V{maketoc}
! ریشه لغوی:

زمین شناسی ساختمانی از واژه Structral به معنی ساختاری یا ساختمانی و geologg به معنی ((زمین شناسی)) گرفته شده است.

! دید کلی:

هر کسی که با زمین شناسی سر و کار داشته باشد، تشخیص می‌دهد که پوسته زمین در طی تاریخ زمین شناسی یک واحد ثابت و غیر متغیری نبوده است بلکه به کرات در برابر عوامل داخلی و خارجی در آن تغییر شکل ایجاد شده است. شاهد این مدعی وجود نواحی عظیم چین خورده یعنی سلسله جبالهاست که در آن رسوبات و سنگهای دیگر فشرده شده و فرم آنها تغییر کرده است.

عامل دیگر ((رسوبات دریایی)) است که اینک در قلل مرتفع کوهها دیده می‌شود و در برخی موارد هزاران متر از سطح دریا بالاتر قرار گرفته است و این خود ناپایداری ((قشر زمین)) را نشان می‌دهد. بطور کلی می‌توان گفت که زمین شناسی ساختمانی و ((تکتونیک)) ، درباره ساختهای مختلف سنگهای تشکیل دهنده پوسته ، چگونگی تشکیل و ارتباط آنها با عوامل داخلی زمین بحث می‌کند.

! اهمیت و کاربرد زمین شناسی ساختمانی:

*زمین شناسی ساختمانی در بین سایر ((علم زمین شناسی|علوم زمین شناسی)) ، موقعیت خاص را داراست. مثلا تهیه نقشه زمین شناسی محل ، بدون آگاهی به نوع ساختمانهای منطقه ، غیر ممکن است زیرا بدون توجه به ساختمانهای موجود ، ارتباط واحدهای مختلف زمین شناسی امکان پذیر نیست. از سوی دیگر مواد معدنی ، در ساختمانهای خاص زمین شناسی متمرکز می‌شوند.


مثلا ((نفت)) و ((گاز طبیعی)) بیشتر در قسمتهای بالای ((تاقدیس|تاقدیسها)) جمع می‌شوند و با شناسایی این ساختمانهاست که می‌توان امکان وجود آنها را بررسی کرد. همچنین بسیاری از موارد معدنی بصورت رگه تشکیل می‌شوند که این رگه‌ها ، معمولا در امتداد ((گسل|گسلهای)) موجود در منطقه تشکیل می‌شوند. در بسیاری موارد ، در اثر وجود گسلها و شکستگیها ، گسترش ((مواد معدنی|ماده معدنی)) در یک منطقه قطع می‌شود و برای پیدا کردن مجدد آن ، آگاهی به مشخصات تکتونیکی منطقه ، ضروری است.

*آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه ، کمک موثری در مطالعه ((آب زیرزمینی|آبهای زیرزمینی)) است. زیرا گسلها و شکستگیها ، مجراهای مناسب جهت عبور آبهای زیرزمینی می‌باشد. شناسایی درهها و گسلهای ناحیه ، یکی از بهترین مراحل مقدماتی حفر تونلها و احداث ((سد|سدها)) به شمار می‌آید.

! انواع بررسی‌های زمینشناسی ساختمانی:

*__بررسی بر اساس وضعیت هندسی:__
در این نوع تقسیم‌بندی ، ساختمانهای مختلف زمین از نظر شکل هندسی مورد توجه قرار گرفته و به انواع ((چین)) ، ((گسل)) ، ((درزه)) و … تقسیم می‌شوند.

*__بررسی از نقطه نظر سینماتیکی:__
در این بررسی ، اشکال مختلف زمین‌شناسی ، از نقطه نظر نحوه حرکات پوسته زمین ، که منجر به ایجاد ساختمان مذبور شده است، مورد بررسی قرار می‌گیرند. در حقیقت در این حالت چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، مطالعه می‌شود.

*__بررسی تاریخی:__
مقصود از این بررسیها ، مطالعه چگونگی تشکیل ساختمانهای مختلف ، در دوره‌های خاص زمین‌شناسی است زیرا بطوریکه می‌دانیم، در دوره‌های مختلف ((تاریخ زمین)) ، حرکات تکتونیکی مختلفی وجود داشته است.

*__بررسی از نظر دینامیکی:__
در این بررسی ، رابطه نیروهای موثر بر سنگهای زمین و ساختمانهای حاصله ناشی از آنها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

! زمین شناسی ساختمانی و سایر علوم زمین شناسی:

*__((پترولوژی)):__
این شاخه از علوم زمین از منشا پیدایش و شرایط تشکیل سنگها و همچنین رابطه موجود این سنگها گفتگو مینماید و ارتباط نزدیکی با زمین شناسی ساختمانی دارد، مخصوصا تغییر شکلهایی که در اعماق با تبلور مجدد یا دگرگونی سنگها همراه است.

*__((رسوب شناسی)):__
رسوب شناسی و ((رسوبگذاری)) از رخدادهای تکتونیکی ، شواهد و مدارک زیادی ارائه می‌نمایند، زیرا تغییر شرایط ته نشینی و انباشته شدن ((رسوبات)) با تغییر شکل حوضه‌های رسوبی همراه است.

*__((چینه شناسی)):__
اغلب اوقات وضع چینه شناسی به موقعیت ساختمانی طبقات وابسته است که بدون دانستن سرگذشت تکتونیک منطقه ، امکان بررسی ترتیب چینه شناسی وجود ندارد.

*__((ژئومورفولوژی)):__
ژئمورفولوژی در نواحی که تحت تاثیر تکتونیک جدید قرار گرفته است، دارای اهمیت زیادی است.

*__((زمین شناسی کاربردی)):__
نیروهای عمل کننده بر زمین باعث ایجاد تغییر در پوسته زمین و تاثیر گذاری بر روی سازه‌های احداث شده بر روی آن می‌شود. بنابراین شناخت ((پدیده‌های ساختمانی)) و تکتونیکی کمک موثری به برنامه ریزی در این گونه تشکیلات می‌نماید.

*__((زمین شناسی اقتصادی)):__
بسیاری از مواد معدنی به صورت ((رگه)) در امتداد گسلها و شکستگیهای موجود در منطقه تشکیل می‌گردد و یا نفت و گاز طبیعی بیشتر در ساختهای خاص زمین شناسی ( ((تاقدیس)) ) جمع می‌شوند که برای شناخت این ساختها و استفاده بهینه از مخازن موجود آگاهی از مشخصات تکتونیکی و ساختمانی منطقه لازم است.

*__((هیدروژئولوژی)):__
آشنایی به وضعیت ساختمانی منطقه کمک موثری در مطالعه مخازن زیرزمینی است، چون گسلها و ((شکستگیها)) علاوه بر جابجایی لایه‌های آبدار ، مجرای مناسبی جهت عبور آبهای زیرزمینی هستند.

*__((فتوژئولوژی)):__
امروزه بررسیهای زمین شناسی ساختمانی با استفاده از عکسهای هوایی و مطالعه مستقیم در روی زمین ( ((زمین شناسی صحرایی)) ) صورت می‌گیرد و اصولا این دو علم لازم و ملزوم یکدیگرند.

! مباخث مرتبط با عنوان:

*((چین))
*((زمین شناسی))
*((زمین شناسی اقتصادی))
*((زمین شناسی کاربردی))
*((درزه))
*((فتوژئولوژی))
*((قشر زمین))
*((گسل))
*((هیدروژئولوژی))