هر انسانی آبرو و موقعیت و شخصیت مخصوصی دارد و آنچنان به این شخصیت پایبند است که معمولاً در کمتر شرایطی خود را به چشم پوشیدن از آن راضی می کند.
انسانها معمولاً بهراحتی از وابستگیهای مادی و مالی در شرایط مختلف چشم میپوشند ولی از آبروی خویش صرف نظر نمیکنند؛ این حالت برخاسته از فطرت سالم انسانهاست که تن به فروختن آبروی خویش نمیدهند.
خداوند متعال نیز که خالق مهربان انسانهاست، در مجموعه تعالیم دینی هیچ گاه به هیچ کس چنین اجازهای را نداده است که آبروی بندگانش را دستخوش بازی قرار دهد و هیچ موضوعی نمیتواند بهانه یا انگیزه ای برای از بین بردن آبروی افراد شود.
فرهنگ متعالی دین و برنامه حیاتبخش اسلام اجازه نمیدهد که انسان پول بدهد و آبرو بگیرد، یا کمک مالی بکند ولی ضربه روانی و روحی بزند. در زندگانی
ائمه اطهار علیهم السلام صحنههای فراوانی به چشم میخورد که امامان رعایت آبروی افراد نیازمند را به عنوان مهمترین هدف در کمک های مالی در نظر داشته اند.
قرآن کریم در سوره بقره آیه 264 می فرماید:«یاایهاالذین امنوا لاتبطلوا صدقاتکم بالمن والاذی» (ای کسانی که ایمان آورده اید
صدقه ها و کمک های مالی در راه خدای خویش را با منت یادآوری و به رخ کشیدن و اذیت و اظهار آنچه انجام دادهاید، باطل نکنید.)
از این آیه قرآن فهمیده می شود که یکی از آفتهای رایج در کمکهای مالی این است که انسان پیوسته کاری را که کرده، مطرح کند تا دیگران متوجه شوند و آبروی فرد دریافت کننده در معرض تهدید قرار بگیرد.
عاصم بن حمید می گوید:
به امام باقر علیه السلام گفتم:«یکی از یاران ما خجالت می کشد که زکات بگیرد و مصرف کند اما من از زکات به او میدهم ولی نامی از زکات نمی برم. اشکالی ندارد؟»
امام فرمود:«نه. به آن شخص از زکات بده و اسمی از زکات را به میان نیاور. مؤمن را نباید خوار و ذلیل کرد.»
شخص نیازمندی نزد
امام مجتبی علیه السلام رفت. امام دستور داد بیست هزار دینار به او دادند. او گفت:«ای مولای من چرا نگذاشتی حاجتم را بگویم؟»
امام فرمود:«ما برای آبروی افراد، قبل از اینکه چیزی درخواست کنند، به آنان کمک میکنیم. ما خاندانی هستیم که اگر دریا اندازه بخشش ما را بداند شرمنده و خجالتزده میشود.»
منابع:
قرآن کریم؛ بحارالانوار، ج 43، ص 341 از مناقب؛