دید کلی
گل اندام زایشی در گیاهان است. گل از نظر زیباسازی محیط و تولید
میوه و
دانه که از مواد غذایی مهم به شمار میآیند اهمیت زیادی دارد. مراحل اصلی تولید مثل جنسی یعنی
میوز و لقاح درون گل انجام میگیرد. پیدایش دانه فرایند تولید مثل جنسی را کامل میکند و پیدایش جنین درون دانه اولین مراحل دوران حیات گیاه جوان است.
ساختمان گل
گلها از نظر شکل و اندازه و رنگ بسیار متنوعند و از نظر تعداد و آرایش نیز تنوع زیادی دارند. و بعضی گلها مانند
عدسک آبی به زحمت دیده میشوند و بعضی دیگر بسیار بزرگتر. گل معمولا 4 بخش دارد که عموما روی دوایر متحدالمرکز قرار دارند این چهار بخش عبارتند از: کاسه گل (کاسبرگها) ، جام گل (گلبرگها) ، نافه گل (پرچمها) و برچه (مادگی). این چهار بخش گل معمولا به نهنج گل که در انتهای دمگل قرار دارند متصلند.
کاسه گل (کاسبرگها)
کاسه گل معمولا سبز رنگ است و در غنچهها بخشهای گل را میپوشاند. کاسه گل معمولا از تعدادی کاسبرگ جدا از هم و یا چسبیده بهم تشکیل شده است.
جام گل (گلبرگها)
جام گل معمولا قسمت رنگی گل است جام گل از قطعاتی فاقد
کلروفیل به رنگهای گوناگون ، به نام گلبرگ تشکیل شده است. گلبرگها ممکن است جدا از هم و یا چسبیده به هم باشند.
نافه گل (پرچمها)
مجموعهای از چند
پرچم که غالبا جدا از هم هستند تشکیل شده است. هر پرچم دارای یک میله است که در انتهای آزاد آن بساک قرار دارد، بساک محل تولید
دانه گرده است. ساختمان بساک معمولا دارای دو قسمت استوانهای است که بوسیله بافتی پارانشیمی در تمام طول به هم چسبیدهاند. هر قسمت دو حفره به نام کیسه گرده دارد. دانههای گرده درون کیسه گرده تولید میشوند. در بساک رسیده شکافی در دیواره هر قسمت استوانهای بساک ظاهر میشود و باعث
پراکنده شدن دانههای گرده میشود.
مادگی گل (برچه)
هر
برچه از سه قسمت تشکیل شده که شامل کلاله ، خامه و تخمدان میباشد. تخمدان بخش زیرین برچه و درشتتر از دو قسمت دیگر است. درون تخمدان یک یا چند تخمک وجود دارد خامه دراز است و در انتها به کلاله ختم میشود. برچه را برگی تغییر شکل یافته میدانند و این به دو علت است:
- برچه در مراحل اولیه رشد به برگ شباهت دارد.
- در مراحل رشد تکامل گل شباهت برچه به برگ مشاهده میشود.
خامه
خامه میله درازی است که به کلاله ختم میشود. خامه در بعضی گلها دراز و در عدهای کوتاه است. هر رشته کاکلی ذرت که روی بلال دیده میشود یک خامه است. خامه از سلولهای پارانشیمی ساخته شده که رابط تخمدان با بخش حجیم مادگی است.
کلاله
بخش پهن انتهای خامه است که لولههای ترشحی آن ماده مغذی چسبناک را میسازند که برای رویش دانه گرده لازم است. کلاله در بیشتر گلها پس از
گرده افشانی پژمرده میشود، سطح کلاله در اکثر گیاهان دارای یاختههای کرک مانند و کوتاهی است که در جذب و نگهداری گرده موثرند.
تخمدان
در
نهاندانگان محفظه بستهای است که از برچههای بسته یا از پیوستگی لبههای برچههای باز تشکیل میشود. برچهها تخمک ساز هستند و منشا برگی دارند.
میوه تخمدان رشد یافته است.
مباحث مرتبط با عنوان