تعریف
در صنعت تولید
غذا،
نگهداری طولانی مدت از مواد غذایی به فرایندهایی اطلاق می شود که طی آنها، مواد غذایی را طعم دار کرده و به علاوه با استفاده از این روش ها می توان مواد غذایی را برای مدت طولانی نگهداری کرد.
این روش ها مخصوصاً برای نگهداری
گوشت و
ماهی و با اضافه نمودن
نمک،
شکر و انواع نیترات ها و یا نیتریت ها صورت می گیرد. بسیاری از روش های نگهداری طولانی مدت از غذاها شامل
دودی کردن هم می شود.
نگهداری مواد غذایی با استفاده از نمک را
نمک سود کردن می نامند. خیساندن ماده غذایی در
سرکه را هم
ترشی گذاشتن می گویند.
نمک و شکر با تخلیه
آب موجود در مواد غذایی طبق
پدیده اسمز، از رشد موجودات ریز زنده داخل غذا جلوگیری نموده و بنابراین مانع فساد آنها می شوند. محلولی که غلظت نمک موجود در آن بیش از 20 درصد باشد، قادر است تا هر نوع
باکتری را نابود کند.
روش دودی کردن، مواد شیمیایی خاصی را به ماده غذایی اضافه می کند که در آن صورت، می توان از محلول آب نمک با غلظت پایین تر هم استفاده نمود.
گوشت و ماهی نمک سود شده از غذاهای رایج در
رژیم غذایی مردمان آفریقای شمالی، قسمت جنوبی
چین و مناطق اطراف
اقیانوس منجمد شمالی می باشد. در این مناطق، سرطان های مربوط به
حلق و
بینی
که آنرا با سرایت
ویروس «Epstein-Barr» به بدن مرتبط می دانند دیده شده است. یک تحقیق نشان می دهد که عامل اصلی ابتلا به این
سرطان ها، نوعی باکتری است که در ماهی نمک سود شده یافت می شود.
نیترات ها و
نیتریت ها نه تنها به نابودی باکتری های موجود در ماده غذایی کمک می کنند، بلکه عطر و طعم و همچنین رنگ
قرمز یا
صورتی خوشرنگی را به گوشت می دهند. استفاده از این مواد در صنعت غذاسازی بسیار جنجال برانگیز می باشد.
در روش های نگهداری طولانی مدت از غذا، عملیاتی انجام می دهند که ضمن آن، از فساد غذا جلوگیری نموده و یا فرایند فساد را بسیار کند می نمایند و از ابتلا به بیماری های ناشی از غذا جلوگیری می کنند؛ در عین حال که سعی شده غذا طعم، بافت و
مواد مغذی خود را حفظ نماید.
نگهداری طولانی مدت از غذا به منظور جلوگیری رشد
باکتری،
قارچ، و دیگر موجودات ریز زنده انجام می گیرد و همچنین این فرایند، اکسید شدن
چربی ها که باعث ترشیده شدن غذا می شود را بسیار کند می کند.
برخی از این روش های نگهداری،
خشک کردن،
فریز نمودن، بسته بندی در خلا،
کنسرو کردن و یا اضافه نمودن
مواد نگهدارنده به ماده غذایی می باشد.
دودی کردن، ترشی گذاشتن و نمک سود کردن، علاوه بر نگهداری طولانی مدت از ماده غذایی طعم و مزه غذا را هم بهبود می بخشند.
یکی از قدیمی ترین این روش ها، خشک کردن مواد غذایی می باشد که با گرفتن آب موجود در غذا، از رشد و فعالیت باکتری ها جلوگیری می نمایند.
گاهی همراه با خشک کردن ماده غذایی، آنرا دودی هم می کنند. اگرچه دودی کردن به تنهایی برای نگهداری طولانی مدت از ماده غذایی کافی نیست، این روش، مواد شیمیایی خاصی به ماده غذایی اضافه می کند که از رشد موجودات ریز زنده جلوگیری به عمل می آورد.
همچنین ببینید