تغییر مسیر از:
Chromium
|
عمومی |
نام , علامت اختصاری , شماره | Chromium, Cr, 24 |
گروه شیمیایی | فلز انتقالی |
گروه , تناوب , بلوک | 6 , 4 , بلوک d |
جرم حجمی , سختی | 7140 kg/m3, 8.5 |
رنگ | نقرهای فلزی
|
خواص اتمی |
وزن اتمی | 51.9961 amu |
شعاع اتمی calc.) | 1 E-_ m |
شعاع کووالانسی | 127 pm |
شعاع وندروالس | n/a pm |
ساختار الکترونی | Ar]3d54s1] |
-e بازای هر سطح انرژی | 2, 8, 13, 1 |
درجه اکسیداسیون (اکسید) | 6,3,2 (اسید قوی) |
ساختار کریستالی | مکعبی, body centered |
خواص فیزیکی |
حالت ماده | جامد |
نقطه ذوب | 2130 K (3375 °F) |
نقطه جوش | 2945 K (4842 °F) |
حجم مولی | 7.23 scientific notation10-6 m3/mol |
گرمای تبخیر | 344.3 kJ/mol |
گرمای همجوشی | 16.9 kJ/mol |
فشار بخار | 990 Pa at 2130 K |
سرعت صوت | 5940 m/s at 293.15 K |
متفرقه |
الکترونگاتیویته | 1.66 (درجه پائولینگ) |
ظرفیت گرمایی ویژه) | 450 J/kg*K |
رسانائی الکتریکی | 7.74 106/m اهم |
رسانائی گرمایی | 93.7 W/m*K |
1st پتانسیل یونیزاسیون | 652.9 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 1590.6 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2987 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون | 4743 kJ/mol |
5th پتانسیل یونیزاسیون | 6702 kJ/mol |
6th پتانسیل یونیزاسیون | 8744.9 kJ/mol |
پایدارترین ایزوتوپها |
ایزو | وفور طبیعی | نیم عمر | | DE MeV | DP |
50Cr | {syn.} | > 1.8E17 years | ε | ??? | 50Ti |
51Cr | {syn.} | 1 E_ s روز | ε | 0.753 | 51V |
52Cr | 83.789% | Cr با 28 نوترون پایدار است. |
53Cr | 9.501% | Cr با 29 نوترون پایدار است. |
54Cr | 2.365% | Cr با 30 نوترون پایدار است. |
|
واحدهای SI & STP استفاده شده ، مگر آنکه ذکر شده باشد. |
|
اطلاعات اولیه
کروم یکی از عناصر
جدول تناوبی است که دارای نشان Cr و
عدد اتمی 24 میباشد.
پیدایـــــــــــش
کروم به شکل سنگ معدن کرومیت ( H
2CrO
4 ) استخراج می شود.این عنصررابصورت تجاری با حرارت دادن این سنگ معدن در حضور آلومینیوم یا سلیکون تهیه می کنند.تقریبا" نیمی از سنگ معدن کرومیت جهان در
آفریقای جنوبی تولید می شود.البته
قزاقستان ،
هند و
ترکیه نیز از تولید کنندگان عمده آن هستند.مقدار کرومیت اسخراج نشده بسیار زیاد است اما از نظر جغرافیایی در قزاقستان و آفریقای جنوبی متمرکز هستند.درسال 2000تقریبا" 15 میلیون تن سنگ معدن کرومیت قابل فروش تولید شد و تقریبا" به 4 میلیون تن آهن- کروم به ارزش تقریبی 5/2 میلیارد دلار آمریکا تبدیل شد.
اگرچه وجود کروم خالص بسیار نادر است ، مقادیری کروم خالص کشف شده است. معدن Udachnaya در روسیه نمونه هایی از کروم خالص تولید می کند. این معدن یک استوانه کیمبرلیت غنی از الماس است ،وهم کروم عنصری وهم الماس تولید می کند.
خصوصیات قابل توجه
کروم ، فلزی سخت ، براق و به رنگ خاکستری فلزی است که بهشدت جلا میگیرد، به سختی قابل جوش خوردن است و در برابر زنگ زدگی و سیاه شدن مقاوم میباشد.
معمولی ترین حالتهای اکسیداسیون کروم 2+ ،3+ و 6+ است که 3+ پایدارترین آنها و حالتهای 4+ و 5+ نسبتا" کمیاب میباشند. ترکیبات کروم در حالت اکسیداسیون 6، اکسیدکننده هایی قوی هستند.
کاربردها
موارد استفاده کروم:
- در متارلوژی برای مقاوم کردن در مقابل پوسیدگی و در براقی نهائی:
- بعنوان یک کاتالیزور.
- از کرومیت برای ساخت قالبهای پخت آجر استفاده می شود.
- نمکهای کروم باعث سبز شدن رنگ شیشه می شود.
- کروماتها واکسیدها در رنگ مو و رنگهای معمولی بکارمی روند.
- دی کرومات پتاسیم یک معرف؟ شیمیایی است که درتمیز کردن ظروف شیشه ای آزمایشگاهی و بعنوان یک عامل تیترات مورد استفاده قرار می گیرد.این عنصر همچنین بصورت دندانه( مثلا ،عامل ثابت نگه دارنده ) در رنگرزی بکار می رود.
- دی اکسید کروم(CrO2) در تولید نوارهای مغناطیسی مصرف می شود این نوارها نسبت به نوارهای اکسید آهن دارای مقاومت در برابر میدانهای مغناطیسی بیشتری ،بوده لذا موجب کارآئی بهتر می شوند.
تاریخچــــــــه
Johann Gottlob Lehmann در سال در سال 1761 در
کوههای اورال ماده معدنی نارنجی-قرمز رنگی پیدا کرد که نام آنرا سرب قرمز سیبریایی نهاد.گرچه او به اشتباه آنرا ترکیب سرب با آهن و سلنیم انگاشت ، آن ماده معدنی در حقیقت کرومات سرب بود( PbCrO4)
Peter Simon Pallas در سال این1770 ماده معدنی سربی قرمز رنگ(سرب قرمز سیبریایی) را در همان مکانی که Lehmann قبلا" دیده بود مشاهده کرد که خصوصیات مفید زیادی داشت از جمله این خصوصیات کاربرد آن بعنوان رنگدانه در تولید رنگ بود که استفاده از این ویژگی به سرعت توسعه یافت.رنگ زرد درخشانی که از کروکوئیت ساخته شد به یک رنگ بسیار رایج تبدیل گشت.
سال 1797 Nicolas-Louis Vauquelin نمونه هایی از سنگ معدن کروکوئیت را پیدا کرد.او با مخلوط کردن کروکوئیت و
اسید هیدرو کلریک موفق به تهیه اکسید کروم( CrO3) گشت.سال 1798 Vauquelin متوجه شد که با حرارت دادن این اکسید در کوره های ذغالی می توان کروم فلزی بدست آورد.او موفق به شناسایی مقدار کمی کروم در سنگهای قیمتی از جمله یاقوت و زمرد شد.
در طول دهه اول قرن نوزدهم از کروم بیشتر بعنوان سازه ای در رنگها استفاده می شد اما امروزه عمده کاربرد آن (85%) در آلیاژهای فلزی است و مابقی موارد استفاده آن در صنایع شیمیایی ، موادنسوز و صنایع پایه می باشد.
نقش بیولوژیکی
کروم سه ظرفیتی فلزی است که مقدار کم آن بسیار ضروری است و برای سوخت و ساز کامل
قند در بدن انسان مورد نیاز است. کمبودهای کروم می تواند بر توانایی انسولین در ثابت نگه داشتن میزان قند خون تاثیر بگذارد. برخلاف سایر فلزاتی که مقدار کم آنها ضروری است برای کروم عملکرد بیولوژیکی درمتالوپروتئین دیده نشده است. بنابراین پروسه عملی کروم مورد نیاز در رژیم غذایی تشریح نشده .
ترکیبات
دی کرومات پتاسیم عامل اکسید کننده بسیار قوی است و این ترکیب برای تمیز کردن ظروف آزمایشگاهی ، ارجح تر از سایر ترکیبات آلی است.اکسید کرومیک همان اکسید کروم سبز است (Cr2O3)که در نقاشی لعابی و رنگ کردن شیشه مورد استفاده قرار می گیرد.زردینه کروم رنگدانه زرد درخشانی است ( PbCrO4) که مورد استفاده نقاشان قرار می گیرد.
اسید کرومیک دارای ساختار فرضی H2CrO4 است. نه اسید کرومیک و نه اسید دی کرومیک در طبیعت یافت نمی شوند اما آنیونهای آنها در ترکُبات متنوعی یافت می شود.تری اکسید کروم CrO3 ،-اسید
بدون آب اسید کرومیک - بصورت تجاری ،بعنوان اسید کرومیک بفروش می رسد.
ایزوتوپها
کروم بطور طبیعی متشکل از 3
ایزوتوپ پایدار Cr-53 ,Cr-54 ,Cr-52 است که فراوان ترین آنها Cr-52 ( با
فراوانی طبیعی 789/83%) می باشد.19
رادیو ایزوتوپ که پایدار ترین آنها Cr-50 با
نیمه عمر( بیش از) 1.8E17سال وCr-51 با نیمه عمر7025/27 روزمی باشد Tبرای این عنصر شناخته شده است. مابقی ایزوتوپهای
رادیواکتیو آن از نیمه عمری کمتراز 24 ساعت برخوردارند که نیمه عمر اکثر آنها کمتر از 1 دقیقه است.این عنصر همچنین دارای 2
حالت برانگیخته می باشد.
کروم 53 محصول فروپاشی
پرتوزاد Mn-53 است.محتویات ایزوتوپی کروم معمولا" با محتویات ایزوتوپی منگنز ترکیب می شود و در
زمین شناسی ایزوتوپی کاربرد دارد.نسبتهای ایزوتوپ
Mn-Cr شواهدی را که از Al-26 وPd-107 درباره تاریخ ابتدایی بدست آمده تقویت می کند. اختلاف در نسبتهای Cr-53/Cr-52 و Mn-Cr در چندین شهاب سنگ بیانگر یک نسبت Mn-53/Mn-55 است که نشان می دهد رده بندی ایزوتوپ Mn-Cr باید از فروپاشی ثابت Mn-53 در پیکره سیاره های مجزاناشی شده باشد. بنابراین Cr-53 دلایلی بیشتر را درباره فرآیندهای
نوکلئوسنتزی بلافاصله قبل ازیکپارچگی منظومه شمسی در اختیار می گذارد.
ایزوتوپهای کروم از نظر
وزن اتمی ، در بازه 43amu ( کروم 43) تا 67amu( کروم 67) قرار دارند.
حالت فروپاشی اتمی بلافاصله قبل از فراوان ترین ایزوتوپ پایدار( کروم 52) ،
جذب الکترون است و حات بلافاصله بعد از آن
بتا می باشد.
هشدارها
فلز کروم و ترکیبات کروم (III) معمولا" برای سلامتی خطرناک نیستند اما ترکیبات کروم VI در صورت بلع
سمی هستند. مقدارتقریبا" نصف قاشق چای خوری ترکیبات کروم سمی )VI( کشنده بوده و
سرطانزا بودن مقادیر غیر کشنده کروم VI به اثبات رسیده است. بیشتر ترکیبات کروم VI برای چشم ، پوست و بافتهای مخطی مضر می باشد. تماس دائمی با این ترکیبات می تواند موجب آسیبهای دائمی چشم گردد مگر مواردی که درمان کامل صورت پذیرد.
در سال 1958 سازمان بهداشت جهانی حداکثر میزان مصرف مجاز کروم VI از جنبه سلامتی را 05/0 میلی گرم درهر لیتر آب آشامیدنی پیشنهاد کرد. این پیشنهاد بارها بررسی شد و در این فاصله مقدار اعلام شده تغییر نکرد.
منبع
اتصالات خارجی