مقدمه
کاربرد انرژیهای تجدید پذیر که در سالهای اخیر مورد توجه بسیار قرار گرفته است، دست اندرکاران و اندیشمندان و مسئولان از جایگاه واقعی این انرژیهای بی خطر برای سلامت محیط زیست انسان آگاهی یافتهاند. تحقیقات ، سرمایه گذاریها و حمایتهای وسیع نشانگر این ادعاست. میزان مصرف انرژی سنگوارهای در واحدهای مسکونی برای گرمایش و سرمایش بسیار بیشتر از مراکز صنعتی میباشد. با استفاده صحیح از
انرژی خورشیدی میتوان مصرف مواد سوختی را در منازل کاهش داد و آن را در اختیار صنایع گذاشت.
گرمایش و سرمایش ساختمانها به صورت فعال از مرسومترین طرحها در ساختهای خورشیدی است. با استفاده از انرژی حرارتی خورشید در فصول سرد و گرم نیاز ساختمانها به سایر انرژیها کاهش مییابد. دستگاه خورشیدی غیر فعال چیزی جز خود ساختمان نیست. در چنین دستگاهی بسیاری از اجزاء و عناصر مختلف ساختمان عملکردی دوگانه دارند، یعنی دیوارها هم جدارههای خارجی ساختمان تشکیل میدهند و هم عمل جذب ، ذخیرهای و توزیع انرژی حرارتی را به عهده دارند.
طراحی دستگاه غیر فعال
طراحی دستگاه غیر فعال با استفاده از سطوح شیشهای پنجرهها ، دیوارهها ، کف و بام و در بعضی مواقع حتی رنگ سطوح داخلی انجام پذیر است. پنجرههایی که بدون در نظر گرفتن کاهش انرژی در زمستان تعبیه میگردند، معمولا منبع نقصان حرارتی بسیار مهمی میشوند. گرمایی که در زمستان توسط پنجرهای معمولی (شرقی-غربی-شمالی) از دست میرود، بیش از دیوار معمولی با همان ابعاد میباشد. به این علت باید آنها را طوری قرار داد که میزان جذب انرژی خورشیدی بیش از اتلاف آن باشد.
برای جلوگیری از ورود گرمای بیش از حد ، در تابستان این پنجره ها توسط وسایلی مثل آفتابگیرها مورد حفاظت قرار میگیرد. بنابراین کل مساحت و محل نصب پنجرهها در شرایط اقلیمی باید به نحوی باشد که نیازهای حرارتی ساختمان را در آن شرایط تأمین کند. بطور مثال در مناطق سرد پنجرهای مناسب است که بیشترین میزان انرژی خورشیدی را دریافت کند، به بیانی دیگر در این مواقع آفتاب بیشتری را به داخل اتاقها بتاباند و در تابستان یا در مواقع گرم مانع از نفوذ آفتاب به داخل ساختمان شود. دیوارهای خارجی و آفتاب به داخل ساختمان شود.
دیوارهای خارجی و بام ساختمان مهمترین وظیفه را از نظر تنظیم تبادل حرارت بین هوای داخل و خارج دارند. استفاده از حرارت بین هوای داخل و خارج دارند. استفاده از
عایق حرارتی میتواند از تبادل حرارت جلوگیری کند. اگر ساختمان طراحی مناسب داشته باشد، میتوان 30 درصد در مصرف انرژی
صرفه جویی کرد. در طراحی ساختمان ، برای ارزیابی میزان انرژی مصرفی ، شرایط اقلیمی ، دمای هوا و همچنین رطوبت آن برای ایجاد آسایش حرارتی مناسب باید تعیین گردد.
صرفه جویی انرژی
استفاده از لایههای عایق حرارتی از تبادل حرارت و اتلاف آن جلوگیری مینماید. نمونه
خانه خورشیدی از چند سال قبل در مرکز توسعه انرژیهای نو سازمان انرژی اتمی ساخته شده و در فصلهای مختلف سال مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. در اردیبهشت ماه سال 1377 نیز خانه خورشیدی جدیدی در دانشگاه علم و صنعت ایران آغاز به کار کرد. در این خانه خورشیدی که در عرض جغرافیایی 36 درجه شمالی واقع شده است، از روشهای فعال و غیرفعال خورشیدی توأما استفاده میشود. در طراحی ساختمان این خانه از دیوارهای آجری دو جداره 50 ساختمان این خانه از دیوارهای آجری دو جداره 50 سانتیمتری با فاصله هوایی 10 سانتیمتر و پنجره های چوبی با شیشه دو لایه و سقف و کف عایق کاری استفاده میشود و به میزان 50 درصد در مصرف انرژی لازم برای گرمایش زمستانی و سرمایش برای تابستان صرفه جویی میشود.
در این ساختمان روشهای سرمایش و گرمایش سنتی ایران با روشهای جدید خورشید در آمیخته و یک روش کاملا جدید پژوهشی را بوجود آورده است. با استفاده از گرد آورندههای (کلکتورهای) آب گرم خورشیدی و مخازن ذخیره ، گرمایش فعال و با استفاده از گرمخانه و مواد گرماگیر گرمایش غیر فعال تأمین می شود. دستگاه آب سرد کن جذبی و مجرای (کانال) زیرزمینی سرمایش غیر فعال و ... را عملی میسازد.
مباحث مرتبط با عنوان