| پوششهای مختلف دندان منشا تکاملی و یا منشا اکتسابی دارند. |
پوشش با منشا تکاملی
اپی‌تلیوم دندانی کاهش یافته
قبل از اینکه دندان حرکات رویشی خود را آغاز کند، در ناحیه
تاج توسط دو لایه سلول پوشانده شده است. سلول‌هایی که در تماس با مینا قرار دارند. همان
آملوبلاست‌ها می‌باشند که پس از تشکیل
مینا با ترشح غشا پایه و ایجاد
همی‌دسموزوم محکم به سطح مینا می‌چسبند. لایه خارجی از سلولهای مسطحی تشکیل یافته که بقایای عضو مینایی می‌باشد. این دو لایه سلولی با هم
اپی‌تلیوم مینایی کاهش یافته (R.E.E) را می‌سازند. بین اپی‌تلیوم کاهش یافته و اپی‌تلیوم حفره دهان ، بافت همبند قرار دارد که پشتیبان اپی‌تلیوم‌های فوق‌الذکر می‌باشد.
بدنبال
رویش دندان و همزمان با تکثیر و مهاجرت سلولهای لایه خارجی اپی‌تلیوم مینایی کاهش یافته، سلولهای لایه بازال اپی‌تلیوم دهان نیز تکثیر حاصل نموده و بسمت بافت همبند بین آنها که در حال دژنره‌شدن است، مهاجرت می‌نمایند. سرانجام این دو بافت پوششی بهم پیوسته و توده‌ای از
سلولهای اپی‌تلیال را روی دندان در حال رویش ایجاد می‌کنند. در قسمت میانی این توده اپی‌تلیال ، آپوتوز سلول‌ها باعث تشکیل کانالی می‌گردد که دندان از آن طریق به داخل دهان رویش می‌کند، بدون آنکه بافت همبند به بیرون راه پیدا کند. اپی‌تلیوم مینایی کاهش یافته تا هنگام رویش دندان باقی مانده و پس از روئیدن دندان به سرعت سائیده شده، از بین می‌رود. همچنین این اپی‌تلیوم در تشکیل اتصال دندانی لثه‌ای در اطراف سطوح دندان شرکت می‌نماید.
سیمان تاج
بندرت در انسان ، اپی‌تلیوم مینایی کاهش یافته، قبل از رویش دندان شکسته شده و در نتیجه
سلولهای فولیکول دندانی تمایز حاصل کرده، سیمان را بر روی مینایی که تازه تشکیل شده است، رسوب می‌دهند. در انسان در اثر این عمل قطعات نازکی از سیمان بدون فیبریل در نیمه گردنی تاج بر روی مینا رسوب می‌نماید.
کوتیکول دندانی
ساختمان آهکی نشده اما الکترون متراکمی متشکل از ترکیبات غشا پایه‌ای می‌باشد که بین سطح مینا و اپی‌تلیوم محل اتصال دندانی لپه‌ای قرار دارد. این ساختمان در محل اتصال دندانی لثه‌ای توسط اپی تلیوم اتصالی یا چسبنده تولید می‌شود.
پوششهای با منشا اکتسابی
پلیکل بزاقی یا پلیکل دندانی
هنگامی که دندان‌ها تمیز می‌شوند، پروتئین‌ها و گلیکوپروتئین‌های بزاقی با کشش قوی بطرف مینا کشیده شده و خیلی سریع توسط سطح دندان جذب شده و لایه بسیار نازکی را ایجاد می‌کنند. این پوشش بزاقی فاقد باکتری می‌باشد.
پوشش باکتریایی
توده‌های غیر کلسیفیه روی سطح دندان هستند که از مواد بزاقی ، ترکیبات معدنی ، میکروارگانیسم‌ها و ماتریکس حاصل از عملکرد باکتریها تشکیل یافته‌اند. این پوشش در اثر فرسایش (مسواک زدن) و این شستشوی بزاق از بین می‌رود.
جرم دندان
همان پوشش باکتریایی است که معدنی شده است. جرم دندان در برابر فرسایش یا شستشوی بزاق مقاوم است و کمتر از بین می‌رود و محل مناسبی برای تجمع هرچه بیشتر باکتریها می‌باشد.
مباحث مرتبط با عنوان
