تاریخچه ی:
تاریخ ایلام
تفاوت با نگارش: 1
| | V{maketoc} | | V{maketoc} |
| - | !یخ یی ایلام />دشاهان ایلای یاش
|
+ | !نیی مخی با ایلام ین الهی |
| | <table dir align=left> | | <table dir align=left> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td> | | <td> |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/t11.jpg} |
+ | {picture file=img/daneshnameh_up/p1.jpg} |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td dir align=middle> | | <td dir align=middle> |
| - | زیگورات چغازنبیل– نمای ی |
+ | زیگورات ((چغازنبیل)) – طرح بازسازی د زگرات |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | </tr> | | </tr> |
| | </table> | | </table> |
| | + | پادشاهی یا امپراطوری |
| - | "رست پاهان ایای شوش" پ ا کر ام ازد پدا ا ((دودما وان)) ه ااه اسای ااهن ایلامی یا و ه همین تدا میدا. ت قم دواد که با تا شهان وان براری می‌کن ی اقعی می‌ماید و باید ه با ک و تدید نریست. اداهان سیما ه احتای ق ب دودمن یدی د که ا کوست‌های لان د شما جگه ((و)) را‌اند. پادشاهانی یاش ک این لله مقالات ارا می‌شود، ا" اهنی را که با همسایان ری د در راه ده اشان در ناد تاریی بره ه مرفی ه‌اند. |
+ | در ایجا ضرری است پیش ا از سخن، بکارگیری اژ (( پادشاهی )) و (( امپاوری )) رای ایامی‌ه ک برخی از نویسندگا رجیح د بکارگیری فظ دوم داند، توضیح داد ود. تا آنایی که انا(( باستا شناسی)) تایی یای می‌کند، ایلامی‌ها که ز حوالی زاه سوم ا هزاره نخست بخش بزری ا مناطق غربی و جنوب د این کم داشتد؛ فقد خصوصیت‌هایی ودد که بتوان لفظ امپراتوی ا رای تشیح و تبین گستره فرمانوایی ایشان به کار گرفت. امپاتوری عموما" به نام یسی اطاق می‌شد که توانسته باشد، ماعت‌های ماو و متدد را ر یک احد یاسی، هماهنگ ساد و نها را تحت یادت سیادت یک رکزی درآورد. ر وتی که پادشاهی ی در او تفوش ، سیادتی دگذر بر بخش‌هایی ((ین‌النهرین)) دشته و حتی تمای هنه سرزمین ((یان)) ن روی را هم ل نمی‌شده است. هر چند پادشاهی یا حادی ایلات و طوایف منطقه را ال می‌شد، م چین اتحادی لزوما" ه منی امپراتوری نبوده، خواننده را نسبت به دچار اشتباه می‌ساز. از این و، تریح اد نشده تا در این لله مقه‌ها از (( پادشاهی ایامی )) استاد شود، تا خواننده نیز حدود و ثغور و منه سیادت ایلمی‌ها و تفاوت آن را با امپرتوری‌های یانی که ر کمر از یک هر ه بعد از ایلامی‌ها شکل گرفتند، به درستی دریابد. |
| - | ! پادشاهان ایلامی به ندرت از خود سند به جای نهاده اند
گفتنی است که این شاهان به ندرت از خود سندی برجای نهاده‌اند، شاید به این علت که آنها در سیماش (((خرم آباد))) می‌زیسته‌اند و نه در شوش. در تمام دوران گوتی‌ها که حوالی 2119 پیش از میلاد به پایان آمد و مدتی حدود یک سده به درازا کشید، نام ایلام تنها در(( کتیبه‌های گودآ))، حاکم ((لاگاش)) برده شده است. وی در کتیبه‌ای که بر روی یکی از پیکره‌هایش حک شده اظهار می‌دارد که با نیروهایش بر انشان در ایلام فائق آمده است. 36 و در نوشته‌ای روی یک مْهر ادعا می‌کند که شوشی‌ها از شوش و ایلامی‌ها از ایلام به نزد او آمدند تا ((معبد نین ـ گیرسو ))، ایزد حامی و نگاهبان شهر لاگاش را بسازند. 37 بنابراین، چنین به نظر می‌رسد که به هنگام سلطه ((گوتی))ها بر شمال بابل، ایلام دست نشانده‌ی لاگاش بوده است.38 |
+ | ((سرزمین ایلام)) |
| - | |
+ | بر حسب تقسیمات جغرافیایی سیاسی امروز، ایلام باستان سرزمین‌های ((خوزستان))، ((فارس))، و بخش‌هایی از استان‌های(( کرمان))، ((لرستان)) و(( کردستان)) را شامل می‌شد. |
| - | <table dir align=left> |
+ | <table dir align=right> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td> | | <td> |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/t2.jpg}
|
+ | {picture file=img/daneshnameh_up/p22.jpg} |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td dir align=middle> | | <td dir align=middle> |
| - | سردیس گدا |
+ | سردیس رد ایلامی |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | </tr> | | </tr> |
| | </table> | | </table> |
| - | در طی دومین سده از فرمانروایی پادشاهان سیماش ، ایلام بار دیگر چهره ضعیفی از خود به تاریخ ارائه می‌کند، در این دوران ، دودمان سوم اور بر ایلام فرمان می‌راند که در 2112 پیش از میلاد ، اور ـ نمو آن را بنیان گذاشته بود. در حالی که سرزمین‌های پست جلگه(( خوزستان)) به دست سومری‌ها افتاده بود، سرزمین‌های مرتفع آن در شرق (انشان) به صورت نیمه مستقل بود و سیماش در شمال آزاد و بدون تاریخ باقی ماند. | |
| | + | گفتنی است که اطلاعات ناقص ما از جغرافیای تاریخی ایلام، ناشی از کمبود مدارک و اسناد مکتوب و نیز عدم آشنایی با تمامی سرزمین‌های این پادشاهی است. و هنوز هم نمی‌توان مکان دقیق شمار اندک شهرهای ایلامی را که در متون کهن از آنها یاد رفته، به درستی تعیین نمود. از سوی دیگر وسعت جغرافیایی ایلام در منابع باستان، با توجه به شرایط سیاسی و رویکرد نویسندگان باستان ، همواره به یکسان یاد نشده است، و این که نویسنده از ((بین‌النهرین))، ((شوش)) یا(( زاگرس)) بوده باشد، به تفاوت حدود این قلمرو را ذکر کرده‌اند. البته متون و نقش‌های برجسته به دست آمده، حضور ایلام را در سرتاسر ((خوزستان))، از جنوب تا ((لیان ))(((بوشهر)) امروزی) و از شرق تا انشان (((مرودشت ))امروزی) نشان می‌دهد ؛ در عین حال، هرگاه ایلامی‌ها قدرت و فرصتی یافته‌اند، نقشی را در سیاست بین‌النهرین هم ایفا نموده‌اند و حتی بر بخش‌هایی از آن سرزمین، اگر چه کوتاه مدت، فرمان راندند. |
| | + | مناطق ایلامی مرتفع به خوبی شوش شناخته شده نیستند، زیرا بررسی و حفاری در این مناطق تنها در چند ساله اخیر است که اندکی قوت گرفته و به صورت منظم و علمی دنبال شده است؛ هم از این رو، در این مقاله‌ها تأکید کلی بر فرهنگ ایلامی، مختص به فرهنگ ((جلگه خوزستان)) و به ویژه شوش دارد. |
| - | ! گستر قلمر فنوایی از لظ یاسی نظای
هتین مانرای ودمان ار ((شلی)) (حو 2047 ـ 2094 م) بود. ر به این ه لگی در و مد کوم لمو اروایی ه ا یای نامی گتر یای دا، ر ایا ار عد بر ای نده است. وی ر هین ا نت، یکی ا دران خ را ه ق ازا رانا ورهه درآورد در ی ین سال سلنت نی دتر دیگرش را دواج فرمادار انشان ر.39 با ین پندهی یاسی در مین‌ها قیبا" راگزار ر ((کوهتا)) رزهی شی و بی جلگه شوش، ای ه ج م هر چ ر مر اان ی شه ندا م یتاد وگی یک با به ا لر کید.40 شولی هنین ت ک 9 ب به سرزمین‌هی ماتر در کوه‌هی زار ینی مدوه‌ای ک ر زمیی ((وی))ها بد، شکر برد.41 |
+ | سرمی تان از ی یست‌تری مناط رهگ فلات یران ب مار ی‌ود؛ این من، از زاره هفم پیش از یلا پیوسته محل کون اسانا بود آثار به دست آمده از آن، ونه‌ای سسل فرهنگی را ه خوبی شان می‌ده. ر مقی، می‌وان شبا‌ای راوانی بین فهنگی خستان و نوب نالنهین شاهده نمو؛ اما همان گونه که شارت رف، ر خلاف گمان بسیای ا متشرقین، ای شبات‌ها نیه تاثیری یک سیه نوده، بلکه روابطی مقابل در ایجاد آن ق داشته است. رای ، تزیین روف با قش اوان، از ابتکها هنرمندان ایرانی ات که د وره‌های مختف هراگاهی خی از الگان بی‌النهریی نیز از آن قتبا کره، در آثار خود ب کر رفته‌اند. مقیسه جس، ک تزیین سفال فلت ایان د مجموع برتری چمیری را یا" در تمای دوران‌های پیش از اری ت به سفال ینانهین نان می‌دهد. در ین ره می‌توان به عنوان نمونه ز سفال منقو باکون و ((وش)) A ، در آغا هزاره چهرم پ.م نام برد. کوره‌هی پیشرفته ((سفا‌پزی)) ر زاره شم پیش ز یلاد (در دوره و a ) برای نخستین بار در جلگه شوش پدار شد س ر طول هزاره نج پی ز میل به دیگر کز فرهنگی مطقه ره یا. فلزکاران اینی و شه جزیره آسیای ک در طول هزار پنجم ی ز یاد ب ور تریبا" هم مان موفق به فل ریدند، نخستین کاشفان فن ذوب فلز ر جهان باستان بودند؛ حال آن که این فن یت از یک زار سال ب به سرزمین ((بین‌النهین)) ا یافت. چرخ گی ی در اواسط هزاره پنم پیش از میلاد ر فل ایان ختراع شد و نها در ااسط زار چار پی ز میاد است ک می‌توا انه‌هایی دال بر استاده ز ان ازار پیشرفته در بین‌النهرین ا سراغ رفت. |
| - | | |
| - | <table dir align=right> |
+ | ((سیر تحول ایلام مستقل از بین النهرین))
حفاریهای دهه 1350 در تل ملیان در استان فارس، تپه یحیی و شهداد در استان کرمان، شهر سوخته در استان سیستان و نیز اطلاعات مهم به دست آمده از حفریات تل ابلیس در اوایل دهه 1340 در استان کرمان، تصویری را که محققان برای سالیان دراز از فرهنگ‌های پیش از تاریخ، به ویژه ، فرهنگ و تمدن ایلامی داشتند، دستخوش تغییر و تحول ساخت. مرکز بزرگ ایلامی صنعت سنگ در یحیی، صنعت ذوب فلز در تل ابلیس و شهداد و محوطه عظیم یک صد و پنجاه هکتاری شهر سوخته، بزرگ‌ترین شهر شناخته شده در سرتاسر آسیای جنوب غربی در تمام مدت نیمه نخست هزاره سوم پیش از میلاد است. این آثار موید این واقعیت‌اند که در آغاز شهرنشین در مشرق ایران، هم زمان و هم گام با بین‌النهرین، مراکز عمده صنعتی و شهری به وجود آمده بود که سیر تحول و تطور آنها مستقل از رشد فرهنگ‌های سرزمین‌های پست جنوب بین‌النهرین بوده است. از سوی دیگر ، گسترش نفوذ سیاسی و فرهنگی ایلامی در سرزمین‌های شرقی ایران، وسعت سرزمین‌های زیر سیادت این کهن‌ترین پادشاهی ایرانی را نشان می‌دهد.
<table dir align=left> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td> | | <td> |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/t3.jpg} |
+ | {picture file=img/daneshnameh_up/p33.jpg} |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td dir align=middle> | | <td dir align=middle> |
| - | (( چغازنبیل ))– لکان منهی بد ای |
+ | یکه گو فالی – چغازنبیل – زای م ی ا یلاد |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | </tr> | | </tr> |
| | <tr> | | <tr> |
| | </tr> | | </tr> |
| | </table> | | </table> |
| - | ! پذیرش فرمانروایی بین النهرین بدون خونریزی | |
| - | از سوی دیگر، پس از فتح شوش در بیست و هشتمین سال سلطنت شولگی (حدود 2066 پ م) به نظر می‌رسد که اهالی شوش فرمانروایی بین‌النهرین را بدون خونریزی پذیرفته باشند، چرا که اندکی پس از اشغال شوش، فرماندار تازه‌ای از سوی شولگی به حکومت شوش گمارده می‌شود که احتمالا" ایلامی هم نبوده است.42 با اطمینان می‌توان گفت که در عهد پادشاهی جانشین شولگی شخصی به نام ((زریقوم)) که ایلامی نبود به فرمانداری شوش گمارده شد (حدود 2043 پ م) . این شخص را بیشتر شولگی به فرمانداری آشور گمارده بود تا شش سال پیش از انتساب او به سمت فرمانداری شوش در آن سمت باقی مانده بود.43 بنابراین ، ظواهر امر نشان می‌دهد که در شوش، اقتدار کامل و صلح و امنیت برقرار بوده است. این صلح و آرامش شاید ناشی از همکاری کاهنان بوده باشد که شولگی به درستی به اهمیت آنها پی برده بود. | |
| - | ! کارهای ساختمانی گسترده برای معبد این ـ شوشینک | |
| - | حفاریهای انجام گرفته در شوش موید این حقیقت است که شولگی کارهای ساختمانی گسترده‌ای را برای معبد این ـ شوشینک، ایزد نگاهبان شوش، انجام داده است. در کتیبه‌ای سنگی، شولگی بیان می‌کند که او "پادشاه نیرومند اور، سومر و اکد" معبدی را برای "سلطان خویش، ایزد این ـ شوشینک " برپا ساخته است.44 افزون بر این، هدایای وقفی شولگی به این معبد بسیار متعدد بود. تعدادی از این هدایا برجای مانده است. پادشاهان بعدی ایلامی آنها را به عنوان هدایای وقفی در زیر پی معبد پنهان ساختند.45 شولگی همچنین مکان مقدسی را برای الهه‌ای در شوش برپا ساخت. دو تن از صاحب سومری او، گرزی را که بسیار استادانه ساخته شده بود46، به نام فرمانروای خود به این (بانوی شهر) هدیه کردند. همچنین مهره عقیق از شوش پیدا شد، که شولگی آن را «برای سلامت همسر خویش ... به مادر خود، ایزد بانو نین. گال» (بانوی بزرگ ، همسر ایزد سومری ماه) اهدا کرده است.47 امکان دارد که این چهره به هنگام غارت اور به دست ایلامی‌ها به شوش آورده شده باشد. | |
| - | ! رح ای د ای رزهای شهی د
شوگی اار ک چه و ه اله خوی، رح اعی جیی ا ری مرزای اداهی ر ایه‌یی کر ک برای ن س وی ارا اند. ا جایی که ک کتبی ر با با اا سری‌ها ن می‌ده ر این گی یک «لژیون خای» اامی شکی ا پردات حو، سپه مری ا کوه‌نین ارا جلگه شوش ی آد و بدی تیب کای ر که قوه مواند طی برای حکم اشند، به پسداری از مرزی خود ا. مدورا این ژیون ا وش ان سیما و دیگر نا ایمی گرد ده بودند.48 ه بی از ان ا ((ایر))ان نگی کیل اد. این یی‌ها د رو‌های ی ی بیست پن ری خه ر می‌اند و جیه ذایی نها عبا نان ج و آبو و فرانهی آنان نی ه یکی ز کارگزرن بند پایه ادشا اور پر ک «نینه بزرگ پدا» امیه ی‌شد می‌تون ا را سفماه مران در رزهای اام و ک‌ینان شر منقو ک.49 |
+ | !لگه ی‌النهین، مکز قل_استگاه رهنگ‌های ین نقه
((مورخا)) و ستا شناان و شرق اسا هواره مالعه پیش از تاریخ خاورمینه، نر د را معطوف جله بنلنهرین اخته، ین سرمین را مرکز ثل و در بسیاری وارد خاستگاه فرهنگ‌های نستی منطقه به شمار آرده‌اند و حتی دوره‌هی فهنگی ر یز با دوره‌ای مود در میاندان ب سن و قیا گرف‌اند. لیل این شیوه ن بیتر ه ب شنات وسیع و گسترده باستا نسان و رق شناسا از رهنگ‌ها منه مینرودان . ر جب بین‌النهرین، خاگاه تمدنای سومر کدی ((ای))، دشتی ات کچک و سح که من قال سکون آن سوال رودخاه‌های دجله و ت دود می‌ش. ین رو، که جوب(( مینرودان ))ق کیرانی ند، به سانی میان مراکز هنگی واقع در اه‌هی ود رابط‌ای ایدا جاد ی‌کن. ا سوی دیگر، اه اک میان دو دخانه و فقدان هرونه مانع طبیی ین آنها، و نیز ود کانل‌های قال کشتیرانی، که ر طول زمان برای یاری ایاد رابطه میان م‌های مسکونی حدفصل و رودخاه اا د بود. سرتاسر ن را هم مروط می‌ات. این ویژگی‌ه و همچنین اصل‌خیزی اک و عوامل بوم شنای انجا بعث ید فرنی نسبتا" یکپچه و تشکیل مکز هری پیدایش تد و کی حکمتی در جن بین‌لنهرین گدی. ای یکارچگی فهگی همتین عال در هماهنگ سی مطاات در نسایی ر ه گسترده‌تر رهنگا و تد‌ی بین‌النهری باستان بوه ت. |
| - | با استرا ای ین «خاری» ایام مد مانی دراز رام گرف. در 2040 م ، ا سین (2038 2046 م) انشین گی ی هنر ب انان کی و آ نیه را ه ترف وی درر50 و با ای یوی مای منطقه شرق را ه یر ه و دررد. ه س یش ا ای کری، یو به نان فرمانار ر به و نل ده بود وی به مدت ه س د آن ما بای مند51. |
+ | در مقابل، وضعیت خاص جغرافیایی ایران و وسعت آ هرگز این مکان را نمی‌داد ک رهن‌های خستین یکپارچه گردند. بخش‌های بزرگی ز ایران را کوهستان‌ها و کویرا و صحراهای گرم و خشک و بی‌آب و علف تشکیل می‌ده. ین عوامل خواه ناخواه و به طور طبعی دوری مناطق مسکونی و کشاورزی و رتباطات محدود را باعث می‌گرید؛ در نی، بین ای منطق ا اصا" ارتباطی ج داشت و یا بسیار ناچیز و ختصر بود ک به سختی می‌توان ثار آن را تشخیص داد. طرفه آن که ر برابر رنگ نسبتا" یکپرچه ر جوب بی‌اهرین، در ر بخش از(( لات ایران)) یک و گای ند هن مزا و مستقل از یکیر به وجود می‌آد و بدین تیب مجموعه‌ای از فرهنگ‌های منقه‌ای در سرتسر یان پدیدار گت. هم‌تر ین که ، تا به امروز مطالعات باستان شناسی وفق ب شناسایی مدو کمل جغرایایی هیچ یک از مناطق فرهنگی پیش از تاریخ در ایران نده ست و اظهار نر در این باره، رفا" از چارچو حدس و گمان فرتر می‌رود. دیهی اس ک در چین شرایطی و در خلا یک بررسی اساسی یه‌ای درباره فرهن‌هی ایرانی، مصصی و شر شناسان شباهت‌های فهنگی بی ایران با فرهنگ منجم و یکپارچه ین‌نهرین را به ساب نفو رهنگ ی‌النهرین ایران بذارند. البته این به معنی نبود ده و بستان‌های منطقی بین دو فرهنگ نیست، بلکه هم نفو هر یک به سب وارد یاد ده، بیش از آن که مبتی بر برداشت‌ای واقعی باشد، اشی از نظر متشرقین و دیدگاه‌های آنهاست. |
| - | <table dir align=left> |
+ | ((گسترش فرهنگ سومری در ایلام))
در دوران‌های تاریخی، فرهنگ سومری ـ اکدی و بابلی بین‌النهرین در غرب تا سواحل ((دریای مدیترانه)) گسترش یافت و مناطق وسیعی از سرزمین‌های ساحلی ((سوریه)) و ((فلسطین)) را زیر نفوذ فرهنگی کامل خود قرار داد؛ اما در شرق ، این فرهنگ هیچ‌گاه نتوانست هویت فرهنگی همسایه خود یعنی ایلام را از بین ببرد و یا آن را در خود مستحیل سازد. مدارک به دست آمده از حفاریهای گودین در دره کنگاور ، انشان در دره رود کر در استان فارس و یحیی و شهداد و ((ابلیس)) در استان کرمان، به خوبی نشان داده که نفوذ فرهنگ میانرودان هرگز از مرزهای شوش فراتر نرفت. با وجود این ، بیش از تاریخ ایران هنوز به درستی شناخته شده نیست و در این باره، تنها در آغاز راه قرار داریم. بی‌تردید، فعالیت‌های باستان شناسی گسترده در آینده می‌تواند نکات ناشناخته بسیاری را درباره دستاوردهای فنی، سیاسی ـ اجتماعی و اقتصادی ساکنان اولیه این سند و بوم آشکار سازد و از این رهگذر، و با شناخته شدن یکی از مهم‌ترین فرازهای تمدن و فرهنگ ایرانی، بنیاد بسیاری از فرضیه‌ها و نظریه‌های کنون باستان شناسان و مستشرقین را درباره روابط فرهنگی و سیاسی ایران و میانرودان در دوران‌های گوناگون آشکار سازد.
!گاه‌نگار و تقسیم‌بندی تاریخ ایلام
در پایان توضیحات مختصری درباره گاه‌نگار و تقسیم‌بندی تاریخ ایلام ضروری است. تاریخ ایلام با توجه به تقسیم‌بندی تاریخی در شرق نزدیک باستان؛ در بین‌النهرین (دوره بابل قدیم، بابل میانی و بابل جدید در جنوب ؛ و در دوره آشور، آشور قدیم، آشور میانی و آشور جدید) ، در عصر: پادشاهی کهن، ((پادشاهی میانی))، و ((پادشاهی جدید))؛ هیتی‌ها در ((آسیای کوچک ))( دوران دودمان قدیم ، دودمان میانی و دودمان جدید یا دوره امپراتوری هیتی‌ها) تقسیم شده است. درباره ایلام نیز آن را به سه دوره ایلام کهن، ایلام میانی و ایلام جدید طبقه‌بندی کرده‌اند. در این نوع تنظیم گاه‌نگار، دوران ایلام کهن از اواسط سده نوزدهم پیش از میلاد (حوالی 1850 پ.م) با دودمان ((پادشاهی سوکّل مخ)) آغاز می‌شود و دوران ایلام جدید با پیوستن سرزمین ایلام به شاهنشاهی هخامنشی پایان می‌گیرد. البته این یک دسته‌بندی کلی است و درباره تمامی ملل شرق نزدیک باستان، دسته‌بندی جزیی تری هم به چشم می‌خورد؛ چنان که درباره مصر باستان پیش از پادشاهی کهن، دوره پادشاهی آغازین، بین پادشاهی کهن و پادشاهی میانی، دوره فترت یکم پادشاهی و پادشاهی میانی و جدید، دوره دوم فترت و درباره ایلام، دوره پروتو ایلامی یا ایلامی آغازین که هم زمان با دوره پیدایش خط در بین‌النهرین است و حوالی سده بیست و هشتم پ.م پایان می‌یابد، را در نظر گرفته‌ند. حدفاصل دوره پروتو ـ ایلامی و آغاز دودمان سوکّل مخ ، زمانی حدود یک هزار و اندی سال را در بر می‌گیرد؛ در بین‌النهرین نیز با آغاز دوران تاریخی دودمان‌های متعددی تشکیل می‌شود که عبارتند از دوران دودمان‌های قدیم، دودمان اکّد ، ((دودمان لاگاش))، دودمان اورسوم و بالاخره ((دودمان ایسین ))ـ لارسا.
<table dir align=right> |
| | <tr> | | <tr> |
| | <td> | | <td> |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/t4.jpg} |
+ | {picture file=img/daneshnameh_up/p44.jpg} |
| | </td> | | </td> |
| | </tr> | | </tr> |
| - | <tr> | |
| | <td dir align=middle> | | <td dir align=middle> |
| - | یگات ازنی – لکان وردی ه طبقا قانی |
+ | مسه فالی اان – ش – زار دوم پی ا یاد |
| | </td> | | </td> |
| | + | </tr> |
| | + | <tr> |
| | </tr> | | </tr> |
| | </table> | | </table> |
| - | *((ادامه مطلب تاریخ سیاسی ایران:)) |
+ |
شاید اندکی درباره مطالب یادشده در این مختصر، خواننده را متوجه این حقیقت ساخته باشد که آشنایی به قدر کفایت لازم از تاریخ و فرهنگ‌های همسایه و همجوار، تحقیقی ابتر و برداشتی ناقص خواهد بود. هم از این رو، کوشش شده هم زمان با طرح تاریخ ایران باستان به فراخور به دیگر تمدن‌های شرق نزدیک باستان از جمله بین‌النهرین و مصر پرداخته شود.
در تهیه این بخش از تاریخ ایران، از تألیفات محقق ارجمند آقای مجید یوسف زاده که با قلمی شیوا و روان و تقسیم‌بندی مناسب به این دوره از تاریخ ایران زمین پرداخته‌اند، بهره‌های فراوان برده شده است. این پژوهشگر ایرانی نیز به نوبه خود از تألیفات ایلام شناسان برجسته‌ای نظیر پروفسور ـــ (1936)، ((والتر هینس)) (4 ـ 1963) ، رنه بالا (4 ـ 1963) و بالاخره ((ماتیو استولپر ))(1984 ) استفاده کرده‌اند.
در زمینه هنر ایلامی با وجودی که از اثر پی‌یر امیه (1966) موزه‌دار بخش(( خاور میانه ))((موزه لوور)) بهره برده‌اند، اما خلاء این کتاب که عمدتا" مصور است را با تحلیل‌های خود به طور شایسته‌ای ، جبران نموده‌اند.
!مطالب مرتبط با موضوع:
*((شیلهه))
*((پادشاهی اَوان))
*((تاریخ سیاسی ایلام))
*((خواهر شیلهه))
*((دودمان سوکّل مخ : اپرتی))
*((سلسله نمایندگان بزرگ در ایلام)) |
