تاریخچه
ماهواره‌های آب و هوائی اولین بار توسط آمریکائی‌ها و در سال 1960 برای مشاهده و دریافت اطلاعات واقعی آب و هوائی به آسمان پرتاب گردیدند. در آگوست همین سال ، نخستین تصویر زمین از فضا در روزنامه ملی
ژئوگرافیک (
Geographic) منتشر گردید. از این تاریخ به بعد ، ماهواره‌های بیشتری به فضا پرتاب شدند. همانطور که
زمین و دیگر
سیاره‌ها در مدار خاص خود به دور
خورشید می‌گردند، ماهواره‌های مصنوعی نیز در مدارهای خاصی در حال چرخش‌اند. انتخاب این مدارها برای ماهواره‌ها به منظور و هدفی که ماهواره به آن منظور به فضا پرتاب شده است بستگی دارد. می‌توان مداری را انتخاب نمود که در مسیر قطب شمال و جنوب قرار می‌گیرد و یا مداری که حول خط استوا می‌باشد و یا هر مداری ما بین این دو حالت. همچنین در انتخاب مدار ماهواره عامل ارتفاع نیز می‌تواند درنظر گرفته شود، مثلا ارتفاعات هزاران مایلی بالای زمین و یا ارتفاعات صدها مایلی.
انواع ماهواره‌های هواشناسی
دو نوع اصلی ماهواره‌های آب و هوائی وجود دارد:
- ثابت زمین Geostationary
- مدار قطبی Polar Orbiting
ماهواره های Geostationary برای هشدارهای کوتاه مدت و ماهواره‌های Polar Orbiting برای پیش بینی‌های بلند مدت‌تر بکار می‌روند. هر دو نوع ماهواره‌ها برای دیده بانی کامل آب و هوائی جهان لازم هستند. در اواخر دهه 70 نیاز به ماهواره‌هائی که 24 ساعته در روز بتوانند تصاویر ماهواره‌ای را تهیه نمایند احساس گردید. ماهواره‌ای که بتواند هر 24 ساعت یکبار در مداری که در ارتفاع 40000 کیلومتری بالای خط استوا قرار دارد و با سرعتی که با سرعت زمین برابر می‌باشد به دور زمین بچرخند. این نوع ماهواره‌ها ،
ماهواره‌های زمین آهنگ نامیده می‌شوند. از آنجایی که سرعت چرخش این ماهواره‌ها به دور زمین با سرعت چرخش زمین متناسب می‌باشد، این ماهواره‌ها نسبت به یک موقعیت روی سطح زمین ثابت باقی می‌مانند و به این دلیل که زمین نیز در روز یکبار به دور محورش می‌گردد آنها نیز یکبار در روز مدار خود را طی می‌کنند.
ماهواره‌های زمین ثابت
برای مثال دو ماهواره Goes (ماهواره‌های محیطی- عملیاتی ثابت زمین) جز
ماهواره‌های زمین آهنگ هستند و در مدار زمین آهنگ (geosynchronous) دور زمین می‌چرخند. در حداقل ارتفاع 36000 کیلومتری بالای خط استوا قرار دارند. این ماهواره‌ها بطور پیوسته تصاویر دقیق ولی با جزئیات کم تهیه می‌کنند و این تصاویر را هر 30 دقیقه یکبار به زمین ارسال می نمایند. دیده بانی پیوسته این ماهواره‌ها برای تجزیه و تحلیل متمرکز داده‌ها ضروری می‌باشند. این تصاویر بوسیله یک نرم افزار تجزیه و تحلیل شده و بصورت پیوسته و گرافیکی تهیه می‌شوند. به دلیل است که به عنوان مثال تصاویری که از حرکت ابرها نمایش داده می‌شود، مربوط به 8 ساعت گذشته می‌باشد. این اطلاعات ارزشمند درباره نوع ، جهت و بزرگی ابر می‌تواند کار پیش بینی را بسیار ساده نماید.
با توجه به اینکه این ماهواره‌ها نسبت به یک موقعیت بر روی سطح زمین ثابت هستند قادرند در شرائط بد آب و هوائی مانند
گردباد ،
سیلاب ،
طوفان‌های تگرگی و
تندبادها هشدارهائی بدهند. ماهواره های زمین آهنگ با فرکانس 1691MHzداده ها را ارسال می‌دارند و برای دریافت اطلاعات آنها به دیش ثابت و کوچکی نیاز می‌باشد. این ارسال WEFAX نامیده می‌شود و چون از استاندارد بسیار بالایی برخوردار می‌باشند تفاوت اندکی بین تصاویر این ماهواره‌ها وجود دارد.
ماهواره‌های مدار ثابت
ماهواره‌های مدار ثابت مختلفی وجود دارد، برای مثال ماهواره ثابت زمین GMS برای استرالیا و ژاپن ، GOES8ه (GOES=Geostationary operational Environmental Satellites) برای آمریکای شرقی ، GOES 10 برای آمریکای غربی ، INS/Meteosat5 برای روسیه و هند و Meteosat7 برای اروپا نمونه‌هایی از ماهواره‌های ثابت زمین می‌باشند. البته ماهواره‌های Meteosat تمام اروپا و افریقا را می‌پوشانند. دو ماهواره Meteosat و GOES تصاویری از دیگر ماهواره‌های ثابت زمین را نیز دوباره ارسال می‌دارند، این امر موجب می‌شود که به عنوان مثال آب و هوای استرالیا را بتوان در لندن یا شیکاگو مشاهده نمود.
مباحث مرتبط با عنوان
