منو
 کاربر Online
521 کاربر online

پهنه های زمین شناسی ایران

تازه کردن چاپ
علوم طبیعت > زمین شناسی > زمین شناسی ایران
(cached)

مقدمه

داده‌هاى زمین‌شناختى ایران نشانگر آن است که فرآیندهاى درونى و بیرونى زمین، در زمان و مکان، پیامدهایى متفاوت داشته اند و به همین‎رو، الگوى ساختارى، تحولات زمین‌ساختى، شرایط رسوبى و زیستى ایران در دوره‎هاى گوناگون زمین‌شناختى، پیچیدگى‌ خاص دارد. ناهمسانى رسوبى و زمین‌ساختى تا بدانجا است که بیان ویژگى‌هاى یکسان را براى بسیارى از مناطق ایران ناممکن مى‌سازد و به همین رو، از گذشته‌هاى دور، تقسیم ایران به پهنه‌هاى رسوبى – ساختارى گوناگون مورد توجه بوده است.
نخستین بار زمین شناسان، با توجه به پیچیدگى‌هاى ساختارى و شرایط متفاوت رسوبى، ایران را به چند حوضة رسوبى – ساختارى جداگانه تقسیم کردند. این تقسیم‌بندى که بنیادى‌ترین تعبیر و تفسیر بود، مبنایى براى کار پژوهشگران بعدى شد. بعدها، با آگاهى‌هاى بیشتر، حقایق روشن‌ترى از ویژگى‌هاى رسوبى – زمین‌ساختى ایران به دست آمد که ارائة تقسیم‌بندى‌هاى جامع‌تر منطقه‌اى را ممکن ساخت.

تصویر

عوامل تقسیم بندی ایران به پهنه های مختلف

عواملى که در پهنه‌بندى ایران، به حوضه‌هاى رسوبى – زمین‌ساختى جدا نقش داشته‌اند، بسیار گونا‌گون ‌اند که از میان آنها، موقعیت ویژه ایران در محل برخورد دو ابرقاره اوراسیا و گندوانا، چیرگى زمین‎ساخت قطعه‎اى، بلوکى، جدایش و برخورد ورق‌هاى قاره‌اى، تحولات زمین‌ساختى وابسته و سرانجام تداوم عوامل کارآ، نقش بیشترى دارند. با این حال، در یک نگاه دقیق‌تر، عوامل زیر را مى‌توان در تقسیم ایران، به حوضه‌هاى رسوبى – ساختارى جدا، مؤثر دانست.
  • نوع پوسته ( قاره‌اى – اقیانوسى)
  • شرایط حاکم بر حوضه‌هاى رسوبى گذشته
  • تفاوت رخساره‌هاى سنگى – زیستى ترادف‌هاى « همزمان » در نواحى گوناگون
  • تحولات زمین‌ساختى و پیامدهاى آنها، مانند شدت و سازوکار چین‌خوردگى‌ها، فعالیت‌هاى ماگمایى (درونى- بیرونى)، فرآیندهاى دگرگونى و 000
  • الگوى ساختارى
با توجه به عوامل یاد شده و همچنین تلفیق و جمع بندى دیدگاه‌هاى گوناگون و به ویــژه شـواهد دو زمیندرز (Geo – Suture) عمـده تتیس کهن (Paleo – Tethys) و تتیس جوان(Neo – Tethys) ، ایران را مى‌توان به پهنه‌هاى اصلى رسوبى – ساختارى زیر تقسیم کرد.
به این بخش‎ها، باید دو پهنه زابل و مکران را افزود که « زابل » بخشى از واحد زمین‌ساختى داری‎رود افغانستان و « مکران » یک منشور برافزایشى(Accretionary Prism) است که بر فرادیواره یک زون فرو رانش کم شیب قرار دارد.

ابرقاره
موقعیت
پهنه اصلى
زیر پهنه
اوراسیا
حاشیه جنوبى اوراسیا( ورق توران)
ایران شمالى
(ورق توران)
- حوضه کششى خزر جنوبى
- پهنه فشارشى کپه‌داغ
زمیندرز تتیس کهن
گنـــدوانــــا
حاشیه شمالى گندوانا(ورق ایران)
ایران میانى(ورق ایران)
- سنندج - سیرجان
- البرز - آذربایجان
- زون تبریز - ساوه
- زون سبزوار
- خردقاره ایران مرکزى شامل:
بلوک یزد
بلوک پشت‌بادام
بلوک طبس
بلوک لوت
-کوه‌هاى شرق ایران
زمیندرز تتیس جوان
گندوانا
حاشیه جنوبى گندوانا(ورق زاگرس)
ایران جنوبى
(ورق زاگرس)
- زاگرس رورانده
- زاگرس چین‌خورده
- فروافتادگى دزفول
- دشت آبادان


جدا از تقسیمات اصلى بالا که بیشتر بر پایه ویژگى‌هاى رسوبى – ساختارى است، از نگاه لرزه‌زمین‌ساخت نیز مى‌توان ایران را به چند واحد زیر تقسیم کرد .
1- نوار چین‌خورده فعال زاگرس
2- ایران مرکزى شامل مثلث میانى، آذربایجان، لوت، کوه‌هاى شرق ایران و البرز
3- مکران
4- کپه‌داغ

موضوعات مرتبط با عنوان:






تعداد بازدید ها: 82293


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..