|
|
|
- | ا��ام با��ر(��) ��رای ��رک��ی و ر��یدگی ���� م��ار�� خود بیرون ����ده بود �� ��واس��ة ��ربهی و ��ستگی ب�� کمک ��ن�� ن��ر ک�� ا��را��ش ��ودند ��اه می����ت. ��ر این ��ال ��ردی بنا�� م����د ��ن منک���� که ا�� ��هاد �� ��باد ����د �� ت��ا����ا�� به نوا��ی ��یرون ��دین�� آ��ده ��ود اما�� را در ��ن ��ال دی�� �� در ��هن�� آ��د که ������ر این مرد ����ی�� (ا��ام) د��یا را پی��جویی می��کند. و بر ��ن ش�� که ا��ام را ن��ی��تی ک��د. ��س ن����یک ������ �� به اما�� سلا�� ��اد. ������ ������: ��یا ��زاوار ا��ت م��د ����یفی چو�� شما در ����ب د��یا بیرون ��ید ��ن ��م در ��نین ��قتی و در چنین گ��مایی�� ا��ر ��دای ن��وا��ت�� در ��مچ�� ح����ی مر�� شما فرا ر��د چه وض��ی برای شما ��دید ��واهد ��م���� شایسته شما نی��ت ک�� دن��ال دنیا بروید و متحمل ��نج و ����مت شوید؟ ا��ا�� ��ا��ر د����ها را ا�� دو�� ����ان خود برداش�� و به دیوار تکیه زد و گ����: «ا��ر من در همین ��ال ��می���� در ح���� ��با��ت و ان��ا�� و��یفه از ��ن��ا ر��ته ام. ��یرا ای�� کار ��ین ��اع�� �� بند��ی است. ��و ��یال ک��دی ��ه ��بادت من����ر به ��کر �� نماز �� دعا �� ر����ه ا����. من ����دگی و خر�� ��ارم. ا���� کار نکنم و ��حمت نک��م. باید د��ت ��اجت به ����ی تو و ام��ال تو دراز ک����. من در ������ رز�� می روم که احتیا�� خود را از کس و ناکس ����ب ��نم. و��تی ��اید ا�� ��رار��ید�� مرگ ��رسان با��م که در ��ال م����یت و خلا��کاری و ت��ل�� ���� فر��ان الهی ��اش��. نه ��ر چنی�� ��الی که در ��ال ا��ا��ت امر خدا هستم. که مرا مو���� ��رده بار دو�� دیگران نباشم و رز�� ��ودم را خود�� تح��ی�� ��نم.» ��اهد با شنیدن این ��ب����ا�� ����وجه اشتباه ��ود ���� و ف��می�� که ��اه ������ی را می��یمو��ه. |
+ | در ای��جا مقدمتا باید ��طلبی ر�� ��اطر نشان کنیم ��ا منظور ک��ملا روشن گر��د : V{maketoc}
!غرایز ����سان
^__~~brown:بشر م��کوم است از غر��یز خود پیروی کند . ��ر ��جود بشر غرایزی نهاده شده تا او را به سوی هدفی ک�� ��ر متن خلقت منظور اس�� �� ب��شاند . ا��بته مقصود این نیست که بشر چشم بسته باید تابع غرایز خود ��اشد ، مقصود این است ��ه وجو�� غرایز ، عبث ��یست ، نمی توا�� آنه�� را نادید�� گرفت ، ��می توان ��نها را ��همل گذاش�� و نباید ��ه معارضه و مبارزه کلی ����ها پرداخت . ~~__^
��رایز را باید ��صلاح و تعدیل �� رهبری کرد ، که این مطلب دیگری است .
مثلا در انسا�� تم��ی�� به فرزند ه��ت . این تمای�� امر کو��کی نی���� ، از شاهکارهای ��لقت ��لهی ا��ت . ا��ر ای�� ��مایل نبود ، خلقت ادامه نمی ی����ت . منتها در کارخا��ه خلقت �� این ����ای�� به صورت یک ام�� لذیذ و ��یرین در کام هر حیوانی ریخت�� شده است تا هر نسلی در خدمت نس�� آی��ده ��ویش باشد و از این خدمت نیز لذت ببرد .
ای�� علاقه را تنها در ن��ل قبلی قرار نداده ��ست . در انسان ، نسل بعد را نی�� ب�� نسل قبلی علاقمن�� ��ر��انیده است ، اما نه ��ه آ�� شدت که ����شت�� را به آینده علاقمند کرده ����ت . ای�� علا��هها رمز پیوند��است .
یکی دیگر از غرایز بشری �� حس حقیقت جویی و دانش طلبی و کاوش است . ممکن است مردم را در زمانی موقت از تحق��ق و دانش و کاوش منصرف کرد ، اما برای همیشه نمی توان بر ��د روح حقیقت جویی و دانش طلبی بش�� قیام کرد .
!ما�� دوستی از جمله غرایز ان��ان مال دوستی ��ست . البته مال دوستی یک غریز�� مستقیم در ا��سان نی���� ، یعنی اینچنین نیست که ������ان ��ال را به خاطر ما�� دوست بدارد و مورد علا��ه ��و باشد �� ا���� ����ن ��ه ��سب طبع و غریزه ، حوایج م��دی زندگی خود را میخواهد رفع کند و در پا��های اجتماعات م��نند ����تماع ما وسیله رفع حوایج ، پول و ثروت است ا��ر ا��سان پو�� داشته باشد کلید همه قفلها را در ��ست دارد �� اگر نداشته باشد همه در��ا به رویش ��سته میماند ��ز این ��ظر ، آدمی پول را به ع��وان کلید ��مه قفلها از نظر مادیات زندگی دوست میدارد .
همچنانکه گف��یم با یک امر طبی��ی و غریزی نمی توان مبارزه ��رد �� بدین معنی که برای همیشه نمی ��وان ��ن را تعطی�� کرد هرچند ��م���� است در یک ��دت مح����د جامعه را ب��ان سو کشاند و هم ممکن است افرادی محدود ر�� برای همیشه بدان سو ��شا��د ، اما بشر و جامعه بشری را نمی توان از مقتضی��ت یکی از غرایز برای همیشه منصرف کرد ، مثلا: /> __ ~~brown:ا��کان ندارد که ��توانیم همه افراد ��ا برای همی��ه ق��نع کنیم که راضی شوند همه درها به رویشان بسته باشد و از آن کلید مرموز وجادویی به نام " پول " ی�� " ثروت " به عنوان یک شیء ��لید و منفور دوری گزینن�� . ~~__
حالا ����ر با نام خدا و با نام دین ، با این غرایز مبارزه شود ، اگر تحت نام و عنوان دین ، تجرد و رهبانیت مقدس شمرده شود و ازدواج پلیدی ، اگر تحت آن نام و عنوان ، جهل مو��ب نجات معرفی گردد و ��لم ��بب گمراهی ، اگر با آن نام و عنوان ، ثروت و قدرت و تمکن مایه بدبختی شناخته شود و فقر و ضعف و دستنارسی مایه سعادت و خوشبختی ، چه عوارضی دست میدهد ؟
ا��سا��ی ��ا در ��ظر ����ی��ی�� که از طرفی تحت تأثیر جاذبه دینی و تلقینا�� دینی است و ��ز طرف دی���� تحت تأثیر جاذبه شدید این امور ، بالاخره یا این طرف را میگیرد یا آن طرف را و یا مانند بسیاری از مردم در کشاکش ��ین دو جاذبه گرفتار میشود ، از کسانی میشود که دربارهشان گفتهاند :
یک دست به مصحفیم و یک دست به جام ::گه نزد حلالیم و گ��ی ن��د حرام::
روحیه مذبذب پیدا میکند : " « لا الی هؤلاء و لا الی هؤلاء »" . ��ر واقع ، یک بیمار روانی درست و حسابی میشود با همه عوارض و آثارش .
^ ~~darkorange:کار دین و ��سالت ��ین محو غرای�� ��یست ، تعدیل و اصلاح و رهبری و حکوم�� �� ��سلط بر آنها��ت . چون غرایز را نمی ��وا�� و ن��اید از ��ین برد �� قهرا در اجت��اعاتی که با نام ��دا و دین و مذهب برای نابودی غرایز ��یام میکنند و خداپر��تی را با زندگی �� متضاد مع��فی ��ی کنند ، خو�� این معانی و مفاهیم عالی شکست می��ورند و م��تریالیسم و سایر مک��بهای ضد خدایی و ضد دینی رواج می��یرد . ~~
^
لهذا ��دون تردید باید گفت که زاهد مابان ����هل هر محیطی که بدبختانه ��ر ��یان خود ما هم زیاد ��ستند از عوامل ��هم گرایش ����دم به ما��یگ��ی میباشند .
��اس�� میگوید تعلیمات ��لیسایی ، بشر را ��ر میان دو بدبختی و حرم��ن ق��ار میدهد : یا ب����ختی دنیا و حرمان از نعمتهای آن ، و ی�� بدبختی و حرمان از آخرت و حور و قصور آن .
میگوید از نظر کلی��ا انسان الزاما باید یکی از دو ��دبختی ��ا تحمل کند : یا به ��دبختی د��یا تن دهد و خود را م��روم و منزوی نگه دارد و در مقابل در آخرت و جهان ��ی��ر از ��ذت��ا بهرهمند گ��دد ، یا ا��ر ������ست در دنیا از ��عمتها و لذتها بهرهمند باشد باید بپذیرد که در آخرت محروم خواهد ماند .
اولین سؤال و ایرادی که بر این منطق وارد است از ناحیه منطق و توحید و خدا��ناسی است .
آخر چرا خدا الزاما بشر را به تحمل یکی از دو بدبختی محکوم کرده است ؟
چرا جمع میان دو خوشبختی نا ممکن است ��
��گر خداوند بخیل است ؟ ! م��ر از خزانه رحمت او ک�� میشود �� !
!چه مانعی دارد خدا �� ��م خوشبختی دنیا را بر��ی ما بخواهد �� هم خوشبختی آخرت را ؟
اگر ��دایی در کار است که از وجود و قدرت غیر متناهی لبریز ا��ت ، بایستی سعادت کامل ما را بخواهد �� و ا��ر ��عادت کامل م�� ��ا میخواهد ، هم خوشبختی دنیای ما را میخواهد و هم خوشبختی آخرت ما را .
برتراند راسل از کسا��ی است که این تعلیم کلیسایی سخت او را آزار میداده است و شاید این ت��لی�� ����ثیر فرا��انی در گرایشهای ��د خدایی و ضد دینی او داشت�� است .
کسانی که ��ین فکر را تبلیغ ��رده و میک��ند ، خیا�� ک��دهاند که علت اینکه در ��ین یک سلسله چیزها از قبیل شرا�� و قما�� و زنا و ظلم و غیره نهی شده این است که این امور سعادت و خوشبختی و بهجت میآورد و دین با خوشی و بهجت مخالف است و خدا خواسته او در دنیا خوشی و سعادت و مسرت نداشته باشد تا بتواند در آخرت خوشبخت باشد ! و حال اینکه امر ، درست برعکس این است .
!علت حرامها و ����الها /> این جلو��یریها و محدودیتها به خاطر این است که این امور موجب بدبختی و ��یرگی زن����ی میگردد . اگر خدا گفت شراب مخور ، معنایش این نیست که اگر شراب بخوری در دنیا خوشبخت میشوی و خوشبختی دنیا با خوشبختی آخرت ناسازگار است ، ب��که چون ��راب موجب بدبختی است ، هم در دنیا و هم در آخرت از آن جلوگیری شد�� است .
__~~orange:تمام مح��مات ای����نین اند ، یعنی: اگر موجب ��دبختی نبودند حرام نمی شدند ~~. __
و همچنین در مورد واجبات ، یعنی:
__ ~~orange:واجبات چون موجب خوشبختی هستند و در همین زندگی دنیا نیز اثر نیک دارند �� واجب ����هان�� ، ��ه ��ینکه واجب شدهاند تا قدری از خوشبختی دنیا بکاهند . ~~__
ق��آن با کمال صراحت فواید و م����لح واجبات و مضار و مفاسد ��حرمات را توضی�� میدهد . م��لا در دو آیه نی������خشی نماز و روزه را بیان می��کند �� ��یفرماید :
__~~green:« استعینو�� بالصبر و الصلاه و انها لکبیره الا علی الخاشعین » ~~__ ( بقره / . 45) |
| | | |
| + | __~~green: از شکیبایی و نماز کمک جویید و آن نماز بسی سنگین است مگر برای خشوع پیشگان . ~~__ |
| + | و درباره روزه میفرماید : |
| + | __~~green:« یا ایها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون »~~ __( بقره / . 183 ) |
| + | __~~green:ای کسانی که ایمان آوردهاید ! روزه بر شما نوشته شده است ، همچنانکه بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد ، شاید که با تقوی شوید . ~~__ |
| + | یعنی نماز بخوانید و روزه بگیرید تا روحتان نیرومند گردد و اخلاق زشت از شما زدوده شود . نماز و روزه نوعی کار و عمل و نوعی تمرین و تربیت اند که جلوی فحشاء و کارهای زشتتان را میگیرند . |
| + | در این تعلیمات ، نه تنها مسائل زندگی و مسائل معنوی را با یکدیگر متناقض نمی داند ، بلکه مسائل معنوی را وسیله سازش بیشتر با یک محیط زندگی سعادتمندانه معرفی میکند . |
| + | تعلیمات خلاف حقیقت برخی مبلغین ، موجب گشت که مردم از دین فراری شوند و خداشناسی را مستلزم قبول محرومیت و تحمل بدبختی و ذلت این جهانی بپندارند . |
| + | منبع : علل گرایش به مادیگری |
| + | نویسنده : استاد مرتضی مطهری |
| + | صفحه 164 |
| + | مراجعه شود به: |
| + | *(( متصوفه)) |
| + | *(( طلب دنیا)) |
| + | *((اخلاق و دنیاپرستی )) |
| + | *((تفسیر غلط از زهد و ترک دنیا )) |
| + | *((حقیقت رابطه دنیا و آخرت)) |
| + | *((کاربردهای مختلف دنیا در قرآن)) |
| + | *((بردگان و آزادگان)) |
| + | *((حقیقت زهد)) |
| + | *((دنیا مزرعه آخرت)) |
| + | *((خداپرستی یا زندگی)) |
| + | *((امام علی علیه السلام و نامرغوب ترین خرما )) و ((پرهیز از تکلف)) |
- | ماخذ: بحارالانوار ج 11صفحه: 82 داستان راستان صفحه: 78-76 | |
- | (( متصوفه)) | |
- | (( طلب دنیا)) | |
- | ((اخلاق و دنیاپرستی )) | |
- | ((تفسیر غلط از زهد و ترک دنیا )) | |