پیرولیز کرکینگ آلکانها

-3-32- پیرولیز کرکینگ آلکانها

از هم پاشیدگی یک ترکیب به وسیلة گرما، پیرولیز خوانده می‌شود. این کلمه از لغت یونانی Pyr به معنی آتش و Lysis ، به معنی شل شدن، گرفته شده و بنابراین برای یک شیمیدان به مفهوم «گسستگی بر اثر گرما» است؛ در مقایسه با هیدرو- لیز «گسستگی بوسیله آب می‌باشد».
پیرولیز آلکانها، مخصوصاً «وقتی که نفت مورد نظر باشد. به کراکینگ معروف است. در کراکینگ گرمایی، آلکانها را از درون یک محفظه که تا دمای زیادی گرم شده است و عبور می‌دهند. آلکانهای بزرگ به آلکانهای کوچک‌تر، آلکنها، و مقداری هیدروژن تبدیل می‌شوند. این فرآیند مقداری اتیلن(C₂H₄ همراه با مولکولهای کوچک دیگر میدهد. در یک روش اصلاحی به نام کراکینگ با بخار، هیدرو کربن را بخار آب رقیق کرده، و به مدتی کمتر از یک ثانیه بین تا 700-900 درجه سانتیگراد حرارت داده می‌شود و به سرعت خشک می‌گردد. کراکینگ با بخار دارای اهمیت زیادی در تولید هیدرو کربنها به عنوان مواد شیمیایی، از جمله اتیلن، پروپیلن، بوتادی‌ان، ایزوپرن، سیکلوپنتادی ان، می‌باشد. هیدروکراکینگ منبع دیگر هیدرو کربنهای کوچک است که در حضور یک کاتالیزور و هیدروژن را فشار بالا و دماهای خیلی پائین‌تر450^oC-250 انجام می‌شود.


آلکنهای با وزن مولکولی پائین را که از این نوع فرآیندهای کراکینگ به دست می‌آیند می‌توان از یکدیگر جدا کرده و خالص کرد. این ترکیبات مهمترین مواد اولیه برای سنتز ترکیبات آلیفاتیک در مقیاس وسیع می‌باشند.
به هرحال از کراکینگ بیشتر به منظور تولید انواع سوخت، ولی نه مواد شیمیایی استفاده می‌شود. برای مورد اخیر کراکینگ کاتالیزوری فرآیند اصلی است. اجزایی از نفت با نقطه جوش بالا را در تماس با ذرات ریز کاتالیزور سیلیکا – آلومینا در 450 تا 550 درجه سانتیگراد و تحت مقدار کمی فشار قرار می‌دهند. کراکینگ کاتالیزوری نه تنها راندمان تولید بنزین را با شکستن مولکولهای بزرگتر به مولکولهای کوچکتر افزایش می‌دهد، بلکه همچنین کیفیت بنزین را نیز بهتر می‌سازد؛ این فرآیند شامل کربوکاتیونها است و آلکانها و آلکنهایی با ساختمانهای پرشاخه را که مطلوب بنزین است تولید می‌کند.
از طریق فرآیند آلکیل‌دار شدن ، برخی از آلکانها و آلکنهای کوچکتر به سوختهای سنتزی با اکتان بالا تبدیل می‌شوند.
بالاخره مقادیر زیادی از هیدرو کربنهای آلیفاتیک را به وسیلة فرآیند، تبدیل کاتالیزوری به هیدرو کربنهای آروماتیک تبدیل می‌کنند که نه فق به عنوان سوختهای مرغوب به کار می‌روند بلکه به عنوان مواد اولیه در سنتز بیشتر ترکیبات آروماتیک به کار برده می‌شوند