در دوره‌ای که نظام اموی با زنده کردن اصول تفکر جاهلی در جامعه اسلامی می‌خواست عملاً فرهنگ اسلامی را از جامعه حذف کند، امام سجاد علیه السلام با تدبیرهای علمی و عملی خود نقشه‌های دشمنان اسلام را خنثی می‌فرمود. یکی از این تدابیر، شیوه‌ی رفتار با بردگان در جامعه بود. امام در این باره می‌فرمود:« هیچ‌کس بر دیگری فخر نورزد چرا که همه شما عبد و بنده هستید و مولای همگان یکی است.»
امام چهارم، گذشته از برخورد کریمانه با بردگان، بخشش آنها و آزاد کردن آنها به مناسبت‌های مختلف، برای شکستن جو طبقاتی حاکم از طرف نظام اموی با بردگان نشست و برخاست می‌کرد.

در روایتی چنین آمده است:
امام همنشین یکی از غلامان شده بود. نافع بن جبیر گفت:« شما برترین مردم هستید. چرا با این غلام می‌نشینید؟!»
امام فرمود:« من نزد کسی می روم که از همنشینی با او نفع ببرم.»

نمونه ای دیگر از رفتار امام با غلامان، ماجرای ازدواجش با یکی از کنیزان خود بود که در قسمت همسر دیگری برای امام سجاد علیه السلام ذکر شده است.

منابع:

• بلاغه علی ابن الحسین علیه السلام، ص 217
• صفوه الصفوه، جلد 2، ‌ص 98