عبدالله بن مسعود

ابوعبدالرحمن عبدالله بن مسعود، از اصحاب مشهور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و از صاحبان مصاحف و محدثان و مفسران بزرگ بود. عبدالله در مکه متولد شد. در کودکی به چوپانی گوسفندان عقبة بن ابی معیط (از سران قریش، مقتول در جنگ بدر ) اشتغال داشت. محدثان آورده‌اند که او در آغاز بعثت بر اثر معجزه‌ای که از رسول خدا دید، مسلمان شد. به همین جهت او یکی از نخستین مسلمانان صدر اسلام به شمار می‌رود. پیش از مسلمان شدن در خانه ارقم زندگی می‌کرد و بعد از قبول اسلام به خدمتگزاری خانه پیامبر اکرم پذیرفته شد.
ابن مسعود از آن دسته از صحابه بود که خیلی زود در پرتو صحبت رسول خدا با رموز قرآن و حقایق اسلام آشنا شد؛ تا جایی که پیامبر او را مامور کرد در مقابل معاندان اسلام بایستد و از اسلام دفاع کند. او نخستین مسلمانی بود که قرآن را به صدای بلند در مکه تلاوت کرد و کافران او را به شدت کتک زدند.
عبدالله دو بار به حبشه هجرت کرد و سپس به خانه معاذ بن جبل در مدینه وارد شد. پیامبر بین او و معاذ بن جبل (به قولی سعد بن معاذ )، پیمان برادری استوار ساخت.
گفته‌اند او در بسیای از غزوات پیامبر شرکت داشته است. شاهکارش در جنگ بدر آن بود که ابوجهل، بزرگ‌ترین دشمن رسول خدا، را با شمشیر خود او سر برید. در نبرد احد و بسیاری از غزوات دیگر پیامبر نیز شرکت داشته است.
از جزئیات زندگی عبدالله بن مسعود، پس از رحلت رسول خدا اطلاع دقیقی در دست نیست. تنها نام او در جنگ یرموک و سایر فتوحات شام برده شده است. مدتی از سوی عمر سرپرستی بیت المال و تعلیمات دینی مردم آن سامان را عهده‌دار بود. لیکن پس از درگذشت عمر، عثمان به ماموریتش در آن جا خاتمه داد.
ابن مسعود با عثمان روابط دوستانه‌ای نداشت. از این رو به هنگام جمع قرآن مورد بی‌مهری عثمان قرار گرفت. سرانجام در سال 32ق در مدینه درگذشت و بنا به وصیتش، به هنگام شب به خاک سپرده شد تا عثمان بر پیکر او نماز نگزارد و در تشییع جنازه اش شرکت نجوید.
ابن مسعود مانند برخی از صحابه، احادیث فراوانی از رسول خدا در فضایل امیرمومنان علی علیه السلام روایت کرده است که از پایه‌های معتقدات شیعه به شمار می‌رود. حدیث خلافت، حدیث ولایت، حدیث سیق اسلام علی علیه السلام، حدیث تقرب، حدیث حکمت و. . . که در صحاح ستّه و مدارک معتبر اهل سنت نیز از او نقل شده، از جمله‌ی آنهاست.

منابع :
الطبقات الکبری، الاستیعاب، اسد الغابه، معجم الرجال الحدیث، دایره المعارف تشیع، قاموس الرجال