تئوری آزمایش

گیاهان نمی‌توانند از محلی به محل دیگر حرکت کنند، اما برگها ، ساقه‌ها و ریشه‌های آنها حرکت می‌کنند. میزان حرکت این بخش‌های گیاه آن چنان کند انجام می‌شود که مورد توجه قرار نمی‌گیرد. حرکت در گیاهان پاسخ به محرک است و این حرکت یا گرایش ، ممکن است به طرف یک محرک ویژه و یا دور شدن از آن باشد. گرایش مثبت حرکت به طرف محرک است و گرایش منفی دور شدن از آن. در این آزمایش ، شما مطالبی درباره زمین گرایی می‌آموزید، در اینجا به فرایند ژئوتروپیسم مثبت و منفی پی خواهید برد. همچنین درمی‌یابید که گیاهان در محیط طبیعی خود ، نسبت به زمین گرایی چگونه رفتار می‌کنند.

هدف آزمایش

تعیین چگونگی تاثیر نیروی جاذبه زمین بر رشد گیاه

مواد لازم

1. حوله کاغذی
2. ورقه نازک آلومینیومی 30x30 سانتیمتری
3. آب
4. دانه خردل
5. ماژیک
6. ظرف شیشه‌ای یک لیتری

روش کار

1. حوله کاغذی را از نیمه دوبار تا بزنید.
   
   
2. حوله کاغذی تا شده را در وسط ورقه آلومینیومی قرار دهید.
   
   
3. حوله کاغذی را با آبفشان مرطوب کنید بطوریکه آب از آن بچکد، اما خیس شود.
   
   
4. دانه‌های خردل را در وسط حوله مرطوب بپاشید.
   
   
5. ورقه آلومینیومی را دور حوله کاغذی بپیچید و دو انتهای آن ببندید.
   
   
6. با استفاده از یک ماژیک یک پیکان در سطح خارجی بسته آلومینیومی رسم کنید.
   
   
7. بسته را در ظرف شیشه‌ای طوری قرار دهید که نوک پیکان به طرف بالا باشد.
   
   
8. ظرف شیشه‌ای را در جای امنی قرار دهید.
   
   
9. پس از پنج روز با دقت بسته را باز کرده و درون آن را مشاهده کنید. به جهت رشد ریشه‌ها و ساقه‌های نورسته نگاه کنید.

نتیجه آزمایش

ساقه‌های گیاهان در بسته آلومینیومی به طرف بالا و ریشه‌ها به سوی پایین رشد می‌کنند. گیاهان ساکن هستند، ولی بدون حرکت نیستند. آنها به کندی اما بطور مشخص در پاسخ به یک محرک محیطی ، جنبش نشان می‌دهند. حرکت در پاسخ به یک محرک محیطی ، گرایش یا تروپیسم نامیده می‌شود. و آن هنگامی رخ می‌دهد که یک قسمت از گیاه ، بیشتر از قسمت رشد کند. افزایش رشد ، ناشی از نابرابری اثر محرک روی بخشهای متفاوت گیاه است. هورمون اکسین هورمونی است که سبب افزایش طول سلولهای گیاهی می‌شود. درازتر شدن سلولهای یک طرف سبب خم شدن گیاه به طرف دیگر می‌شود.

سلولهای مختلف ، پاسخهای متفاوتی به حضور این هورمون می‌دهند. اکسین زیاد باعث رشد سلولهای ساقه و مانع رشد سلولهای ریشه می‌شود. واکنش رشد گیاهان نسبت به نیروی جاذبه ، زمین گرایی یا ژئوتروپیسم نام دارد. نیروی جاذبه ، هورمون اکسین را سمت زیرین بخش ساقه و ریشه گیاه می‌کشد. رشد بیشتر در سلولهای سمت زیرین ساقه رخ می‌دهد ولی سلولهای طرف پایین ریشه ، رشد کمتری می‌کنند. به همین دلیل است که ساقه به طرف بالا و ریشه در جهت مخالف و به طرف پایین خم می‌شوند.

آزمایش طراح کنید

1. تاثیر نیروی جاذبه زمین را روی یک گیاه بالغ خانگی کوچک با قرار دادن آن بطور افقی نشان دهید.
2. آیا جهت کاشتن دانه ، بر رویش ساقه‌ها و ریشه‌ها ، تاثیر دارد؟

پرسشها

1. درباره زمین گرایی گیاهان بیشتر مطالعه کنید.
2. تفاوت زمین گرایی در ساقه و ریشه چییت؟
3. درباره جنبشهای گیاهی چقدر می‌دانید؟

همچنین ببینید

• انواع تروپیسمها در گیاهان
• جنبشهای گیاهی
• هورمون اکسین