دیدکلی
اگر
انحنای میدان نشانگر یک خمش طولی
میدان تصویر در امتداد
محور نوری است واپیچش نمایانگر عرض آن بشمار میرود. در واقع واپیچش به عنوان تغییر در
بزرگنمایی عرضی برای اجسام نقطهای با فواصل مختلف از محور بیان میشود و برای اینکه سیستمی فاقد واپیچش باشد باید در سرتاسر میدان خود از بزرگنمایی جانبی یکنواختی برخوردار باشد.
واپیچش از چه چیزی ناشی میشود ؟
بزرگنمایی عرضی در یک سیستم با واپیچش به صورت تابعی از فاصله از محور نوری تغییر میکند پرتوهای خروجی از نقاط شی روی یا نزدیک به محور از بخش مرکزی
عدسی میگذرند. حال آنکه نقاط دور از محور تنها در نیمه بالایی و یا پایین عدسی میشکنند. در این حالت نسبت فواصل
تصویر به شی که در امتداد پرتو اصلی اندازه گیری میشود، زیاد است.
انواع واپیچش
- واپیچش بالشی
اگر بزرگنمایی با افزایش فاصله از محور بیشتر شود شبکه مربعی که مانند جسم عمل میکند دارای تصویری میباشد که بطور توصیفی به آن واپیچش بالشی میگویند. هرگاه یک بند در پشت عدسی قرار گیرد، ملاحظه میشود که نسبت فواصل تصویر به شی با دور شدن نقاط شی از محور افزایش مییابد در نتیجه بزرگنمایی افزایش و واپیچش بالشی ایجاد میشود.
- واپیچش شبکهای
اگر بزرگنمایی با افزایش فاصله از محور کم شود تصویر دهی طوری خواهد بود که بطور توصیفی به آن واپیچش شبکهای گفته میشود. در این حالت یک بند در جلوی عدسی گذاشته میشود و وجود بند سبب میشود که نسبت فواصل تصویر به شی را که در امتداد پرتو اصلی اندازه گیری میشود کاهش یابد و با این کار بزرگنمایی جانبی را به کمتر از بزرگنمایی بدست آمده برای نقاط شی نزدیک محور ، تقلیل میدهد. بنابراین سیستم دستخوش واپیچش شبکهای میشود.
چگونه می توان واپیچش در عدسیها ر ا به حداقل رساند ؟
با ترکیب دو عدسی مشابه و یک بند در وسط آنها سیستمی بدست میآید که به سبب تفاوتش به ازای بزرگنمایی واحد فاقد واپیچش است. اما با بزرگنماییهای دیگر عدسیها باید برای
ابیراهی کروی نسبت مردمکهای ورودی خروجی تصحیح شوند این دو مردمک بر صفحات اصلی ترکیب عدسیها منطبقاند چنین سیستمی که تصحیح شده را
عدسی دوتایی اورتوسکوپیک یا
عدسی راست خط سریع مینامند. اگر مرکز نوری عدسی بر مرکز روزنه بند منطبق باشد واپیچش صفر خواهد بود.
مباحث مرتبط با عنوان