|
آشنایی
هر رخساره از مجموعه کانیهای مختلفی تشکیل می‌گردد که عامل ایجاد آن ترکیب شیمیایی لنگ اولیه است. رخساره دگرگونی ، گروهی از سنگها را مشخص می‌کند که کانیهای آن در شرایط دگرگونی ویژه‌ای تشکیل شده و ترکیب کانی شناسی این سنگها تابع ترکیب شیمیایی آنهاست.در واقع ، بعضی از رخساره‌های دگرگونی تدفینی ممکن است تا اندازه‌ای با رخساره‌های دگرگونی ناحیه‌ای درجات ضعیف مشابه باشد. به این دلیل یک رخساره تدفینی خاص در نقاط مختلف جهان در اعماق متفاوت ظاهر می‌شود لذا باید نتیجه گرفت که در ایجاد آن ، تغییرات درجات زمین گرمایی نقش مهم داشته و فشار در مرحله دوم اهمیت قرار دارد.
| |
اقسام رخساره‌های تدفینی
اقسام رخساره تدفینی را می‌توان بر حسب ازدیاد درجه حرارت و فشار به سه نوع تقسیم کرد که شامل رخساره زئولیتی ، رخساره پرهنیت - پومپله ایت و رخساره گلوکوفان شیست یا شیست آبی می‌باشد. دو نوع رخساره اول در مناطقی که سنگهای پیروکلاستیک روی هم انباشته شده باشند و یا در رسوبات سرشار از خاک رس قابل مشاهده اند و رخساره سوم ، خاص سنگهای گودالهای اقیانوسی در حال فرورانش است.رخساره زئولیتی
ظهور این رخساره معرف پایان دیاژنز و آغاز دگرگونی است. در بعضی نوشته‌ها ، ظهور این رخساره را حدود 200 درجه سانتیگراد و در بعضی دیگر کمی کمتر از 300 درجه سانتیگراد ذکر کرده‌اند. با توضیحات فوق ، رخساره زئولیتی را می‌توان حد واسط بین سنگهای حاصل از عمل دیاژنز و رخساره پرهنیت - پومپله ایت دانست. در این رخساره کانیهای گروه زئولیت مانند آنالیسم ، هولاندیت ، لومونتیت غنی بوده و از دگرگونی سنگهای آتشفشانی و گری وکها بوجود می‌آیند و با مجموعه کانیهای لومونتیت+پرهنیت+کوارتز مشخص می‌شوند که گاهی ممکن است با کلریت نیز همراه باشد.رخساره پرهنیت - پومپله ایت
این رخساره از دگرگونی گری وکها پدید می‌آید. هرگاه مجموعه رخساره زئولیتی در معرض درجه حرارت زیادتر قرار گیرد لومونتیت به پومپله ایت تبدیل می شود و در نتیجه مجموعه‌ای از پرهنیت - پومپله ایت بوجود می‌آید طبق رابطه زیر آنالیسم به آلبیت تبدیل می شود:آب + آلبیت <------------ کوارتز + آنالیسم
بنابراین ، رخساره پرهنیت - پومپله ایت شامل مجموعه کانیهای زیر است:
پرهنیت + پومپله ایت + کوارتز + البیت + کلریت
در انواع درجه حرارت زیادتر ممکن است فلدسپات پتاسیک + موسکوویت + کلسیت + اسفن نیز بوجود آید. در این حالت و به شرط آنکه در آن مجموعه استیلپنوملان + اکتینولیت + اپیدوت نیز حضور داشته باشد به حد ((رخساره شیست سبز نزدیک شده‌ایم.
| |
رخساره گلوکوفان شیست یا شیست آبی
سنگهای این رخساره کمیاب بوده و از نظر ترکیب کانی شناسی نیز وضعی استثنایی دارند. به علت وفور گلوکوفان در این رخساره به آن رخساره گلوکوفان شیست هم گفته‌اند که با رنگ آبی و تلالو خاص خود مشخص می‌شود. در این رخساره آمفیبوایتهای معمولی رخساره‌های شیست سبز و آمفیبولیت (یعنی اکتینولیت و هورنبلند) دیده نمی‌شوند.پیروکسن از نوع سدیم‌دار یعنی ژاده ایت است که اختصاص به فشار زیاد و حرارت کم دارد. در این رخساره کانیهای کلسیم‌دار مانند آراگونیت ، اسفن و سیلیکات کلسیم آبدار مانند لاوسونیت و اپیدوت و پومپله ایت نیز وجود دارد. حضور رخساره گلوکوفان شیست در محل درازگودالهایی که در حال فرورانش باشد امری طبیعی است. زیرا فشار وزن لایه‌های فوقانی و فرورانش پوسته زیرین بر منشورهای به هم افزوده‌ای این نواحی ممکن است شرایط را در حد ایجاد این رخساره افزایش دهد.
مباحث مرتبط با عنوان
- درازگودال اقیانوسی
- دگرگونی
- رخساره پرهنیت - پومپله ایت
- رخساره دگرگونی ناحیه‌ای
- رخساره دگرگونی مجاورتی
- رخساره زئولیتی
- رخساره شیست آبی