پیپت یکی از وسایل حجم سنجی مورد استفاده در آزمایشگاه شیمی میباشد. پیپت لوله شیشهای باریکی است که برای برداشتن حجمهای معینی از یک محلول بکار برده میشود. دقت پیپتهای معمولی حدود 0.1 میلیلیتر میباشد. ولی پیپتهای کوچکی که برای برداشتن حجمهای کم و دقیق استفاده میشود، دقت بیشتری دارند. پیپتها معمولا به دو صورت ساخته میشوند. |
پیپتهای مدرج
پیپتهای مدرج همان پیپتهای معمولی هستند که لوله باریک شیشهای میباشند و در حجمهای 2 ، 5 ، 10 ، 20 میلیلیتر ساخته میشوند از این پیپتها در آزمایشهای معمولی استفاده میشود. برای کارهای دقیق از نوع دیگری از پیپتها که به پیپت حبابدار معروف است استفاده میشود.
پیپت حبابدار
این پیپت به پیپت حجم سنجی یا
پیپت ژوژه هم معروف است.
پیپت ژوژه استوانهای است که در انتهای آن به شکل دو لوله باریک کشیده شده است و در قسمت وسط آن یک حباب تشکیل شده است. در قسمت بالایی پیپت خطی به صورت حلقه حک شده است. بطوری که اگر پیپت طبق شرایط نوشته شده در روی آن تا این علامت از محلول پر شود، حجم ثابتی از محلول را اندازه میگیرد. این نوع پیپت که فقط حجم ثابت و دقیقی از محلول را اندازه میگیرد، به عنوان پیپت انتقال دهنده مایعات در
تیتراسیونها استفاده میشود. دقت آن بسیار بالاست و معمولا در آزمایشهای دقیق از آن استفاده میشود.
روش استفاده از پیپت
برای استفاده از پیپت در برداشتن محلولها ، پیپت باید کاملا شسته شده و با
آب مقطر آب کشیده شود و
آب آن کاملا خارج شود. قبل از وارد کردن پیپت به محلول مورد نظر اگر قطره آبی در نوک آن باقی مانده باشد، باید به بیرون فوت شود و نوک پیپت با
دستمال کاغذی تمیز خشک گردد، تا محلولی که به درون آن کشیده میشود رقیق نشود.
قبل از استفاده ، پیپت تا سه بار و هر بار با مقدار کمی از محلول مورد نظر شستشو داده میشود بطوری که محلول هر بار کاملا با تمام سطح داخل پیپت تماس پیدا کند. ساقه پیپت نباید بیش از حد لزوم درون محلول برده شود، همچنین باید دقت شود که نوک آن از سطح محلول بیرون نیاید. زیرا در این صورت ممکن است مقدار از محلول وارد
دهان شده و در صورت سمی بودن یا سوزان بودن محلول باعث بروز ناراحتی گردد.
نکات مهم
برای برداشتن حجم مشخصی از محلولهای غلیظ مثل
اسیدها ،
آمونیاک ،
آب اکسیژنه و … به هیچ وجه از پیپت استفاده نشود. بلکه از
استوانه مدرج برای این کار استفاده میشود. برای برداشتن مایعات سوزان و سمی از پیپت پمپدار که کار مکش را انجام میدهد، استفاده میشود.
موقع برداشتن محلولها با پیپت نباید با فشار فراوان عمل مکش را انجام داد. چون ممکن است محلول وارد دهان شود. بعد از برداشتن حجم مشخصی از محلول بلافاصله انگشت سبابه را بالای پیپت گذاشته تا از ریختن محلول دراثر
جریان هوا جلوگیری شود.
هچنین ببینید