مقدمه
یکی از معضلات بسیار مهم ، بخصوص در کشورهای جهان سوم پوسیدگی هایی است که در دو سال اول تولد شروع شده و باعث مشکلات بسیار زیادی برای کودک و والدین وی می‌شود. این پوسیدگیها به سرعت پیشرفت می‌کنند و در صورت عدم درمان باعث بروز درد و
آبسه می‌گردند. در کشور ما طبق مطالعات انجام یافته در مناطق مختلف شیوع این نوع پوسیدگیها که در اصطلاح پزشکی به
Nursing Caries معروفند، حدود ۲۰ درصد گزارش شده است.
از مهمترین علل این پوسیدگیها مصرف شیر ( چه شیر مادر و چه شیر خشک ) یا مایعات شیرین در فاصله شب تا صبح به هنگام خواب کودک است. در این فاصله، به علت کاهش ترشح بزاق و قرار گرفتن مایعات شیرین بر روی دندانها در حضور میکروبهای پوسیدگی‌زا ، روند پوسیدگی شروع شده و رو به پیشرفت می‌گذارد و تکرار عادت منجر به ایجاد پوسیدگی می‌گردد. غالبا" اولین پوسیدگیها روی
دندانهای شیری عقب پیشرفت می‌کند. بهترین روش جهت پیشگیری، قطع مصرف مایعات شیرین و یا شیر از شش ماهگی به بعد در شب یا در صورت عدم امکان قطع شیر، تمیز کردن دهان و دندانها بعد از مصرف این مایعات می‌باشد. در صورت بروز پوسیدگی درمان هر چه سریعتر کودک الزامی است.
محافظت دندان کودکان بوسیله فلوراید
فلوراید ماده‌ای است که مانع از پوسیدگی دندانها شده و به ترمیم سریعتر پوسیدگیهای دندان کمک می‌کند. در بعضی از کشورها فلوراید به آب آشامیدنی اضافه می‌شود. برای تأمین فلوراید می‌توانید با دندانپزشک یا پزشک کودک درباره چگونگی و میزان مصرف قطره
فلوراید مشورت کنید.
پیشگیری از پوسیدگی دندان بچه‌های شیرخوار
- هیچگاه در هنگام خواب به کودک شیر ندهید و اگر کودک شما شیشه می‌خواهد فقط شیشه را از آب پر کنید.
- شیر ، آب میوه و مایعات شیرین حاوی قند می‌باشند. وقتی کودک شما این مایعات را می‌مکد بخاطر وجود قند در آنها می‌تواند باعث پوسیدگی دندان کودک شود.
- در طول روز به کودک خود شیشه پر از نوشیدنی شیرین را بجای پستانک ندهید تا مدت زمان بیشتری دندانها با مواد شیرین در تماس باشند.
- اگر کودک شما از پستانک استفاده می‌کند، پستانک را به چیز شیرین مثل شکر و عسل آغشته نکنید.
- در حوالی یکسالگی شما باید به کودک خود آموزش دهید تا بجای شیشه از یک لیوان ، شیر یا سایر مایعات را بنوشد.
| |
|
تمیز کردن دندان
پلاک میکروبی که لایه‌ای چسبنده متشکل از مواد غذایی و میکروب است، می‌تواند سبب پوسیدگیهای دندانی و بیماریهای لثه شود. بنابراین برای پیشگیری از این مشکلات کنترل پلاک میکروبی الزامی است. پذیرفته شده‌ترین روش کنترل پلاک ، برداشت مکانیکی با کاربرد منظم و صحیح مسواک و نخ دندان است. پاک کردن دندانهای کودکان کم سن و سال وظیفه والدین آنها است. با وجود اینکه کودک را به مسواک زدن تشویق می‌کنید حتما تا حدود ۷-۶ سالگی باید به وی کمک کرده، دندانهای او را به آرامی و با حوصله مسواک کنید.
مسواک
با رویش اولین دندان شیری، دندان و بافتهای اطراف را با گاز مرطوب یا مسواک نرم کوچک تمیز کنید. پس از دو سالگی از خمیر دندان فلوراید دار به میزان بسیار اندک استفاده نمایید. مسواک زدن باید حداقل روزی دو بار ( صبح و شب بویژه قبل از خواب ) انجام گیرد. مدت زمان لازم برای هر وعده مسواک زدن بطور متوسط ۴-۳ دقیقه می‌باشد. نوع مسواک پیشنهادی برای هر بیمار بستگی به تشخیص دندانپزشک دارد، بهترین نوع برای کودکان مسواکهای با دسته ضخیم و سر کوچک و موهای مصنوعی با انتهای گرد از نوع نرم است. روش مناسب مسواک زدن نیز بستگی به نظر دندانپزشک دارد که با توجه به سن و وضعیت دندانی کودک پیشنهاد می‌گردد.
نخ دندان
سطوح بین دندانی، دور از دسترس موهای مسواک هستند. برای تمیز کردن این سطوح باید از نخ دندان ، پس از سه سالگی استفاده شود . بهتر است در انتخاب نوع نخ دندان، برای سادگی کاربرد از نوع بدون موم فلورایددار استفاده شود.
روش کاربرد صحیح نخ دندان
- حدود ۳۵ سانتیمتر نخ دندان را جدا کرده ، دو انتهای آنرا دور انگشت وسط بپیچید و با انگشت اشاره و شست حدود ۵ سانتیمتر آنرا نگهدارید.
- نخ را به آرامی مانند اره کردن چوب ، از بین دو دندان عبور دهید و بدون آسیب به بافت آنرا تا لبه لثه، پایین ببرید.
- با استفاده از قسمتهای تمیز نخ ، مراحل بالا را در مورد همه سطوح دندانی و حتی سطح پشتی آخرین دندان تکرار کنید.
| |
|
رژیم غذایی مناسب برای دندانهای کودکان
یکی از روشهای پیشگیری از پوسیدگی ، کنترل رژیم غذایی کودک است. بنابراین ضمن رعایت غذای اصلی کودک، اگر میان وعده‌ها و مصرف تنقلات بطور مناسب انتخاب شوند، علاوه بر تأمین منبع تغذیه و انرژی مورد نیاز کودکان، می‌توانند در پیشگیری از پوسیدگی نقش مهمی داشته باشند. شکل گیری عادات غذایی سودمند یا زیانبار در کودکان از سوی والدین صورت می‌گیرد.
بهتر است از خوردن مواد غذایی که حاوی شکر ، نشاسته و مقدار زیادی چربی هستند، پرهیز شود. در این صورت علاوه بر سلامت عمومی کودک، سلامت دندانی او نیز تضمین خواهد شد. چاشت نیم روزی سودمند شیر ، نان و پنیر ،تخم مرغ پخته ، ماست ، میوه ها و سبزیهای خام مانند هویج ، ذرت ، آجیل شور در مقابل چاشت نیم روزی پوسیدگی زا آب‌نبات ، کیک ، شیرینی ، کلوچه ، غلات شیرین شده ، کشمش ، برگه میوه های خشک ، شیرعسل ، آدامسهای شکردار ،بیسکوییت شیرین هستند.
توصیه‌های مهم
- از خوردن غذاهای چسبنده پرهیز کنید. این مواد از نظر مدتی که در دهان باقی می‌مانند متفاوت هستند. برای مثال ، چسبندگی تافی بر روی دندانها بیشتر از شکلات و کارامل است. خوردن شیرینیها را در وعده‌های غذایی منحصر کنید. در این هنگام بزاق بیشتری در دهان ترشح می‌شود که می‌تواند باقیمانده مواد غذایی را از روی دندانها پاک کند.
- تعداد دفعات مصرف مواد قندی را در طول روز کاهش دهید. از وجود مواد قندی در فرآورده‌های غذایی آگاه باشید، بنابراین در هنگام خرید به برچسب مواد تشکیل دهنده آن توجه نمایید ( مانند : سس‌ها ، نوشابه ، ... )
- از خوردن تنقلات و شیرینی قبل از خواب پرهیز کنید، زیرا در آن هنگام جریان بزاق کندتر بوده، قدرت پاک کنندگی آن کمتر است.
- میان وعده‌ها را به گونه‌ای انتخاب کنید که موجب پوسیدگی دندانها نشوند و با خوردن موادی مانند سبزیهای خام ، پنیر و سایر لبنیات به سلامت دندانها کمک کنید.
نخستین معاینه پزشکی کودکان
اولین دیدار باید حداکثر بین ۶ تا ۱۲ ماهگی صورت گیرد. در این زمان دندانپزشک ، روشهای بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از پوسیدگیهای دندانی ، عادات زیانبار دهانی و نیز کاربرد فلوراید را به شما آموزش خواهد داد. فاصله دیدارها بستگی به نوع تغذیه ، مراقبتهای دندانی و فلوراید آب آشامیدنی دارد و بطور معمول هر ۶ ماه یکبار توصیه می‌شود. بدین وسیله با کاربرد روشهای پیشگیری ، از صرف هزینه و وقت برای درمانهای پیچیده آینده جلوگیری خواهد شد. دندانپزشک به آرامی دندانها و لثه کودک را معاینه کرده ، پوسیدگیها یا سایر مشکلات را ارزیابی می‌نماید. در صورت لزوم جهت بررسی فکین ، دندانهای در حال تکامل و پوسیدگهای غیر قابل رویت رادیوگرافی تجویز خواهد شد. همچنین در این جلسه روشهای بهداشتی و نیز رژیم غذایی صحیح ارزیابی و یادآوری خواهد گردید.
دندانهای شیری سالم به جویدن صحیح غذا ، تکلم درست و زیبایی کودک کمک بسزایی می‌کند، در غیر اینصورت سلامت عمومی وی به مخاطره خواهد افتاد. در صورت زود از دست دادن دندان شیری ،فضای مزبور باید توسط فضا نگهدارنده حفظ شود و گرنه حرکت دندانهای مجاور سبب کاهش فضای رویش دندان دائمی جانشین گردیده و درمانهای ارتودنسی طولانی مدت و پر هزینه آینده را در بر خواهد داشت. هشت دندان پیشین شیری تـــــــــــــا حدود ۶ سالگی و ۱۲ دندان شیری دیگر تا ۱۲ سالگی باید برای کودک کار کند
چیزهایی را که باید در مورد دندانپزشک به کودک گفت
- به او بگویید دکتر دوست شماست، به سلامت شما کمک می‌کند و دندانهای شما را تمیز می‌کند. از این دیدار با خاطره خوب و مفید یاد کنید.
- جهت ترغیب کودک برای دیدار دندانپزشکی به او رشوه ندهید.
- دیدار دندانپزشکی را وسیله‌ای برای تنبیه معرفی نکنید.
- اضطراب خود را به کودک منتقل نکنید.
- به دیگران اجازه ندهید موارد ترس از دندانپزشکی را برای او بازگو کنند.
- کلمات منفی و ترسناک مانند درد ، آمپول ، کشیدن ، چرخ کردن را برای کودک به کار نبرید.
- از آنجا که دندانپزشک و دستیار برای هر مورد اصطلاح خاصی را به کار خواهند برد، جزئیات روند کار را برای کودک توصیح ندهید.
- از طرف دندانپزشک قولی به کودک ندهید.
- در صورت صلاحدید دندانپزشک ، کودک را به تنهایی به اتاق بفرستید.
- همواره الگوی صحیحی از نظر رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک، برای کودک خود باشید.
مباحث مرتبط با عنوان
تعداد بازدید ها: 45683
|
