تعریف کلی
در حالت کلی کلمه گندزدا (Antiseptic) برای ضدعفونی و تمیزکردن زخم‌ها و پوست (بافتهای زنده) بکار می‌رود. برخی از
ضدعفونی کننده‌ها مثل
اسید بوریک ،
اکسید روی ،
ترکیبات ید و
کلرید جیوه در
صابون‌های طبی و برای درمان
بیماری‌های پوستی ،
قارچی و
عفونی بکار می‌روند. تنها محدودی از این ضدعفونی کننده‌ها را می‌توان برای زخم‌های باز و تازه بکار برد
این ماده یک ضدعفونی کننده عمومی و میکرب کشی قوی است. و بیشتر به عنوان
رنگ‌بر و
سفیدکننده استفاده می‌شود. محلول‌های رقیق آن به عنوان
دهان‌شوی و همین طور در برخی
قطره‌های گوش برای خارج کردن موم گوش هم استفاده می‌شود. آب اکسیژنه برای پوست ، کمی سمی است. برای اینکه این ماده خراب نشود، باید دور از
نور و در شیشه‌های تیره نگهداری شود.
اسید بنزوئیک
اسید بنزوئیک برای
محافظت مواد غذایی بکار می‌رود. از این ماده در ترکیب با
اسید سالسیلیک یک نوع
داروی ضد قارچ پوستی می‌سازند. این ماده همچنین در
خمیر دندان به عنوان ضدعفونی کننده استفاده می‌شود.
الکل اتیلیک (اتانول)
الکل اتیلیک که به
الکل طبی و الکل سفید معروف است، بیشتر به عنوان
حلال در ترکیبات ضدعفونی کننده استفاده می‌شود. از الکل نباید برای
ضدعفونی زخم‌های باز و تازه استفاده کرد. این ماده خاصیت میکروب کشی نیز دارد. کشتن
باکتری‌ها توسط الکل اتیلیک خیلی سریع و کمتر از دو دقیقه صورت می‌گیرد.
بتادین
بتادین در حال حاضر ، رایج‌ترین ترکیب ید به عنوان ضدعفونی کننده پزشکی است، و به عنوان از بین برنده تمام
میکرو ارگانیسم‌ها است. بتادین بر روی زخم ، سوزش ایجاد نمی‌کند و می‌توان برای ضدعفونی و تمیز کردن زخم‌ها ،
سوختگی‌ها و عفونت‌ها استفاده کرد. همچنین از آن برای شستشوی روزانه و ضدعفونی دست‌ها ،
درمان عفونت‌های مهبلی و
برفک دهان استفاده می‌شود.
تنتورید
تنتورید برای زخم‌های باز و تازه زیان‌آور است و غلظت بالای آن ، باعث سوختگی پوست و تاخیر در بهبود
زخم می‌شود. تنتورید برای میکروب‌هایی مثل
میکروب کزاز که وارد زخم‌های سطحی و عمقی بدن می‌گردد، بسیار موثر است. قبل از قرار دادن
پانسمان ، برای جلوگیری از تشکیل
تاول ، باید پوست کاملا خشک شود. سرعت عمل تنتورید خیلی زیاد و کمتر از یک دقیقه است. در جاهایی که آب تصفیه شده در دسترس نیست، برای
ضدعفونی آب آشامیدنی ، می‌توان چند قطره تنتورید را در هر لیتر آب ریخت. بعد از 30 دقیقه ، آب قابل استفاده و خوردن می‌شود.
سرکه (محلول اسید استیک 5 درصد)
سرکه برای شستشوی زخم‌های پوستی مناسب است. محلول غلیظ
اسید استیک باعث
التهاب‌های پوستی می‌شود.
مباحث مرتبط با عنوان
