تئوری آزمایش
سلولهای گیاهی باید
آب ، املاح ،
اکسیژن و غذا دریافت کنند و مواد زاید مثل
دی‌اکسید کربن را دفع کنند. در گیاهان آوندی ،
آوند چوبی و
آوند آبکشی ، بافتهای لوله‌ای شکل هستند که سبب انتقال مواد در تمام بخشهای گیاه می‌شوند. در این پروژه شما می‌توانید چگونگی حرکت مایعات را از میان دستجات آوندی گیاهان که شامل آوندهای چوبی ، آبکشی و سلولهای نگدارنده است، نمایش دهید.
هدف آزمایش
نمایش انتقال مایع در دستگاه آوندی گیاهان
مواد لازم
- یک لیوان شیشه‌ای شفاف
- 2 ساقه تازه کرفس با چند برگ
- رنگ قرمز خوراکی
- چاقو
- آب
روش کار
- حدود 4/1 لیوان را از آب پر کنید.
- به مقدار کافی رنگ قرمز حیاتی در لیوان بریزید تا آب ، قرمز پر رنگ شود.
- با استفاده از چاقو ، انتهای هر ساقه کرفس را بطور عرضی قطع کنید.
- انتهای قطع شده ساقه‌ها را در لیوان حاوی آب رنگی نگه دارید.
- در سه ساعت اول ، تغییرات ظاهری ساقه را هر ساعت مشاهده و ثبت کنید. در طول 12 ساعت اول آزمایش ، تعداد مشاهدات را هر چند دفعه که ممکن است افزایش دهید.
- پس از 12 ساعت ، یک ساقه کرفس را از لیوان بیرون آوردید و تغییرات ظاهری را مشاهده و گزارش کنید.
- با استفاده از چاقو با دادن برشهای عرضی ، قطعه‌هایی را از ساقه جدا کنید. این قطعه‌ها را از 2.5 سانتیمتری پایین ساقه ، وسط و انتهای آن تهیه کنید. شکل ظاهری هر قطعه را مشاهده و گزارش کنید.
- پس از 24 ساعت ، سطح خارجی یک ساقه را وقتی هنوز در آب رنگی است، مشاهده کنید.
- سه بخش از این ساقه را مطابق مرحله 7 ببرید و ظاهر آنها را مشاهده و گزارش دهید.
نتایج آزمایش
در طول سه ساعت اول ، رنگ قرمز کم رنگی دیده می‌شود که در ساقه‌ها بالا آمده است. پس از 12 ساعت ، برگها رنگ مایل به قرمز پیدا می‌کنند. در قطعه‌های بریده شده از ساقه ، نقاط کوچک قرمز رنگی که در فاصله‌های معین از لبه‌های خارجی قرار گرفته‌اند، دیده می‌شوند. بعد از 24 ساعت ، برگها به صورت قرمز پر رنگتری درمی‌آیند، اما قطعه‌های ساقه به همان صورت دیده می‌شوند. گیاهان آوندی دارای بافتهای ویژه‌ای برای انتقال غذا ، آب و املاح هستند که به آنها دستگاه انتقال مواد می‌گویند.
حرکت رو به بالای آب که برخلاف نیروی کشش جاذبه زمین انجام می‌شود، ناشی از عمل لوله‌های مویین و
تعرق برگها است. خاصیت لوله‌های مویین ، بالا رفتن یک مایع در لوله‌های کوچک ، بر اثر
نیروی پیوستگی و
نیروی چسبندگی است. چسبندگی بین مولکولهای آب و دیواره داخلی آوندهای چوبی ، سبب بالا راندن آب دیواره لوله‌های چوبی می‌شود. تعرق فرایند تبخیر آب از میان سوراخهایی به
روزنه‌های هوایی در برگ است. در هنگام تبخیر آب از برگها ، آب به درون
ریشه کشانده می‌شود وارد آوندهای چوبی می‌شود که این حرکت آب ، دلیلی به افزایش رنگ قرمز در برگهاست.
آزمایش طراحی کنید
- چگونه رطوبت بر میزان تعرق تاثیر می‌گذارد؟
- تعرق در گیاهان بیشتر در شب انجام می‌شود یا در روز؟
پرسشها
- تعریق ، آزاد شدن آب مایع در لبه‌های برگهای گیاهان هنگام صبح زود است. علت خارج شدن این آب چیست؟
- گیاهان آوندی دارای آوندهای چوبی و آبکش هستند. تفاوت ساختمانی این دو آوند چیست؟
- هر گاه نواری از پوست درخت را به صورت حلقه‌ای ، از دور تا دور آن برداریم، این عمل باعث کنده شدن حلقه آوندهای آبکش می‌شود. قطع کردن این آوندها چه تاثیری بر رشد درخت در قسمت بالای پوست جدا شده دارد؟
همچنین ببینید
