مقدمه
از سده‌های گذشته گزارشاتی مبنی بر رؤیت خروج گازهای بدبو و مرموزی که از شکافهای عمیق معادن خارج می‌شوند ، توسط معدن کاران شمال کانادا آفریقای جنوبی و اسکاندیناوی پرده از اسرار این گازها برداشته‌اند. پژوهشگران به تازگی به انجام تحقیقات گسترده دریافته‌اند که انتشار غیر عادی گازهای مرموز می‌تواند شواهد جدیدی را در ارتباط با
ظهور و تکامل حیات بر روی زمین در اختیار دانشمندان قرار دهد. باربارا شرو و دلولار ، ژئو شیمیدان دانشگاه تورنتو در کانادا که با رهبری یک گروه تحقیقاتی موفق به نخستین تجربه و تحلیل این قبیل گازهای خروجی از اعماق زمین شده است، گفت: همه وجود این گازها را خارق العاده می‌پنداشتند، زیرا آنها با
زمین شناسی مناطقی که در آن یافت می‌شوند، مطابقت نداشته‌اند.
گازهایی که تیم تحقیقاتی شرو و دلولار مورد بررسی قرارداده شامل
هیدروکربنهایی نظیر
متان ،
اتان ،
پروپان و
بوتان است که همگی
سوخت فسیلی هستند و بطور معمول از فرآیندهای مرتبط با حیات ناشی می‌شوند. بطور مثال
باکتریها درمحیطهای با تلاقی
گاز متان تولید می‌کنند. و این گاز طبیعی در چنین محیطی از تجزیه بقایای گیاهان و جانوران همچون دایناسورهایی که میلیونها سال قبل بر روی زمین زندگی می‌کردند حاصل می‌شود، اما به نظر می‌رسد ارتباط میان فرآیندهای حیاتی و این گازهای خاص که از اعماق زمین به سطح می‌آیند، وجود نداشته باشند.
بررسیهای تیم تحقیقاتی شرو و دلولار که برای نمونه برداری تا بیش از چهار کیلومتر در شکافهای عمیق زمین به پایین رفته است، نشان می‌دهد که این گازها از سنگهایی آزاد می‌شود که طی
دوره پرکامبرین یعنی در حدود چهار میلیارد سال قبل و پیش از ظهور حیاط بر روی سیاره ، شکل گرفته‌اند.
فیلپ بنت ، ژئو شیمیدان با تخصص
باکتری شناسی در دانشگاه تگزاس ، نیز ضمن اظهار نظر در خصوص یافته‌های اخیر این گروه پژوهشگر گفت: شرو و دلولار در یافته است که این گازها در عوض یک منشاء زیستی دارای منشاء شیمیایی هستند و این موضوع بسیار جالب توجه و مهم است.
مباحثات بوجود آمده در زمینه این
هیدروکربنها که برخی از بلوکهای ساختمانی ساده حیات هستند، همچنان ادامه دارد. بطور کلی اعتقاد عمومی بر این است که بر روی زمین اولیه
دی‌اکسید کربن ، متان ،
آب ، هیدروژن وجود داشته ، اما شیوه‌ای که این تر کیبات به طرق آن مولکولهای ساده‌ای نظیر
اتان ،
پروپان و
بوتان را شکل داده‌اند، هنوز روشن نشده است.
گازهای آلی با منشاء غیر آلی
کیت و نوولدن ، دانشمند زمین شناس در سازمان نقشه برداری زمین شناختی ایالات متحده ، تصریح کرد که "
سولار نخستین کسی است که موقعیت دقیق خروج این گازهای باستانی را از اعماق زمین تعیین کرده و تولید این ترکیبات را در اثر فرآیند معدنی و غیر آلی به اثبات رسانده است." فیلپ بنت خاطر نشان کرد لولار واقعا آنرا به اثبات رسانیده است، وی هیدرو کربنها را در جایی که نباید موجود باشد مشاهده کرد و روشهای نوینی را برای اثبات عدم تولید گازهای مزبور از فرآیندهای حیاتی بکار بسته است.
هیدرو کربنهای تولید شده توسط موجودات زنده از ایزوتوپهای هیدروژن و کربن غنی هستند، اما هنگامی که هیدروکربنهای مشابه در آزمایشگاه و یا در فضا
شهاب سنگها بوجود می‌آیند، به لحاظ ایزوتوپهای هیدروژن و کربن غنیتر خواهند بود. تغییرات مذکور دانشمندان در واقع اعضای شیمیایی این گازها هستند که می‌توان آنها را با یکدیگر مورد مقایسه قرار داد و این فرآیندی است که لولار طی آن و بهیاری روشهای آزمایشگاهی نوین اقدام به بررسی و مقایسه گازهای بدست آمده از معادن شمال کانادا و انواع تولید شده در آزمایشگاهها و یا گازهای موجود در شهاب سنگها کرده است.
در پی نخستین رد پای حیات
بنا به اظهار
فلیپ اغلب به هنگام کشف گاز متان در اعماق زیاد ، بی‌درنگ آن را به عنوان اعضای حیات در نظر می‌گیرند، اما اینک این روند باید مورد بازنگری قرار گیرد، وی می‌افزاید: موضوع شگفت انگیزتر آن است که این هیدروکربنها منبع غذایی را برای اشکال حیاتی در حال زندگی در اعماق زمین و در جایی که هیچ نوری وجود ندارد فراهم می‌آورد. بنت آرزومند است تا با پایین رفتن در درون این شکافها ، موجوداتی که احتمالا در این زیستگاههای عمیق بسر می‌برند را کشف کند.
بنا به اظهار وی ، حیات تا اعماقی که مورد بررسی قرار گرفت. یعنی تا عمق (٣ - ٤) km زمین ، وجود دارد و مرزی برای آن یافت شده است. در حالیکه چشم انداز منابع سوختی جدید می‌تواند عامل خوبی برای توجه ویژه به این منابع گازی باشد، شرو و دلولار ضمن مخالفت با آن ، تصریح می‌کند که این منابع راه حل بحران گاز در آینده نیست. بنا به عقیده وی مقادیر گازهای موجود از نقطه نظر علمی است، اما این یقینا به لحاظ اقتصادی قابل توجه نیست و نمی‌تواند ذخایر گازی مهمی به شمار رود.
کشف و تولید هیدروکربنها و نظریه تکامل
تولید هیدروکربنها طی فرآیندهای شیمیایی در مقایسه با ذخایر گازهای طبیعی که منشاء زیستی دارند بسیار کند و ناکارا صورت می‌گیرد، اما بسیاری بر این عقیده‌اند که در آینده کشش خاصی برای توجه به این
منابع انرژی وجود خواهد داشت. یافته‌های اخیر نگرش تازه‌ای را در خصوص چگونگی و محل شکل گیری مولکولهای آلی ساده فراهم آورده است و به عقیده بنت و شرو و دلولار ، موجودات زنده‌ای که احتمالا درای معادن کشف خواهند شد، بر اساس
تکامل اولیه حیات بر روی زمین پرتو خواهد افکند.
مباحث مرتبط با عنوان
