مقدمه
یک گوهر کانیای است که از راه تراش و صیقل ، زیبایی کافی برای استفاده در
گوهر سازی یا زیورهای شخصی را بدست میآورد. هر چند که زیبا بودن شرط اول هر گوهر است اما پسندیدهترین و با ارزشترین گوهرها ، گوهرهای کمیاب و بادوام هستند.
گوهرها به دو صورت مصنوعی و طبیعی هستند. اما یک گوهر طبیعی کمیاب ارزش چند صد برابر یک گوهر مصنوعی بدل با ظاهری مشابه دارد. وظیفه اصلی یک گوهر شناس شناخت گوهر سنگ طبیعی از مصنوعی میباشد.
ویژگیهای گوهرها
زیبایی
از میان خواص مختلف گوهرها زیبایی مهمترین ویژگی است. عوامل ایجاد کننده زیبایی ،
رنگ ،
جلا ،
شفافیت و از راه برش ماهرانه ،
درخشندگی و
جذابیت است. بیشتر گوهرها دو یا چند مورد از این ویژگیها را دارند.
دوام
دومین شرط لازم برای یک کانی گوهری دوام است که به سختی و سفتی گوهر بستگی دارد. بطور کلی سختی کمینه یک گوهر برای مقاومت در برابر سایش باید به اندازه سختی
کوارتز یا 7 باشد. تنها 10 یا 12 گوهر این شرط را دارند. اما گوهرهای دیگری که از کانیهای نرمتر ساخته شدهاند اگر با احتیاط استفاده شوند سالها جلای خود را حفظ میکنند.
کمیابی
کمیابی از مدتها پیش ویژگی گوهرهای بسیار قیمتی بوده است. وقتی عرضه پایین آمده و گوهرها کمیاب شوند ارزش آنها بالا میرود.
قابلیت حمل
گوهرها از نظر داشتن ارزش بالا و حجم و وزن کم منحصر به فرد بوده و در دورههای ناآرامی سیاسی و ناپایداری اقتصادی ، میتوان آنها را به آسانی از یک کشور به کشور دیگر انتقال داد.
راههای شناسایی گوهرها
مشاهده
نخستین گام در تشخیص یک گوهر ، مشاهده آن با چشم غیر مسلح است چرا که برخی ویژگیهای آنها به صورت پدیدههای سطحی قابل مشاهده میباشد، از جمله
جلا ،
رنگ و
درخشش حاصل از پراکنش رنگهای طبیعی.
عدسی دستی یا ذره بین
شاید مهمترین ابزار
گوهر شناسی ، یک عدسی دستی ساده است که بزرگنمایی 10x آن بیشترین استفاده را دارد و با کمک آن میتوان کیفیت گوهر را بررسی کرد.
چگونگی صیقل وجوه ،
تقارن وجوه ،
برخورد وجوه در یک نقطه مشترک و
گرد بودن یا
تیز بودن اضلاع مشترک وجوه را میتوان با کمک آن مشاهده کرد.
میکروسکوپ
برای تشخیص دقیق کاستیهایی که با عدسی دستی دیده نمیشود، باید از
میکروسکوپ استفاده کرد. میکروسکوپی که در گوهر شناسی بیشترین استفاده را دارد، یک میکروسکوپ دو چشمی کم قدرت با بزرگنمایی بین 10X تا 60X است. این میکروسکوپ یک تصویری برجسته و مستقیم از جسم ارائه میدهد. گوهر را میتوان در نور تابشی و همچنین گسیلی مشاهده کرد.
قطبش نما
موثرترین روشهای تشخیصی بر پایه ویژگیهای نوری قرار دارند و بنابراین بطور معمول در نخستین مرحله برای تشخیص گوهر سنگها بکار میرود. تعیین همسانگردی یا ناهمسانگردی یک گوهر ، به آسانی بوسیله یک میکروسکوپ پلاریزان انجام میشود.
شکست سنج
ضریب شکست مهمترین ویژگی است که آسانتر از دیگر ویژگیها تعیین میشود. تعیین ضریب شکست گوهرها را میتوان توسط شکست سنجها انجام داد. شکست سنجها انواع مختلفی دارند ولی همگی بر یک اصل استوارند:
بازتاب کلی و
زاویه بحرانی.
مباحث مرتبط با عنوان