V{maketoc}
__زمین شناسی ساختمانی (Strructural Geology)__
__فهرست مقالات زمین شناسی ساختمانی__
__مباحث علمی__ |
__فرمهای ساختمانی__
|
((لایه بندی)) |
((استوک)) |
((تصاویر استریو گرافی)) |
((اثرات شکنجی)) |
((محاسبه شیب و امتداد لایهها)) |
((اثر قطرات باران)) |
((محاسبه ضخامت و عمق لایهها)) |
((باتولیت)) |
((ساختهای اولیه سنگهای آذرین خروجی)) |
((ترکهای گلی)) |
((ساختهای اولیه سنگهای آذرین نفوذی)) |
((دایک)) |
((تنش)) |
((دایکهای حلقوی)) |
((واتنش)) |
((دودکشهای آتشفشانی)) |
((تغییر شکل)) |
((ساخت بالشی)) |
((عوامل موثر در رفتار سنگها در برابر تنش)) |
((سیل)) |
((تجزیه و تحلیل تغییر شکل سنگها)) |
((لاکولیت)) |
((چینها)) |
((لوپولیت)) |
((مکانیزم ایجاد درزهها)) |
((لایه بندی)) |
((گسل)) |
((لایه بندی چیپایی)) |
((مکانیزم تشکیل گسل)) |
((لایه بندی ترتیبی)) |
((ناپیوستگیها)) |
((فاکولیت)) |
((تورق)) |
((تاقدیس)) |
((ساختهای خطی)) |
((تک چین)) |
((ساختهای گنبدی)) |
((ناودیس)) |
((ساختهای ناشی از نیروی ثقل)) |
((برگشتگی طبقات)) |
((مشخصات تکتونیکی زمین)) |
((پادگانه ساختمانی)) |
((واحدهای تکتونیکی زمین)) |
((چینها)) |
((رخسارههای تکتونیکی)) |
((چینهای رودهای)) |
((تغییر مکان قارهها)) |
((چینها و گسلهای انبساطی)) |
((وضعیت صفحات سیتوسفر)) |
((زمین لغزش)) |
((در گذشته ، حال و آینده)) |
((ریز چین)) |
|
((گسل)) |
|
((گنبدهای نمکی)) |
|
((گنبدهای سرپانتینی)) |
|
((گنبدهای رسوبی)) |
|
((ساختهای ناشی از یخچالها)) |
|
((ساختهای ناشی از فشار مایعات)) |
|
((درزه)) |
|
|
|
|
|
|
|
|
!ریشه لغوی
زمین شناسی ساختمانی از واژه Structral به معنی ساختاری یا ساختمانی و Geologg به معنی ((زمین شناسی)) گرفته شده است.
{img src=img/daneshnameh_up/4/49/031208.JPG}
! دید کلی
هر کسی که با زمین شناسی سر و کار داشته باشد، تشخیص میدهد که ((پوسته زمین)) در طی ((تاریخ زمین شناسی)) یک واحد ثابت و غیر متغیری نبوده است بلکه به کرات در برابر عوامل داخلی و خارجی در آن تغییر شکل ایجاد شده است. شاهد این مدعی وجود نواحی عظیم چین خورده یعنی سلسله کوههاست که در آن رسوبات و سنگهای دیگر فشرده شده و فرم آنها تغییر کرده است.
عامل دیگر ((رسوبات دریایی)) است که اینک در قلل مرتفع کوهها دیده میشود و در برخی موارد هزاران متر از ((سطح دریا)) بالاتر قرار گرفته است و این خود ناپایداری قشر زمین را نشان میدهد. بطور کلی میتوان گفت که زمین شناسی ساختمانی و ((تکتونیک)) ، درباره ساختهای مختلف سنگهای تشکیل دهنده پوسته زمین، چگونگی تشکیل و ارتباط آنها با عوامل داخلی زمین بحث میکند.
! اهمیت و کاربرد زمین شناسی ساختمانی
*زمین شناسی ساختمانی در بین سایر ((علم زمین شناسی|علوم زمین شناسی)) ، موقعیت خاصی را داراست. مثلا تهیه ((نقشه زمین شناسی)) محل ، بدون آگاهی به نوع ساختمانهای منطقه ، غیر ممکن است. زیرا بدون توجه به ساختمانهای موجود ، ارتباط واحدهای مختلف زمین شناسی امکان پذیر نیست. از سوی دیگر مواد معدنی ، در ساختمانهای خاص زمین شناسی متمرکز میشوند.
مثلا ((نفت)) و ((گاز طبیعی)) بیشتر در قسمتهای بالای ((تاقدیس|تاقدیسها)) جمع میشوند و با شناسایی این ساختمانهاست که میتوان امکان وجود آنها را بررسی کرد. همچنین بسیاری از موارد معدنی بصورت رگه تشکیل میشوند که این ((رگهها)) ، معمولا در امتداد گسلهای موجود در منطقه تشکیل میشوند. در بسیاری موارد ، در اثر وجود گسلها و شکستگیها ، گسترش ماده معدنی در یک منطقه قطع میشود و برای پیدا کردن مجدد آن ، آگاهی به مشخصات تکتونیکی منطقه ، ضروری است.
*آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه ، کمک موثری در مطالعه ((آبهای زیرزمینی)) است. زیرا گسلها و شکستگیها ، مجراهای مناسب جهت عبور آبهای زیرزمینی میباشد. شناسایی ((دره ها)) و گسلهای ناحیه ، یکی از بهترین مراحل مقدماتی حفر تونلها و احداث سدها به شمار میآید.
::{img src=img/daneshnameh_up/8/8d/CalicoFolds.JPG} {img src=img/daneshnameh_up/d/d5/TwinLakeFault2.JPG}::
! انواع بررسیهای زمین شناسی ساختمانی
*__بررسی بر اساس وضعیت هندسی:__
در این نوع تقسیمبندی ، ساختمانهای مختلف زمین از نظر شکل هندسی مورد توجه قرار گرفته و به انواع ((چینها)) ، ((گسل)) ، ((درزهها)) و … تقسیم میشوند.
*__بررسی از نقطه نظر سینماتیکی:__
در این بررسی ، اشکال مختلف زمینشناسی ، از نقطه نظر نحوه حرکات پوسته زمین ، که منجر به ایجاد ساختمان مذبور شده است، مورد بررسی قرار میگیرند. در حقیقت در این حالت چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، مطالعه میشود.
*__بررسی تاریخی:__
مقصود از این بررسیها ، مطالعه چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، در دورههای خاص زمینشناسی است. زیرا بطوری که میدانیم، در دورههای مختلف ((دوران زمین شناسی)) ، ((حرکات تکتونیکی)) مختلفی وجود داشته است.
*__بررسی از نظر دینامیکی:__
در این بررسی ، رابطه نیروهای موثر بر ((سنگهای زمین)) و ساختمانهای حاصله ناشی از آنها مورد بررسی قرار میگیرد.
! زمین شناسی ساختمانی و سایر علوم زمین شناسی
*__پترولوژی:__
این شاخه از علوم زمین از منشا پیدایش و شرایط تشکیل سنگها و همچنین رابطه موجود این سنگها گفتگو می نماید و ارتباط نزدیکی با زمین شناسی ساختمانی دارد، مخصوصا تغییر شکلهایی که در اعماق با تبلور مجدد یا ((سنگ شناسی دگرگونی|دگرگونی سنگها)) همراه است.
*__((رسوب شناسی)):__
رسوب شناسی و ((رسوب گذاری)) از رخدادهای تکتونیکی ، شواهد و مدارک زیادی ارائه مینمایند، زیرا تغییر شرایط ته نشینی و انباشته شدن رسوبات با تغییر شکل ((حوضههای رسوبی)) همراه است.
*__((چینه شناسی)):__
اغلب اوقات وضع چینه شناسی به موقعیت ساختمانی طبقات وابسته است که بدون دانستن سرگذشت ((تکتونیک)) منطقه ، امکان بررسی ترتیب چینه شناسی وجود ندارد.
*__((ژئومورفولوژی)):__
ژئومورفولوژی در نواحی که تحت تاثیر تکتونیک جدید قرار گرفته است، دارای اهمیت زیادی است.
*__زمین شناسی کاربردی:__
نیروهای عمل کننده بر زمین باعث ایجاد تغییر در پوسته زمین و تاثیر گذاری بر روی سازههای احداث شده بر روی آن میشود. بنابراین شناخت پدیدههای ساختمانی و تکتونیکی کمک موثری به برنامه ریزی در این گونه تشکیلات مینماید.
*__((زمین شناسی اقتصادی)):__
بسیاری از ((مواد معدنی)) به صورت ((رگهها|رگه)) در امتداد گسلها و شکستگیهای موجود در منطقه تشکیل میگردد و یا ((نفت)) و ((گاز طبیعی)) بیشتر در ساختهای خاص زمین شناسی ( ((تاقدیس)) ) جمع میشوند که برای شناخت این ساختها و استفاده بهینه از مخازن موجود آگاهی از مشخصات تکتونیکی و ساختمانی منطقه لازم است.
*__((هیدروژئولوژی)):__
آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه کمک موثری در مطالعه ((مخازن زیرزمینی)) است، چون گسلها و ((چین خورده|شکستگیها)) علاوه بر جابجایی لایههای آبدار ، مجرای مناسبی جهت عبور ((آبهای زیرزمینی)) هستند.
*__((فتوژئولوژی)):__
امروزه بررسیهای زمین شناسی ساختمانی با استفاده از ((عکسهای هوایی)) و مطالعه مستقیم در روی زمین ( ((زمین شناسی صحرایی)) ) صورت میگیرد و اصولا این دو علم لازم و ملزوم یکدیگرند.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((تاقدیس))
*((ناودیس))
*((گسل))
*((درزه))
*((تکتونیک))
*((نقشه زمین شناسی))