تغییر مسیر از: Xenon

Iodine - زنون Krypton Xe Radon جدول کامل عمومی نام, علامت اختصاری, شماره Xenon, Xe, 54 گروه شیمیایی گازهای بی‌اثر گروه, تناوب, بلوک 18 «VIIIA), 5, p جرم حجمی, سختی 5.9 kg/m3(273 K), NA رنگ بی‌رنگ خصوصیات اتمی وزن اتمی 131.293 amu شعاع اتمی (calc.) اطلاعات موجود نیست (108) pm شعاع کووالانسی 130 pm شعاع وندروالس 216 pm ساختار الکترونی Kr]4d10 5s2 5p6] e- بازای هر سطح انرژی 2, 8, 18, 18, 8 درجه اکسیداسیون (اکسید) 0 (اسید ضعیف) ساختار کریستالی مکعبی face centered خواص فیزیکی حالت ماده گاز (غیرمغناطیسی) نقطه ذوب 161.4 K (-169.1 °F) نقطه جوش 165.1 K (-162 °F) حجم مولی 35.92 ((scientific notation|ש)10-6 m3/mol گرمای تبخیر 12.636 kJ/mol گرمای هم‌جوشی 2.297 kJ/mol فشار بخار NA سرعت صوت 1090 m/s at 293.15 K متفرقه خاصیت الکترونگاتیویته 2.6 (درجه پاولینگ) ظرفیت گرمایی ویژه 158 J/kg*K رسانایی الکتریکی اطلاعات موجود نیست رسانایی گرمایی 0.00569 W/m*K 1st پتانسیل یونیزاسیون 1170.4 kJ/mol 2nd پتانسیل یونیزاسیون 2046.4 kJ/mol 3rd پتانسیل یونیزاسیون 3099.4 kJ/mol پایدارترین ایزوتوپها iso NA نیمه عمر DM DE DP 124Xe 0.1% Xeبا 70 نوترون پایدار استs 126Xe 0.09% Xe با 72 نوترون پایدار است 128Xe 1.91% Xe با 74 نوترون پایدار است 129Xe 26.4% Xe با 75 نوترون پایدار است 130Xe 4.1% Xe با 76 نوترون پایدار است 131Xe 21.29% Xeبا 77 نوترون پایدار است 132Xe 26.9% Xe با 78 نوترون پایدار است 134Xe 10.4% Xe با 80 نوترون پایدار است 136Xe 8.9% 2.36 E21 y بتا- اطلاعات موجود نیست 136Ba واحدهایSI & STP) استفاده شده ، مگر آنکه ذکر شده باشد.

اطلاعات اولیه

زنون یا گزنون ، عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان Xe و عدد اتمی 54 وجود دارد. زنون گازی است بی‌رنگ ، بی‌بو ، بسیار سنگین و جزو گازهای نجیب که در جو زمین به مقدار بسیار کم وجود دارد و قسمتی از اولین ترکیب گاز بی‌اثر سنتز شده می‌باشد.

تاریخچــــــــه

"William Ramsay" و "Morris Travers" در سال 1898، زنون را ( واژه یونانی xenon به معنی غریب ) در پس‌مانده‌های حاصل از تبخیر ترکیبات هوای مایع کشف کردند.

پیدایــــــــش

به مقدار بسیار کم ، یک بخش در 20 میلیون در اتمسفر زمین وجود دارد. این عنصر را بصورت تجاری از باقیمانده‌های هوای مایع استخراج می‌کنند. این گاز نجیب ، بطور طبیعی در گازهایی که از چشمه‌های معدنی خارج می‌شوند، دیده می‌شود. Xe-133 و Xe-135 با روش برتابش نوترون در رآکتورهای اتمی خنک شونده با هوا تولید می‌کنند.

خصوصیات قابل توجه

زنون از اعضاء عناصر صفر ظرفیتی است که گازهای نجیب یا بی‌اثر نامیده می‌شوند. کلمه بی‌اثر دیگر برای توصیف این گروههای شیمیایی بکار نمی‌رود، چون برخی از عناصر صفر ظرفیتی تشکیل ترکیب می‌دهند. در لامپ خلاء ، هنگامیکه این گاز بوسیله تخلیه الکتریکی تحریک شود، نور آبی ، رنگ زیبایی بوجود می‌آورد. با استفاده از چند صد کیلوبار فشار ، زنون فلزی ساخته شده است.

کاربردها

• از این گاز ، در سطحی وسیع در وسایل تولید نور از قبیل لامپهای باکتری‌کش ، لامپهای الکترونی ، لامپهای چرخان ، فلاشهای عکاسی و لامپهایی که برای تحریک لیزرهای سرخ تولیدکننده نور هم‌نوسان)) بکار می‌روند، استفاده می‌شود.
  
  
• بعنوان بیهوش کننده عمومی
  
  
• در مصارف انرژی هسته‌ای ، از آن در گنبد حبابی ، ردیاب و سایر موارد که وزن مولکولی زیاد ، کیفیتی مطلوب محسوب می‌شود، بهره می‌برند.
  
  
• در شیمی تحلیلی از پرزنات آن بعنوان یک عامل اکسید کننده استفاده می‌شود.
  
  
• ایزوتوپ Xe-133 ، یک رادیوایزوتوپ مفید به‌حساب می‌آید.

ترکیبــــــــات

تا قبل از سال 1962 ، عموما" گاز زنون و سایر گازهای نجیب را از نظر شیمیایی ، بی‌اثر به‌حساب می‌آوردند که قادر به تولید ترکیب نیستند. از این تاریخ به بعد دلایلی بدست آمد که نشان می‌داد زنون به همراه سایر گازهای نجیب به‌واقع تولید ترکیب می‌کنند. برخی از ترکیبات زنون عبارتند از : دی‌فلورید ، هگزافلورید ، پرزنات سدیم ، تترافلورید ، دوترات زنون و هیدرات زنون. تری‌اکسید زنون نیز که بسیار انفجاری می‌باشد، ساخته شده است.

حداقل 80 ترکیب زنون وجود دارد که در آنها فلوئور یا اکسیژن به زنون چسبیده‌اند. برخی ترکیبات زنون ، رنگی اما بیشتر آنها بی‌رنگ هستند.

ایزوتوپهـــــــــا

زنون بطور طبیعی دارای 8 ایزوتوپ پایدار و یک ایزوتوپ تا حدی رادیواکتیو است. بجز این شکلهای پایدار 20 ایزوتوپ ناپایدار هم مورد بررسی قرار گرفته است . زنون 129 توسط فروپاشی بتای I-129 تولید می‌شود؛( نیم عمر 16 میلیون سال)؛ زنون 131، زنون132، زنون 134و زنون 136 محصول شکافت اتمی U-238 و Pu-244 هستند، چون زنون یک ردیاب برای دو ایزوتوپ والد می‌باشد.

نسبتهای ایزوتوپ زنون در شهابسنگها ، ابزار مفیدی برای بررسی شکل‌گیری منظومه شمسی می‌باشد. روش تعیین قدمت Xe-I زمان سپری شده بین نوکلئوسنتز و تراکم یک ماده جامد از سحاب خورشیدی را مشخص می‌کند. همچنین ایزوتوپهای زنون ، ابزاری قوی برای فهم تمایزات زمینی هستند. گمان می‌رود منشاء زنون 129اضافی که در گازهای چشمه دی‌اکسید کربن در New Mexico یافت شده است، حاصل فروپاشی گازهای جبه زمین اندکی پس از شکل‌گیری زمین باشند.

هشدارهــــــا

این گاز را می‌توان با اطمینان در ظروف شیشه ای در بسته در فشار و دمای استاندارد نگهداری کرد. زنون ، سمی نیست، اما بسیاری از ترکیبات آن به‌علت خصوصیات اکسیداسیون قوییشان بسیار سمی هستند.

پیوندهای خارجی

• WebElements.com - Xenon
• EnvironmentalChemistry.com - Xenon