تاریخچه ی:
انواع کوه
تفاوت با نگارش: 1
| + | {DYNAMICMENU()} |
| + | __واژهنامه__ |
| + | *((واژگان زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک)) |
| + | __مقالات مرتبط__ |
| + | *((زمین شناسی ساختمانی)) |
| + | *((اشتقاق قارهای)) |
| + | *((تئوری انقباض زمین)) |
| + | *((جزایر اقیانوس آرام)) |
| + | *((توپوگرافی کف اقیانوس)) |
| + | *((حرکات خشکی زایی)) |
| + | *((حرکات کوهزایی)) |
| + | *((درجه حرارت داخل زمین)) |
| + | *((ساختمان داخلی زمین)) |
| + | *((فلات قاره)) |
| + | *((پشته های میان اقیانوسی)) |
| + | *((پوسته اقیانوسی)) |
| + | *((پوسته زمین)) |
| + | *((گسترش بستر اقیانوس)) |
| + | *((نیروهای حرکت دهنده صفحات)) |
| + | *((وضعیت صفحات لیتوسفردر گذشته،حال و آینده)) |
| + | __کتابهای مرتبط__ |
| + | *((کتابهای زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک)) |
| + | __[http://217.218.177.31/mavara/mavara-view_forum.php?forumId=46|انجمن زمین شناسی]__ |
| + | __سایتهای مرتبط__ |
| + | *سایتهای داخلی |
| + | **[www.gsi.iv/?lang=fa&p=01-09 |بخش تکتونیک سایت سازمان زمین شناسی] |
| + | **[www.gsi-info.com |سایت محققین و دانشجویان علوم زمین] |
| + | *سایتهای خارجی |
| + | **[http://www.science.smith.edu/departments/Geology/Structure_Resources/|سایت زمین شناسی ساختمانی] |
| + | **[http://www.uh.edu/~jbutler/anon/anoncoursestructure.html|زمین شناسی ساختمانی و نقشه های زمین شناسی] |
| + | **[http://www.uwgb.edu/DutchS/STRUCTGE/LABMAN.HTM|زمین شناسی ساختمانی و تکتونیک] |
| + | **[http://www.elsevier.com/wps/find/journaldescription.cws_home/539/description#description|مجلات زمین شناسی ساختمانی] |
| + | **[http://www.ucmp.berkeley.edu/geology/tectonics.html|آموزش تکتونیک] |
| + | **[http://www.pubs.usgs.gov/gip/dynamic/dynamic.html|همه چیز درباره تکتونیک] |
| + | **[http://www.gsajournals.org/gsaonline/?request=index-html |انجمن زمین شناسی آمریکی] |
| + | **[http://www.geos.ed.ac.uk | مدرسه علوم زمین انگلیس ] |
| + | **[http://www.physicalgeography.net/fundamentals/10l.html |مبانی زمین شناسی ] |
| + | **[http://www.ucmp.berkeley.edu/exhibit/geology.html | بخش زمین شناسی سایت دانشگاه برکلی ] |
| + | __گالری تصویر__ |
| + | *[http://217.218.177.31/mavara/mavara-browse_gallery.php?galleryId=15|گالری کانیها و زمین شناسی] |
| + | body= |
| + | |~| |
| + | {DYNAMICMENU} |
| + | || کوهها نواحیی از سطح زمین هستند که از زمینهای مجاور خود مرتفعترند. کوهها طی زمانهای قدیم تشکیل شده ، تکامل یافته و همزمان با آن تحت تاثیر فرسایش نیز قرار داشتهاند. کوهها در مقیاس وسیعی متنوعاند و از نظر جنس ، ساختمان ، سن و سایر مشخصات نیز با یکدیگر تفاوت دارند.|| |
| !مقدمه | | !مقدمه |
| با آنکه حتی دو ((کوه)) هم نمیتوان یافت که کاملا شبیه به یکدیگر باشند. معذالک میتوان کوهها را بر اساس بازرترین ویژگی آنها تقسیم بندی کرد. یکی از مبناهای تقسیم بندی کوهها میتواند مکانیزم تشکیل آنها باشد که بر این اساس میتوان کوهها را به چهار نوع اصلی تقسیم نمود، که شامل کوههای چین خورده یا پرچیده ، ((کوه آتشفشانی|کوههای آتشفشانی)) ، ((کوه قطعهای-گسلی|کوههای قطعهای-گسلی)) و ((کوه بالا خمیده|کوههای بالا خمیده)) میباشد. سلسله کوههایی که معمولا یک نوع بوده و در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند، سیستم کوهها را بوجود میآورند. علاوه بر انواع اصلی ذکر شده ، بعضی نواحی بدون آنکه تغییر شکل قابل ملاحظهایی در ((پوسته زمین)) بوجود آورند، دارای عوارض کوهستانی میباشند. برای مثال ((فلات|فلاتها)) (نواحی مرتفعی که اساسا افقی هستند) ممکن است به صورت زمینهای ناهمواری درآیند. | | با آنکه حتی دو ((کوه)) هم نمیتوان یافت که کاملا شبیه به یکدیگر باشند. معذالک میتوان کوهها را بر اساس بازرترین ویژگی آنها تقسیم بندی کرد. یکی از مبناهای تقسیم بندی کوهها میتواند مکانیزم تشکیل آنها باشد که بر این اساس میتوان کوهها را به چهار نوع اصلی تقسیم نمود، که شامل کوههای چین خورده یا پرچیده ، ((کوه آتشفشانی|کوههای آتشفشانی)) ، ((کوه قطعهای-گسلی|کوههای قطعهای-گسلی)) و ((کوه بالا خمیده|کوههای بالا خمیده)) میباشد. سلسله کوههایی که معمولا یک نوع بوده و در کنار یکدیگر قرار گرفتهاند، سیستم کوهها را بوجود میآورند. علاوه بر انواع اصلی ذکر شده ، بعضی نواحی بدون آنکه تغییر شکل قابل ملاحظهایی در ((پوسته زمین)) بوجود آورند، دارای عوارض کوهستانی میباشند. برای مثال ((فلات|فلاتها)) (نواحی مرتفعی که اساسا افقی هستند) ممکن است به صورت زمینهای ناهمواری درآیند. |
- | !کوههای چین خورده کوههای موسوم به کوههای چین خورده (folded mountains) یا کوههای پرچیده (complex mountains) از بزرگترین و پیچیده ترین کوهها بشمار میرو ند. در این کوها هرچند ، چین خوردگی بسیار واضح و آشکار است، ولی فعالیتهای دیگری نظیر ((گسل خوردگی)) ، ((دگرگونی)) و ((فعالیت آذرین|فعالیتهای آذرین)) نیز ممکن است به درجات گوناگونی در آنها مشاهده شود. اکثر کمربندهای اصلی کوهها مانند ((کوه آلپ)) ، ((کوه اورال|اورال)) ، ((کوه هیمالیا|هیمالیا)) و ((کوه آپالاش|آپالاش)) از این نوع هستند. به علت اینکه کوههای چین خورده قسمت اعظم و اصلی کوههای جهان را تشکیل میدهند، عمدتا مکانیزم و ((فرآیند تشکیل کوه|فرآیند تشکیل کوهها)) را با این روش توضیح میدهند. |
+ | !کوههای ناشی از چین خوردگی کوههای موسوم به کوههای چین خورده (folded mountains) یا کوههای پیچیده (complex mountains) از بزرگترین و پیچیده ترین کوهها به شمار میرو ند. شکل عمومی آنها بصورت قوسهایی است که چندین صد کیلومتر عرض و هزاران کیلومتر طول دارند. کلمه چین که همراه نام آنها ذکر میشود، بخوبی میتواند طبیعت این دسته کوهها را بنمایاند. بدین معنی که چین خوردگی سنگها که غالبا بسیار در هم و پیچیده است، این کوهها را بوجود آورده است. از جمله ویژگیهایی دیگر این کوهها ضخامت فوقالعاده زیاد طبقات چین خورده رسوبی را میتوان نام برد بطوری که در بعضی موارد ، ضخامت آنها به 15000 متر و بیشتر نیز میرسد. در این کوها هر چند ، چین خوردگی بسیار واضح و آشکار است، ولی فعالیتهای دیگری نظیر ((گسل خوردگی)) ، ((دگرگونی)) و ((فعالیت آذرین|فعالیتهای آذرین)) نیز ممکن است به درجات گوناگونی در آنها مشاهده شود. اکثر کمربندهای اصلی کوهها مانند ((کوه آلپ)) ، ((کوه اورال|اورال)) ، ((کوه هیمالیا|هیمالیا)) و ((کوه آپالاش|آپالاش)) از این نوع هستند. به علت اینکه کوههای چین خورده قسمت اعظم و اصلی کوههای جهان را تشکیل میدهند، عمدتا مکانیزم و ((فرآیند تشکیل کوه|فرآیند تشکیل کوهها)) را با این روش توضیح میدهند. |
| !کوههای آتشفشانی | | !کوههای آتشفشانی |
- | یک ((آتشفشان)) بارت اس از کافی ک در پوه زین اید میو ((گاه آتشفشانی|ماد ما)) گازها واد ا قی ((خاکت آتشفشانی|اکستر)) ا آ اج مید. م عایف امروزی آتشفشان ری وا ا و ((مواد ای)) بکا مرود. ا تم مواد آششای س ین کوههای آتشفشانی اص یوند. ممول آتفانا را ب نوع ج مود از انه به دو روه تسی میکند، که شامل آتشفشانای تم ا انار و آتشفشانهای کت و ر است. نوع فعالیتهای آتشفشانی باعث بوجود آمون انواع مختلفی از کوههای آتشفشانی میشود که عبارتند از : |
+ | از تجمع مواد آتشفشانی ر سح زمین کوههای آتشفشانی حاص میشوند. در کر کوهای ناشی از ((چین ودگی)) نیز میو ثا فعالیتهای آتشفشانی متعددی را شاهده کرد، ملا وههای آن طبقات ضخیمی از ((سنگهای آتششانی)) جود دارد ام مقد از کوههی ناشی از فعالیتهی آتشفشانی آنهایی است که منحصرا وسط آتشانه بوجود آمدهد. قم ظم کوههی نای از آتشفشان ر یر یا را اد که ی موارد (مل ((ایر وایی|کههای هاوایی))) قله کوه ا آب بیرون آمده ات، ولی در اکثر حالات تممی رشته کوهها در زیر آ اع ه اس.
نو خصصی ز کوهها آتشفشانی ه نا ((وسهای جزیرهی)) خوانده میو. ت این ام رشته کوههایی مکل ((آندزیت)) و ((زت)) جای میگیند که لشان گاهی به 2000 یلومتر و بیشتر یز میرسد و جزایری را تشکی میدند. کوههای آتشفشانی در خشکی ادر است. مثلا در ایالات متحد مریکا تنها __کوههای کاسکاد Cascade__ از این واند. این رشته کوهها از آتشفشانهای مددی تشکیل شده که جنس گدازه آنها آندزیت است و ر ل بیش از 900 کیلومتر گسترش دارند. نوع فعالیتهای آتشفشانی باعث بوجود آمدن انواع مختلفی از کوههای آتشفشانی میشود که عبارتند از : |
| !!آتشفشانهای سپری | | !!آتشفشانهای سپری |
| آتشفشانهای سپری حاصل فعالیتهای آتشفشانهای ساکت و آرام میباشد. به صورتی که مواد مذاب و گدازه از دهانه آتشفشان خارج شده و در سطح زمین پخش میشود. ((مخروط آتشفشانی|مخروط)) حاصل از این نوع آتشفشانها کم ارتفاع میباشد. شیب آنها نیز کم بوده و بندرت از 10 درجه بیشتر خواهد بود. ترکیب این نوع آتشفشانها بازالتی میباشد. | | آتشفشانهای سپری حاصل فعالیتهای آتشفشانهای ساکت و آرام میباشد. به صورتی که مواد مذاب و گدازه از دهانه آتشفشان خارج شده و در سطح زمین پخش میشود. ((مخروط آتشفشانی|مخروط)) حاصل از این نوع آتشفشانها کم ارتفاع میباشد. شیب آنها نیز کم بوده و بندرت از 10 درجه بیشتر خواهد بود. ترکیب این نوع آتشفشانها بازالتی میباشد. |
| !!آتشفشانهای ولکانو | | !!آتشفشانهای ولکانو |
| این نوع آتشفشانها ترکیب ریولیتی یا آندریتی داشته و از نوع انفجاری میباشند. در این آتشفشانها ارتفاع مخروط حاصله به دلیل بالا بودن ((گرانروی)) گدازهها و همچنین انفجاری بودن آنها زیاد بوده و شیب آنها نیز تند میباشد. این نوع آتشفشانها از ((مواد پروکلاستیکی)) ساخته میشوند. دهانه آتشفشانها بدلیل بالا بودن میزان چسبندگی مواد ، مسدود شده و با بالا رفتن فشار منفجر شده و مواد پروکلاستیکی آزاد میشوند. | | این نوع آتشفشانها ترکیب ریولیتی یا آندریتی داشته و از نوع انفجاری میباشند. در این آتشفشانها ارتفاع مخروط حاصله به دلیل بالا بودن ((گرانروی)) گدازهها و همچنین انفجاری بودن آنها زیاد بوده و شیب آنها نیز تند میباشد. این نوع آتشفشانها از ((مواد پروکلاستیکی)) ساخته میشوند. دهانه آتشفشانها بدلیل بالا بودن میزان چسبندگی مواد ، مسدود شده و با بالا رفتن فشار منفجر شده و مواد پروکلاستیکی آزاد میشوند. |
| !!آتشفشانهای مرکب | | !!آتشفشانهای مرکب |
| این نوع اتشفشانها معمولا دارای شیب تند و حدود 20 الی 30 درجه بوده و با خروج متناوب گدازههای روان و مواد پروکلاستیک ساخته میشوند. ترکیب این نوع آتشفشانها ریولیتی-آندریتی بوده و بخاطر چسبندگی مواد در حین حرکت آرام خود در دامنه ها منجمد میگردد و باعث مسدود شدن دهانه آتشفشان میگردد. وقتی در حین فعالیت مجدد فشار به حد کافی میرسد، دهانه آتشفشان منفجر شده و مواد پروکلاستیکی را به بیرون پرتاب میکند و در فعالیت بعدی مجددا مواد سیال ((مواد آذر آواری)) قبلی را میپوشانند. | | این نوع اتشفشانها معمولا دارای شیب تند و حدود 20 الی 30 درجه بوده و با خروج متناوب گدازههای روان و مواد پروکلاستیک ساخته میشوند. ترکیب این نوع آتشفشانها ریولیتی-آندریتی بوده و بخاطر چسبندگی مواد در حین حرکت آرام خود در دامنه ها منجمد میگردد و باعث مسدود شدن دهانه آتشفشان میگردد. وقتی در حین فعالیت مجدد فشار به حد کافی میرسد، دهانه آتشفشان منفجر شده و مواد پروکلاستیکی را به بیرون پرتاب میکند و در فعالیت بعدی مجددا مواد سیال ((مواد آذر آواری)) قبلی را میپوشانند. |
| !کوههای قطعهای - گسلی | | !کوههای قطعهای - گسلی |
- | کوههای قطعهای - گسلی (fault-block mountains) هنگامی بوجود میآیند که واحدهای عظیم سنگی جابجا شوند. این واحدهای سنگی اغلب با ((فرایند گچ شدگی|گچ شدگی)) طبقات در امتداد ((گسل|گسلهای عادی)) با شیب زیاد همواه هستند. لازم به ذکر است که گسلهای عادی و نرمال در اثر نیروهای کششی بوجود میآیند. در سیستم کوههای قطعهای - گسلی معمولا پوسته زمین بطور عرضی به صورت صدها قطعه شکسته در آمده و سلسله کوههای تقریبا موازی را بوجود آورده است. طول متوسط هر قطعه در حدود 80 کیلومتر میباشد. |
+ | در بسیاری از نقاط زمین ، کوههای مجزایی که مرتفع تر از زمینهای اطرافشان هستند، دیده میشود. مطالعات نشان میدهد که در چنین مواردی ، این قسمتهای مرتفع ، بوسیله گسلههای عادی -که لغزش عادی آنها زیاد است از نواحی مجاور بالاتر قرار گرفتهاند. این قبیل کوهها در حقیقت قسمتهایی از پوستهاند که در نتیجه نیروهایی که از پایین به آنها اثر کرده ، به سمت بالا حرکت کرده و کوههای گسلی را به وجود آوردهاند.
در بعضی موارد ، نشانههایی در دست است که در محل کوههای گسلی ، قبلا کوههای ناشی از چین خوردگی وجود داشته ، ولی قبل از پیدایش کوههای اخیر ، فرسوده ، شده و از بین رفتهاند.
کوههای قطعهای - گسلی (fault-block mountains) هنگامی بوجود میآیند که واحدهای عظیم سنگی جابجا شوند. این واحدهای سنگی اغلب با ((فرایند گچ شدگی|گچ شدگی)) طبقات در امتداد ((گسل|گسلهای عادی)) با شیب زیاد همواه هستند. لازم به ذکر است که گسلهای عادی و نرمال در اثر نیروهای کششی بوجود میآیند. در سیستم کوههای قطعهای - گسلی معمولا پوسته زمین بطور عرضی به صورت صدها قطعه شکسته در آمده و سلسله کوههای تقریبا موازی را بوجود آورده است. طول متوسط هر قطعه در حدود 80 کیلومتر میباشد. |
| !کوههای بالا خمیده | | !کوههای بالا خمیده |
| کوههای بالاخمیده (vpwarped mountains) به همراه بالا خمیدگی پوسته و در بعضی مواقع به علت جابجایی عمودی در امتداد گسلهای بزرگ ، زاویه بوجود میآیند. برخی از این کوهها در پی ((سنگ آذرین)) قدیمی و ((دگرگونی)) تشکیل یافتهاند، که زمانی به صورت قسمت هموار ((فرسایش)) یافته و سپس با رسوب پوشیده شدهاند. وقتی که ناحیه ذکر شده به سمت بالا خمیده شد، فرسایش قشر طبقات رسوبی را کنار زده و هستهای از سنگهای آذرین و دگرگونی در یک ((دشت)) هموار و وسیع قد علم میکند. | | کوههای بالاخمیده (vpwarped mountains) به همراه بالا خمیدگی پوسته و در بعضی مواقع به علت جابجایی عمودی در امتداد گسلهای بزرگ ، زاویه بوجود میآیند. برخی از این کوهها در پی ((سنگ آذرین)) قدیمی و ((دگرگونی)) تشکیل یافتهاند، که زمانی به صورت قسمت هموار ((فرسایش)) یافته و سپس با رسوب پوشیده شدهاند. وقتی که ناحیه ذکر شده به سمت بالا خمیده شد، فرسایش قشر طبقات رسوبی را کنار زده و هستهای از سنگهای آذرین و دگرگونی در یک ((دشت)) هموار و وسیع قد علم میکند. |
| !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
- | *((کوه)) | |
| *((کوه آتشفشانی)) | | *((کوه آتشفشانی)) |
| *((کوه آپالاش)) | | *((کوه آپالاش)) |
| *((کوه آلپ)) | | *((کوه آلپ)) |
| *((کوه اورال)) | | *((کوه اورال)) |
| *((کوه بالا خمیده)) | | *((کوه بالا خمیده)) |
- | *((کوه قطعهای-گسلی)) |
+ | *((کوه قطعهای - گسلی)) |
| *((کوه هیمالیا)) | | *((کوه هیمالیا)) |
| *((فرآیند تشکیل کوه)) | | *((فرآیند تشکیل کوه)) |
| *((فرسایش)) | | *((فرسایش)) |
| *((فلات)) | | *((فلات)) |
| *((دگرگونی)) | | *((دگرگونی)) |
| *((مخروط آتشفشانی)) | | *((مخروط آتشفشانی)) |
| + | *((آتشفشان)) |
| + | *((حرکات کوهزایی)) |
| + | *((کوه دریایی)) |
| + | *((فعالیت آتشفشانی)) |
| + | *((قوسهای جزیرهای)) |