| - | اگر ((ماد|ماده ای)) بیش از یک نوع ((اتم)) تشکیل ش باشد، برای نشان دادن انوا و نتهای اتمهای موود در ن ا یک رمول شیمیایی افاده می شود.مثلا ((ترکیبات شیمیایی|ترکیب)) مونیاک فرمول NH3 را دارد. این فرمول نشان می دهد که هر ((مولکول)) ا یک اتم ((نیترون)) و سه اتم ((هیدرون)) تشکیل ده است.بی از ((ناصر شیمیایی|عناصر)) نیز رمول دارند. مثلا ((گوگرد)) فرمول S8 را دارد زیرا هر مولکول ن دارای هت اتم گگرد اس. |
+ | !تعریف کلی
ترکیب اتمی ی ماه خالص با فرمول شیمیایی مشخص می‌شود. دریک رمول ، نمادهای یمییی برای نشان دادن انواع اتمهای موجود درآن ماده و زیروندها برای مشخص کردن تعداد نسبی هرتوع از اتمها به کار می‌رود. به این ترتیب اگر نمادی زیروند نداشته باشد، به این معنی است که تعداد آن یک است.
!فرمول شیمییی ترکیب یک مولکول
در مورد یک ((مواد شیمیایی|ماده میایی)) ، فرمول ، مفسر ترکیب یک ((مولکول)) است و گاهی فرمول مولکولی نامیده می‌شود. مثلا فرمول H2O نشان می‌دهد که یک مولکول آب شامل دو ((اتم هیدروژن)) و یک اتم ((اکسیژن)) است.
!فرمول مولکولهای و و چن تمی
در مولکولهای عناصر ، همه اتمها یکسان‌اند. تعدادی از عناصر در طبیعت به صورت مولکولهی دواتمی هستند. در ین مولکولها و اتم به یکدیگر تصل شده‌اند. عناصری که به صورت مولکولهای دو اتمی هستند عبارتند از :
::__I2 و Br2 و Cl2 و F2 و O2 و N2 و H2__::
به خاطر داشتن این نکته مهم است که این عناصر به این صورت وجود دارند، زیرا خوا یمیایی و فیزیکی آنها منعکس کننده ساختار مولکولی آنهاست. مولکول بعضی از عناصر بیشتر از دو اتم دارد. مثلا مولکول گوگرد شامل هشت اتم و فرمول مولکولی آن S8 است فرمول مولکولی یک مولکول فسفر P4 است.
!مولکولهای مواد مرکب و فرمول مولکولی آنها
مولکولهای مواد مرکب از دو یا چند عنصر ساخته شده‌اند. بعضی از این مولکولها دو اتمی هستند مانند H ، Cl و No . مولکولهای مواد مرکب دیگر پیچیده‌ترند. فرمول مولکولی یک ماده مرکب نها عده و نوع اتمهای موجود در یک مولکول ماده مرکب را نشان مدهد. این فرمول به ما نمی‌گوید که این اتمها چگونه به یکدیگر متصل شده‌اند. مثلا فرمول NH3 تنها نشان می‌دهد که مولکول آمونیاک سه اتم هیدروژن و یک اتم نیتروژن دارد، اما فرمول ساختاری مولکول ((آمونیاک)) نشان می‌دهد که این اتمها چگونه به یکدیگر متصل شده‌اند.
!فرمول ساختاری
در فرمول ساختاری برای نشان دادن هر اتم نماد جداگانه‌ای بکار می‌رود و خطه چونگی اتصال این اتمها را مشخص می‌کنند. توجه داشته باشید که حتی فرمول ساختاری کمبودی دارد یعنی آرایش فضایی اتمهای یک مولکول را نان نمی‌دهد.
!فرمول مواد مرکب یونی
بلور سدیم کلراید از تعداد زیادی از این یونها ساخته شده که با جاذبه‌های مثبت - منفی به هم پیوسته‌اند. در این بلور به ازای هر یون لرید ، Cl- ، یک یون سدیم Na+ وجود دارد و فرمول آن NaCl است. این فرمول مبین یک مولکول نیست و نشان نمی‌دهد که این یونها به صورت زوج هستند، چون نمی‌توان هیچ یونی را در بلور در نظر رفت که بطور انحصاری متعلق به یون دیگر باشد. بنابراین این فرمول ساده‌ترین نسبت یونهایی را نشان می‌دهد که برای تولید لور سدیم کلراید لازم است. پس فرمولهای مواد مرکب یونی از فرمول یونهای آن مواد به دست می‌آیند. مثلا فرمول بیم کلراید از فمول یون باریم Ba2+ و فرمول یون کلرید Cl- حاصل می‌شود. چون یک بلور از لحاظ الکتریکی خنثی است، بار کلی همه یونهای مثبت باید برابر با بارکلی همه یونهای منفی باشد. بنابراین در باریم کلرید ، باید به ازای هر یون باریم دو یون کلرید وجود داشته باشد.. یعنی : Bacl2.
!فرمول مولکولی شکلهای دیگر عناصر
بعضی از عناصر و مواد به شکلهایی وجود دارند که نه مولکولی و نه یونی است. در ((الماس)) ، تعدادزیادی اتمهای کربن در یک الگوی بلوری سه بعدی با شبکه ای از یوندهای مشابه با پیوندهایی که در مولکولها یافت می شوند، به هم متصل شده اند. درواقع ، کل بلور الماس را می توان به صورت مولکول غول پیکر درنظر گرفت. بعضی از مواد مرکب مثلا سیلیسیم دی اسی SiO2 ، شکلهایی مشابه با الماس دارند. فلزات ، ساختارهایی دارند که در آنها تعداد زیادی اتم با پیوندهایی به نام پیوندهای فلزی به هم متصل شده‌اند. این گونه شکلهای دیگر مواد دارای ساختارهای پیچیده‌تری هستند. در فرمول آنها ، زیروند اتمها ، ساده‌ترین عدد صحیحی است که نسبت درست اتمهای موجود در ماده مورد نظر را به دست می‌دهد.
!فرمول تجربی یا خام
فرمول مولکولی ((هیدروژن)) پراکسید H2O2 ، نشان می‌دهد که دو اتم هیدروژن و دو اتم اکسیژن در یک مولکول هیدروژن پراکسید وجود دارد. بطوری که ملاحظه می‌شود نسبت اتمهای هیدروژن به اکسیژن (2 به 2) ساده‌ترین نسبت عدد صحیح (که باید 1 به 1 باشد) نبست. فرمولی که با استفاده از ساده‌ترین نسبت عدد صحیح نوشته می‌شود ، یک فرمول تجربی یا یک فرمول ساده نامیده می‌شود. پس فرمول مولکولی هیروژن پراکسید ، H2O2 است. اما فرمول تجربی آن HO است. فرمول مولکولی ، ترکیب اتمی واقعی مولکول را به ست می‌دهد و فرمول تجربی تنها ساده‌ترین نسبت عدد صحیح اتمها در ی ما مرب را نشان می‌هد. برای بعضی از مواد مرکب مولکولی ، فرمولهای مولکولی و تجربی یکسن‌اند. مثل H2O ، NH3 ، Co2
!مباحث مرتبط با عنوان
*((اتم))
*((یون))
*((جدول تناوبی))
*((ماده مرکب))
*((مولکول))
*((مواد شیمیایی)) |
