V{maketoc}
__زمین شناسی ساختمانی (Strructural Geology)__
__فهرست مقالات زمین شناسی ساختمانی__
__مباحث علمی__ |
__فرمهای ساختمانی__
|
((لایه بندی)) |
((استوک)) |
((تصاویر استریو گرافی)) |
((اثرات شکنجی)) |
((محاسبه شیب و امتداد لایه‌ها)) |
((اثر قطرات باران)) |
((محاسبه ضخامت و عمق لایه‌ها)) |
((باتولیت)) |
((ساختهای اولیه سنگهای آذرین خروجی)) |
((ترکهای گلی)) |
((ساختهای اولیه سنگهای آذرین نفوذی)) |
((دایک)) |
((تنش)) |
((دایکهای حلقوی)) |
((واتنش)) |
((دودکشهای آتشفشانی)) |
((تغییر شکل)) |
((ساخت بالشی)) |
((عوامل موثر در رفتار سنگها در برابر تنش)) |
((سیل)) |
((تجزیه و تحلیل تغییر شکل سنگها)) |
((لاکولیت)) |
((چین‌ها)) |
((لوپولیت)) |
((مکانیزم ایجاد درزه‌ها)) |
((لایه بندی)) |
((گسله‌ها)) |
((لایه بندی چیپایی)) |
((مکانیزم تشکیل گسله‌ها)) |
((لایه بندی ترتیبی)) |
((ناپیوستگی‌ها)) |
((فاکولیت)) |
((تورق)) |
((تاقدیس)) |
((ساختهای خطی)) |
((تک چین)) |
((ساختهای گنبدی)) |
((ناودیس)) |
((ساختهای ناشی از نیروی ثقل)) |
((برگشتگی طبقات)) |
((مشخصات تکتونیکی زمین)) |
((پادگانه ساختمانی)) |
((واحدهای تکتونیکی زمین)) |
((چین‌ها)) |
((رخساره‌های تکتونیکی)) |
((چین‌های روده‌ای)) |
((تغییر مکان قاره‌ها)) |
((چین‌ها و گسلهای انبساطی)) |
((وضعیت صفحات سیتوسفر)) |
((زمین لغزش)) |
((در گذشته ، حال و آینده)) |
((ریز چین)) |
|
((گسل)) |
|
((گنبد‌های نمکی)) |
|
((گنبد‌های سرپانتینی)) |
|
((گنبد‌های رسوبی)) |
|
((ساختهای ناشی از یخچالها)) |
|
((ساختهای ناشی از فشار مایعات)) |
|
((درزه)) |
|
|
|
|
|
|
|
|
!ریشه لغوی
زمین شناسی ساختمانی از واژه Structral به معنی ساختاری یا ساختمانی و geologg به معنی ((زمین شناسی)) گرفته شده است.
! دید کلی
هر کسی که با زمین شناسی سر و کار داشته باشد، تشخیص می‌دهد که پوسته زمین در طی تاریخ زمین شناسی یک واحد ثابت و غیر متغیری نبوده است بلکه به کرات در برابر عوامل داخلی و خارجی در آن تغییر شکل ایجاد شده است. شاهد این مدعی وجود نواحی عظیم چین خورده یعنی سلسله جبالهاست که در آن رسوبات و سنگهای دیگر فشرده شده و فرم آنها تغییر کرده است.
عامل دیگر ((رسوبات دریایی)) است که اینک در قلل مرتفع کوهها دیده می‌شود و در برخی موارد هزاران متر از سطح دریا بالاتر قرار گرفته است و این خود ناپایداری ((قشر زمین)) را نشان می‌دهد. بطور کلی می‌توان گفت که زمین شناسی ساختمانی و ((تکتونیک)) ، درباره ساختهای مختلف سنگهای تشکیل دهنده پوسته ، چگونگی تشکیل و ارتباط آنها با عوامل داخلی زمین بحث می‌کند.
! اهمیت و کاربرد زمین شناسی ساختمانی
*زمین شناسی ساختمانی در بین سایر ((علم زمین شناسی|علوم زمین شناسی)) ، موقعیت خاص را داراست. مثلا تهیه نقشه زمین شناسی محل ، بدون آگاهی به نوع ساختمانهای منطقه ، غیر ممکن است زیرا بدون توجه به ساختمانهای موجود ، ارتباط واحدهای مختلف زمین شناسی امکان پذیر نیست. از سوی دیگر مواد معدنی ، در ساختمانهای خاص زمین شناسی متمرکز می‌شوند.
مثلا ((نفت)) و ((گاز طبیعی)) بیشتر در قسمتهای بالای ((تاقدیس|تاقدیسها)) جمع می‌شوند و با شناسایی این ساختمانهاست که می‌توان امکان وجود آنها را بررسی کرد. همچنین بسیاری از موارد معدنی بصورت رگه تشکیل می‌شوند که این رگه‌ها ، معمولا در امتداد ((گسل|گسلهای)) موجود در منطقه تشکیل می‌شوند. در بسیاری موارد ، در اثر وجود گسلها و شکستگیها ، گسترش ((مواد معدنی|ماده معدنی)) در یک منطقه قطع می‌شود و برای پیدا کردن مجدد آن ، آگاهی به مشخصات تکتونیکی منطقه ، ضروری است.
*آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه ، کمک موثری در مطالعه ((آب زیرزمینی|آبهای زیرزمینی)) است. زیرا گسلها و شکستگیها ، مجراهای مناسب جهت عبور آبهای زیرزمینی می‌باشد. شناسایی درهها و گسلهای ناحیه ، یکی از بهترین مراحل مقدماتی حفر تونلها و احداث ((سد|سدها)) به شمار می‌آید.
! انواع بررسیهای زمینشناسی ساختمانی
*__بررسی بر اساس وضعیت هندسی:__
در این نوع تقسیم‌بندی ، ساختمانهای مختلف زمین از نظر شکل هندسی مورد توجه قرار گرفته و به انواع ((چین)) ، ((گسل)) ، ((درزه)) و … تقسیم می‌شوند.
*__بررسی از نقطه نظر سینماتیکی:__
در این بررسی ، اشکال مختلف زمینشناسی ، از نقطه نظر نحوه حرکات پوسته زمین ، که منجر به ایجاد ساختمان مذبور شده است، مورد بررسی قرار می‌گیرند. در حقیقت در این حالت چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، مطالعه می‌شود.
*__بررسی تاریخی:__
مقصود از این بررسیها ، مطالعه چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، در دوره‌های خاص زمینشناسی است زیرا بطوریکه می‌دانیم، در دوره‌های مختلف ((تاریخ زمین)) ، حرکات تکتونیکی مختلفی وجود داشته است.
*__بررسی از نظر دینامیکی:__
در این بررسی ، رابطه نیروهای موثر بر سنگهای زمین و ساختمانهای حاصله ناشی از آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
! زمین شناسی ساختمانی و سایر علوم زمین شناسی:
*__((پترولوژی)):__
این شاخه از علوم زمین از منشا پیدایش و شرایط تشکیل سنگها و همچنین رابطه موجود این سنگها گفتگو مینماید و ارتباط نزدیکی با زمین شناسی ساختمانی دارد، مخصوصا تغییر شکلهایی که در اعماق با تبلور مجدد یا دگرگونی سنگها همراه است.
*__((رسوب شناسی)):__
رسوب شناسی و ((رسوبگذاری)) از رخدادهای تکتونیکی ، شواهد و مدارک زیادی ارائه می‌نمایند، زیرا تغییر شرایط ته نشینی و انباشته شدن ((رسوبات)) با تغییر شکل حوضه‌های رسوبی همراه است.
*__((چینه شناسی)):__
اغلب اوقات وضع چینه شناسی به موقعیت ساختمانی طبقات وابسته است که بدون دانستن سرگذشت تکتونیک منطقه ، امکان بررسی ترتیب چینه شناسی وجود ندارد.
*__((ژئومورفولوژی)):__
ژئمورفولوژی در نواحی که تحت تاثیر تکتونیک جدید قرار گرفته است، دارای اهمیت زیادی است.
*__((زمین شناسی کاربردی)):__
نیروهای عمل کننده بر زمین باعث ایجاد تغییر در پوسته زمین و تاثیر گذاری بر روی سازه‌های احداث شده بر روی آن می‌شود. بنابراین شناخت ((پدیده‌های ساختمانی)) و تکتونیکی کمک موثری به برنامه ریزی در این گونه تشکیلات مینماید.
*__((زمین شناسی اقتصادی)):__
بسیاری از مواد معدنی به صورت ((رگه)) در امتداد گسلها و شکستگیهای موجود در منطقه تشکیل می‌گردد و یا نفت و گاز طبیعی بیشتر در ساختهای خاص زمین شناسی ( ((تاقدیس)) ) جمع می‌شوند که برای شناخت این ساختها و استفاده بهینه از مخازن موجود آگاهی از مشخصات تکتونیکی و ساختمانی منطقه لازم است.
*__((هیدروژئولوژی)):__
آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه کمک موثری در مطالعه مخازن زیرزمینی است، چون گسلها و ((شکستگیها)) علاوه بر جابجایی لایه‌های آبدار ، مجرای مناسبی جهت عبور آبهای زیرزمینی هستند.
*__((فتوژئولوژی)):__
امروزه بررسیهای زمین شناسی ساختمانی با استفاده از عکسهای هوایی و مطالعه مستقیم در روی زمین ( ((زمین شناسی صحرایی)) ) صورت می‌گیرد و اصولا این دو علم لازم و ملزوم یکدیگرند.
