تصویر | معادل فارسی | تعریف | واژه لاتین
|
| | آشکار ساز تابش فلورسانس | از لوله‌های فوتو مولتی پلایر به عنوان آشکار ساز استفاده می‌شود. | Fluorescence radiation detector
|
| | آشکار ساز فوتومتری | این آشکارسازها شامل سلولهای ولتایی: فوتو لوله‌ها ، لوله‌های تکثیر کننده فوتون ، آشکار سازهای نیم رسانا و دیودهای سیلیکن می‌باشند. | detectors Photometric
|
| | آشکار ساز گرمایی | در ناحیه مادون قرمز شدت منبع تابش پایین است و در نتیجه علامت الکتریکی حاصل از آشکار ساز ضعیف است. لذا برای اندازه‌گیری تابش از آشکار سازهای گرمایی استفاده می‌شود. مثل ترموکوپل و بولومتر. | heat detectors
|
| | آشکارساز گولی | یکی از آشکار سازهای IR می‌باشد که نوعی ترمو متر حساس به گاز است و از گاز گزنون استفاده می‌شود که در یک محفظه ، استوانه‌ای قرار دارد. | Goley detectors
|
| | آشکار ساز مادون قرمز | معمولا از آشکار سازهای گرمایی استفاده می‌شود. این آشکار سازها شامل ترموکوپل ، بولومتر ، آشکار سازهای پیروالکتریک و آشکار ساز گولی می‌باشند. | In frared detectors
|
| | آشکار سازهای NMR | این آشکار سازها شامل Cross - coil و Singl - coil می‌باشد. | NMR detectors
|
| | آشکار سازهای اشعه ایکس | این آشکار سازها شامل شمارنده فوتون Photon counter) ، Filed Gas) لوله گایگر ، محفظه‌های یونیزاسیون ، شمارنده جرقه زن و نیم هادیها می‌باشند. | X - Ray - source
|
| | آشکار سازهای پیروالکتریک | بعضی از بلورها مثل تانتالات ، لیتیم ، تیتانات باریم و سولفات تری گلیسیرین دارای المانهای وابسته به دما هستند و وقتی بین صفحات فلزی قرار می‌گیرند، یک خازن حساس به دما تشکیل می‌شود که توان تابش IR را اندازه می‌گیرد. | Pyroelectris detectors
|
| | آشکار سازهای کروماتوگرافی گازی | این آشکار سازها شامل نوع هدایت پذیری گرمایی (TCD) ، یونیزاسیون شعله‌ای (FID) ، ترمو یونی (TLD) ، (Electron caplury) می‌باشد. | Chromatographis detector
|
| | آشکار ساز هدایت گرمایی | یکی از آشکار سازهای کورموتوگرافی گازی است. عنصر حساس یک منبع گرم شده از طریق الکتریکی است که دمای آن در قدرت الکتریکی ثابت به هدایت پذیری گرمایی گاز محیط بستگی دارد. عنصر گرم شده از جنس پلاتین ، طلا یا تنگستن است. | Theramal corductivity detector
|
| | آشکار ساز یونیزاسیون شعله‌ای | بسیاری از ترکیبات آلی وقتی در دمای شعله هوا ـ هیدروژن پیرولیز می‌شوند، واسطه‌‌های یونی تولید می‌کنند که باعث عبور الکتریسیته از پلاسما می‌شوند. گونه‌های باردار بوسیله یک جمع کننده جمع شده و جریان ایجاد شده بعد از تقویت ثبت می‌شود. | Flame ionization detector
|
| | انرژی عدوم تقارن (انرژی بستگی متوسط) | عبارت است از اختلاف بین انرژی هسته‌ای یک هسته با اعداد نوترونی و پروتونی Z , N با انرژی ایزوباری که در آن اعداد نوترونی و پروتونی ، هر دو مساوی A/2 است | Average binding energy
|
| | اثر اوژه | الکترونهایی که از لایه‌های خارجی‌تر اتم رها می‌گردند و انرژی برانگیختگی قابل دسترس را با خود به خارج حمل می‌کنند. | Auger effect
|
| الکترونهای اتمی | | atomic electrons
|
| | هسته‌های مرموز | هسته‌هایی که برای آنها N (تعداد نوترونها) برابر یک عدد مرموز باشد. | magic nucler
|
| | هسته‌های آینه‌ای | دو هسته‌ای که در آنها تعداد پروتون و نوترون یکی به ترتیب برابر تعداد نوترون و پروتون دیگری باشد را گویند. | mirror nucler
|
| | اصل توافق بوهر | بر طبق آن وقتی اعداد کوانتومی سیستم خیلی بزرگ می‌شوند، مکانیک کوانتومی را با مکانیک کلاسیک تقریبا یکی گرفت. | Bohr correspondence principle
|
| | اشعه ترمزی (برمز اشتراهلونگ) | برای انرژیهای جنبشی بیش از M0c2 که در آن M0 جرم سکون ذره است، اتلاف انرژی توسط گسیل تابش الکترومغناطیسی بیش از بیش اهمیت پیدا می‌کند. این تابش را برمز اشتراهلونگ یا تابش ترمزی می‌نامند | Bermsstrahlung
|
| | ابر باری حول نوکلئون | توزیع بار شعاعی پروتون و نوترون در هسته اتم را گویند. | charg cloud around nucleon
|
| اثر کامپتون | الکترودینامیک کلاسیک نشان می‌دهد که هر ذره باردار شتاب یافته ، تشعشع می‌کند. از این رو وقتی تابش الکترومغناطیسی با فرکانس معین به یک الکترون نه چندان مقید اصابت می کند، شتاب القایی باعث می شود که الکترون مقداری از انرژی الکترومغناطیسی را با همان فرکانس دوباره تابش کند. این پدیده به پراکندگی تامسون معروف است. تعمیم کوانتومی آن اثر کامپتون است. | Compton effect
|
| | اطاقک ابری | در یک اتاقک ابری ، بخار فوق اشباع ، معمولا آب ، بطور مصنوعی تولید می‌شود. زوج یونهای حاصل از برخورد یک ذره باردار ، بصورت مراکز چگالش بخار در می‌آیند. با زمانبندی و روشنایی مناسب ، می‌توان از خط سیر ذرات که چگالش قطرات آن مناسب با خواسته ماست عکسبرداری کرد. | cloud chamber
|
| | انرژی کولونی | انرژی حاصل از برهمکنش بین بارهای الکتریکی. | coulomb energy
|
| | انرژی واپاشی | انرژی واپاشی اختلاف جرم ایزوبارها را می‌رساند. | Decay energy
|
| | واپاشی الکترونی (بتایی) | متداولترین نوع واپاشی پرتوزا است، زیرا تمام ویژه هسته‌هایی که در دره پایداری نیستند، آمادگی گسیل بتا را دارند. این فرآیند مشتمل بر گسیل مستقیم یک الکترون از هسته است. | beta decay
|
| واپاشی آلفا | از نظر ساختار هسته‌ای ، واپاشی آلفا معرف واپاشی ذره از یک تراز هسته‌ای مجازی است. | alpha decay
|
| | آشکار سازها | دستگاههایی که برای ردیابی و یا شناسایی تشعشعات هسته‌ای بکار می‌روند. | Detectors
|
| | طول موج کامپتون | در برهمکنش پرتو گاما با یک الکترون نه چندان مقید ، پرتو گاما با یک اتلاف انرژی مناسب پراکنده می‌شود. اختلاف طول موج در این برهمکنش (λ' - λ = h/m0c (1 - cosθ که h/m0c را طول موج کامپتون نامند. | Compton wavelength
|
| | برهمکنش اسپین - مدار | الکترونها و نوکلئونها دارای تکانه‌های زاویه‌ای ذاتی هستند، که اسپین ذاتی خوانده می‌شوند. مطالعه تکانه‌ای زاویه‌ای کل یک سیستم ذرات برهمکنشی ، جزئیات راجع بین نیروهای این ذرات را منعکس می‌کند. مثلا از جمع برداری یا جفت شدگی تکانه زاویه‌ای الکترونها در اتمها ، می‌توان پی به وجود نیرویی برد که حرکت مداری اسپین یک الکترون را در میدان الکتریکی هستند (جفت شدگی اسپین - مدار) به هم مربوط می‌سازد. | spin - spin interaction
|
| | برهمکنش اسپین - اسپین | الکترونها و نوکلئونها دارای تکانه‌های زاویه‌ای ذاتی هستند، که اسپین ذاتی خوانده می‌شوند. مطالعه تکانه‌ای زاویه‌ای کل یک سیستم ذرات برهمکنشی ، جزئیات راجع بین نیروهای این ذرات را منعکس می‌کند. مثلا از جمع برداری یا جفت شدگی تکانه زاویه‌ای الکترونها در اتمها ، می‌توان پی به وجود نیرویی برد که حرکت مداری اسپین یک الکترون را در میدان الکتریکی هستند (جفت شدگی اسپین - مدار) به هم مربوط می‌سازد. | spin - orbit interaction
|
| | حالت انرژی | | Energy state
|
| | انرژی فوق حرارتی | بسته به شرایط واکنشهای هسته‌ای را بهتر است با نوع ذره پرتابه ، انرژی پرتابه ، هدف ، یا فرآورده واکنش طبقه بندی کرد. انرژیهای فوق حرارتی ، انرژی پرتابه با انرژی تقریبا برابر یک الکترون ولت می‌باشد. | Epithermal energy
|
| | اصل طرد پائولی | در هر اتم الکترونها طبق اصل طرد پائولی بر روی چندین حالت توزیع می‌شوند. طبق این اصل هر حالت می‌تواند با نوکلئونهای یکسان طوری پر شود که هیچ دو نوکلئونی دارای مجموعه اعداد کوانتومی n ، l ، m و ms همانند نباشند. | Exclution principle
|
| | اصل عدم قطعیت هایزنبرگ | در هر اتم الکترونها طبق اصل طرد پائولی بر روی چندین حالت توزیع می‌شوند. طبق این اصل هر حالت می‌تواند با نوکلئونهای یکسان طوری پر شود که هیچ دو نوکلئونی دارای مجموعه اعداد کوانتومی n ، l ، m و ms همانند نباشند. | Heisenberg uncertainty principle
|
| | ایزوبار | ویژه هسته‌هایی با عدد جرمی A برابر (A = Z + N) | Isobar
|
| | ایزومر | ویژه هسته در حالت برانگیخته با نیم عمر قابل اندازه گیری | Isomer
|
| | ایزوتون | ویژه هسته‌های با نوترون برابر و تعداد پروتون مختلف | Isotopon
|
| | ایزوتوپ | ویژه هسته‌های با عدد اتمی (پروتون) برابر و تعداد نوترون مختلف | Isotope
|
| | فراوانی | عبارت است از احتمال انجام یک واکنش هسته‌ای | abundance
|
| | اعداد مرموز | ویژه هسته‌هایی که برای آنها N یا Z برابر ، 2 ، 8 ، 20 ، 28 ، 52 ، 82 و 126 است، نسبت به ویژه هسته‌های مجاور دارای پایداری و فراوانی مخصوصا زیادتری هستند. این اعداد را اعداد مرموز یا جادوئی گویند. | magic number
|
| | نوکلئون | ذرات تشکیل دهنده هسته (هستکها) را نوکلئون گویند. مثل: نوترون ، پروتون | nucleouns
|
| | برانگیختگی کولونی | | coulomb excitation
|
| | نیروی هسته‌ای | نیرویی که نوکلئونها را در کنار هم چیده و بردی در حدود شعاع هسته دارد. | nuclear force
|
| | برهمکنش ضعیف | | weak interaction
|
| اسپین | | spin
|
| | پراکندگی تامسون | الکترودینامیک کلاسیک که ذره باردار شتاب یافته تشعشع می‌کند. از اینرو وقتی تابش الکترومغناطیسی با فرکانس معین به یک الکترون نه چندان مقید است اصابت می‌کند، شتاب القایی باعث می‌شود که الکترون مقداری از انرژی الکترمغناطیسی را با همان فرکانس دوباره تابش کند. این پدیده به پراکندگی تامسون موسوم است. | Thomson scattering
|
| | شکافت | نظریه اصلی فرآیند شکافت هسته‌ای توسط بوهر و ویلر (1939) بر پایه مدل قطره‌ای ارائه شد. انرژی بستگی نوترون گیر افتاده (بمباران نوترونی) ، هسته مرکب را به ارتعاشهای شدیدی وا می‌دارد که باعث شکست هسته می‌شود. | | fission
|
| | واپاشی گامایی | | gamma decay
|
| | پتانسیل یوکاوا | | Yukawa potential
|
| ذره آلفا | | Alpha partical
|
| | واپاشی بتا | | beta decay
|
| | قطبش | سمت گیری به جهتی خاص را گویند. | polarization
|
| | پراکندگی همدوس | | Coherent scattering
|
| | پرتو دلتا | در برانگیزش اتبی و یا یونش اتمی توسط الکترونها ، ممکن است الکترون بیرون انداخته شده خود انرژی کافی برای یونش را داشته باشد، که به آن اغلب الکترون دلتا گویند. | Delta ray
|
| | تولید زوج | | pair production
|
| اثر فوتوالکتریک | | photo electric effect
|
| | پراکندگی ریلی | اگر پرتو گاما توسط یک الکترون مقید که از اتمش خارج نمی‌شود و پراکنده گردد (اکثرا می‌توان از تغییر در طول موج صرفنظر کرد) که پراکندگی ریلی گویند. هر چه عدد اتمی پراکننده بیشتر شود، مقدار این پراکندگی افزایش می‌یابد. | Revleigh scattering
|
| | مکانیک کوانتومی | مکانیک حاکم بر ذرات زیر اتمی (ذرات خرد) | quantum mechanic
|
| | پاریته | | Parity
|
| | ثابت پلانک | | Plank’s constant
|
| | سوسوزن آلی | نوعی شمارشگر هسته‌ای می‌باشد. از نوری که در برانگیختگی اتمها تولید می‌شود استفاده می‌نماید. برای آشکار سازی نوترون بکار می‌رود. | Organic scintillator
|
| شمارنده گایگر | برای آشکار سازی نوترون بکار رفته. الکترونهایی که از دیوار شمارگر آزاد می‌شوند گاز را یونیزه و تخلیه را آغاز می‌کنند. فقط برای تعیین شدت خوب است. | Geiger counter
|
| | دوترون | هیدروژن با دو پروتون (نوکلئون) را گویند. | deutelon
|
| | عدد اتمی | تعداد پروتونهای موجود در هسته را گویند. | Atomic number
|
| | عدد جرمی | برابر تعداد پروتونها و نوترونها می‌باشد. | Mass number
|
| | عدد کوانتومی | | Quantum number
|
| | گشتاور دو قطبی | | Dipde moment
|
| | گشتاور مغناطیسی | | Magnetic moment
|
| | گشتاور چند قطبی | Multipole moment
|
| | موج دوبروی | | Broqlie wave
|
| | نیم عمر | | Half - life
|
| | نمودار کوری | شکلهای تجربی طیفهای پرتوهای بتا و ... در واپاشی پرتوزایی که تعداد ذرات بتا در واحد فاصله تکانه ، بر حسب تکانه الکترون. واحد تکانه گاوس - سانتیمتر است. | Kurie plot
|
| | ویژه هسته دختر | ویژه هسته پرتوزای اولیه در هر مد واپاشی را هسته مادر و ویژه هسته (سنگین) نهایی را هسته دختر می‌نامند. ساده‌ترین وضعیت وقتی اتفاق می‌افتد که هسته دختر پایدار است. | Daughter nuclide
|
