اطلاعات اولیه
اوربیتال S به شکل کره است و مرکز آن در
هسته اتم قرار دارد. برای تشکیل پیوند ، دو
هسته باید به اندازه کافی به یکدیگر نزدیک شوند تا
همپوشانی مولکولهای اوربیتال‌های اتمی صورت پذیرد. نشان دادن اوربیتال‌های اتمی با حروف (P , S , ...) مرسوم است.
اوبیتال‌های مولکولی نیز با حروف یونانی
σ (سیگما) ، п (پی) و غیره نشانه‌گذاری می‌شوند.
تشکیل پیوند سیگما
اوربیتال‌های مولکولی (H
2)، از همپوشانی دو اوربیتال (S) از دو
اتم هیدروژن حاصل شده‌اند. اگر همپوشانی طوری بین دو اوربیتال صورت پذیرد که
ابر الکترونی بین دو هسته ، همدیگر را تقویت کنند،
چگالی الکترونی در ناحیه بین دو
هسته زیاد خواهد بود. جاذبه دو هسته با بار مثبت نسبت به ابر الکترونی اضافه با بار منفی ،
مولکول را به هم نگه می‌دارد و مولکول پایدارتر از اتم‌های هیدروژن می‌شود.
اوربیتال‌های پیوندی یا اوربیتال مولکولی حاصل را ، اوربیتال‌های سیگما و این پیوندها را پیوندهای سیگما می‌نامند و با نماد (σ) نشان داده می‌شوند.
تشکیل اوربیتال ضد پیوندی سیگما
چون دو اوربیتال اتمی با یکدیگر ترکیب شده‌اند، باید دو اوربیتال مولکولی بدست آید.
اوربیتال مولکولی دیگر حاصل از ترکیب که در آن ابر الکترونی بین دو هسته ، همدیگر را تضعیف کنند. در این حالت چگالی الکترونی در ناحیه بین دو هسته خیلی کم است. چون دو هسته مثبت همدیگر را دفع می‌کنند و در فاصله بین آنها چگالی کم الکترونی قادر به جبران این دافعه با ایجاد جاذبه‌ای قوی نیست، لذا نزدیک نگاه داشتن دو هسته در این حالت نیازمند
انرژی است. این اوربیتال مولکولی را اوربیتال ضد پیوندی سیگما ( با نشان (
*σ) می‌نامند. چون نه تنها در به هم نگه داشتن دو اتم کمک نمی‌کند، بلکه عمل آن در جهت دور کردن دو اتم از یکدیگر است.
اوربیتال‌های سیگما ( σ و
*σ هر دو)، به دور محوری که دو هسته را به یکدیگر متصل می‌کند،
تقارن استوانه‌ای دارند و
چرخش مولکول دور این محور ، تغییر قابل مشاهده‌ای در شکل اوربیتال به وجود نمی‌آورد.
انرژی اوربیتال‌های سیگما
انرژی اوربیتال پیوندی (σ) از انرژی هر یک از اوبیتال‌های اتمی که آن را بوجود آورده‌اند کمتر است، در حالی که انرژی اوربیتال ضد پیوندی (
*σ) بالاتر است. وقتی دو اوربیتال اتمی ترکیب می‌شوند، اوربیتال مولکولی پیوندی نشان دهنده کاهش انرژی سیستم و اوربیتال مولکولی ضد پیوندی نشان دهنده افزایش انرژی سیستم است.
مرتبه پیوند
هر اوربیتال ( اتمی یا مولکولی ) می‌تواند دو
الکترون با
اسپین مخالف را در خود جای دهد. در مولکول هیدروژن دو الکترون ( با اسپین‌های جفت شده ) اوربیتال ( σ1S) را که اوربیتالی در دسترس با حداقل انرژی است اشغال می‌کنند. اوربیتال (1S
*σ) اشغال شده است. تعداد پیوند یا مرتبه پیوند ، در هر مولکول عبارت است از نصف الکترون های ضد پیوندی از الکترون های پیوندی است که برای (H
2) مرتبه پیوند 1 و برای (He) صفر است .
بررسی اوربیتال (2S)
ترکیب دو اوربیتال (2S) ، اوربیتال‌های مولکولی (2S σ) و(
*σ 2S ) را بوجود می‌آورد که با اوربیتال‌های (σ) و (
*σ) ناشی از ترکیب دو اوربیتال (1S) مشابه‌اند.
مباحث مرتبط با عنوان
