آسم چیست؟
کلمه آسم از زبان یونانی گرفته شده است که معنی آن تنگی نفس است. آسم یک مریضی مزمنی است که در آن تنگی نفس به علت ورم لوله‌های
تنفسی بوجود می‌آید و اگر این ورم درمان شود
تنگی نفس هم از بین می‌رود. یکی از دلایل ورم در افراد مبتلا به آسم ،
آلرژی است درمان یا کنترل آسم به طریق 2 گروه دارو انجام می‌شود:
- داروهای موضعی (گشاد کنندگان لوله‌های تنفسی) مانند سالبوتامل
- داروهای ضد ورم مانند کورتونها
طبقه بندی آسم قبل از درمان بر اساس علائم و 1FEV
- خفیف موعدی
- همیشگی خفیف
- همیشگی متوسط
- همیشگی وخیم
راههای تشخیص آسم
اولین قدم تشخیص آن است و آن را از ۲ طریق باید شناسایی کرد:
- علائم: تنگی نفس ، سرفه.
- اسپیرومتری: اگر 1FEV زیر حد نرمال باشد و بعد از استنشاق سالبوتامول به حد نرمال برگردد. البته در مواردی مانند آسم خفیف امکان شهود و اثبات این ۲ طریق امکان نداشته باشد باید از تست با متاکولین استفاده کرد.
سنجش تنفس Spirometry
آسم یک مریضی مزمن برونشها (لوله‌های هوائی) میباشد که علت آن ورم دیوارههای این لولهها است. این ورم باعث تنگی تنفس (بازدم) و
سرفه و حالت گرفتگی قفسه سینه می‌شود. یکی از عناصر اصلی برای تشخیص آسم ، وجود تنگی لوله‌های هوایی موقع بازدم است. به همین علت یکی از مهمترین آزمایشها برای پزشک سنجش تنفس (اسپیرومتری) است که از طریق آن میتوان آسم را تشخیص داد و کنترل درمان را از طریق آن پیگری کرد. Spirometry آزمایش بدون درد و Non INVASIVE است که با آن میتوان تنفس یک فرد را اندازهگیری نمود. (حجم تنفسی). اسپرومتری در سال 1946 در انگلیس اختراع شد.
تنفس چیست؟
تنفس عملی است که به طریق آن
اکسیژن از
اتمسفر بیرون به نایژکها منتقل می‌شوند و بالعکس
دی‌اکسید کربن از نایژکها به بیرون فرستاده می‌شوند. تنفس از 2 فاز تشکیل شده است. یک دم و دیگری بازدم ، و در طی هر فاز ، دم مقدار ثابتی هوا وارد ششها شده و همانقدر هم خارج در بازدم خارج می‌شود. ترکیب هوای وارد شده با هوای خارج شده تفاوت دارد، هوای دم غنی از اکسیژن و فقیر از دی‌اکسید کربن است در حالی که
هوای بازدم برعکس غنی از دی‌اکسید کربن و فقیر از اکسیژن میباشد. در
ششها همیشه مقدار هوای ثابتی در پایان هر بازدم باقی می‌ماند که به آن حجم باقیمانده می‌گویند.
آیا این آزمایش در شرایط خاصی باید انجام گیرد؟
نه این آزمایش میتواند در تمام طول روز انجام شود. مهم این است که اگر مریض تا بحال این آزمایش را انجام نداده است باید از استعمال
داروی‌های بتا‌آدرژرنیک که برونشها را گشاد می‌کنند خودداری کند.
طریقه‌های استعمال داروهای آسمی
استعمال داروهای ضد آسم از طریق استنشاق به نظر یک عمل خیلی ساده میرسد ولی در حقیقت چنین نیست. در برخی از موارد که وضعیت مریض حاد می‌شود بدون اینکه دلیل منطقی داشته باشد، احتمال اینکه داروها به طریق صحیح استعمال نشده باشد وجود دارد، به این معنی که یا دستور پزشک بطور درست انجام نشده است (تعداد گرفتن دارو در روز) و یا اینکه درست دارو وارد بدن نشده است.
اینگونه اشتباهات در خیلی از موارد موجب حاد شدن مریض و خطرناک شدن آن می‌شود. برای همین خیلی مهم است که مریض را تعلیم داد که داروهای آسمی را بشناسد و طریقه درست گرفتن دارو را یاد بگیرد. برای اینکه بتوانند داروهای آسم به محل برونشها برسند از وسایلی استفاده می‌شود که شناختن آن مهم است.
داروهای آسم و طریقه استعمال آنها
کنترل آسم زیاد آسان نیست بلکه احتیاج مداوم به درمان صحیح دارد که ممکن است سالها طول داشته باشد و حتی در برخی از موارد تمام عمر به درازا میکشد. برای این مریضی درمانهایی وجود دارد که با وجود اینکه علاج بخش قطعی نیستند، باعث می‌شوند در اغلب موارد مریض تحت کنترل درآید و خود از یک زندگی عادی برخوردار شود. در این میان مسئله چگونگی استفاده صحیح از داروهای مختلف برای آسم مهم است. موفقیت درمان آسم رابطه مستقیم با پذیرش دارو و عمل صحیح به توصیههای پزشک دارد.
پس بنابراین هرچه دارو صحیحتر مصرف شود اثر آن بیشتر است و نیاز مریض به پزشک و درمان آن کمتر می‌شود. داروههای ضد آسم بسیار و گوناگون هستند و برای استفاده از هر کدام آنها باید کارکرد آنها را شناخت. برخی از مریضها باید از دو یا بیشتر دارو استفاده کنند و ممکن است دستگاهها باهم فرق بکنند و این ممکن است مریض را کمی سردرگم کنند به علاوه اینکه این داروها باید در طول روز به مراتب مصرف شوند.
استفاده از اتاقکها در اسپری
اثر داروهای ضد آسمی موقعی موثر است که دارو به طریق کامل وارد ریه شود. برای انجام این کار و جلوگیری از هدر رفتن دارو در هوا از اتاقکی استفاده می‌شود که اول دارو را در خود ذخیره میکند و مریض با استفاده از آن میتواند از هدر رفتن دارو جلوگیری کند. استفاده از این اتاقکها خیلی ساده است. برای مریضهای مسن که نمیتوانند خوب از اسپری استفاده کنند اتاقکهای بزرگتر بهتر میباشد. چون ذرات دارو در آن کوچکتر می‌شوند و
مقاومت هوا نیز در آن کمتر می‌شود و این به رسیدن دارو در نایژههای کوچک هوایی خیلی کمک میکند.
مباحث مرتبط با عنوان
