هواشناسی (Meteorology)
ریشه لغوی
یونانیان واژه
متیورولوگیا را ، برگرفته از کلمه «متیوروس» ، به معنی اشیای معلق در
آزمایش‌های مربوط به هوا ، به اضافه «لوگوس» که به خطابه یا درس ترجمه شده است، برای این علم به کار برده‌اند؛ لیکن ، امروزه مطالعه
جو زمین چنان به رشته‌های تخصصی تقسیم شده است که واژه فراگیر
متئورولوژی (هواشناسی) که از یونانیان باستان برحای مانده است، هیچ کس را ارضا نمی‌کند.
از این رو ، برای مطالعه بخشی از جرکه در آن
یونش و گسست مهم است و روی هم رفته بالاتر از ارتفاع حدود 35Km قرار دارد، واژه
آیرونومی (نزدیک جو بالا) را به کار می‌بریم، در حالی که برخی ، به عنوان نامی فراگیر ، علم (یا علوم) جو را می‌پسندند.
نگاه اجمالی
هواشناسی شاخه‌ای تخصصی از فیزیک پیشرفته است که از ابزارهای ریاضی پیچیده‌ای بهره می‌گیرد، و بر همه
علوم فیزیک تکیه‌ای استوار دارد. هواشناسی بیش از همه با نظریه
تابش الکترومغناطیسی ،
ترمودینامیک ،
مکانیک کلاسیک ،
فیزیک شاره‌ها ،
شیمی فیزیک و
نظریه لایه مرزی سروکار دارد.
اگر جو زیرین نیز در آن گنجانده شود،
فیزیک خورشید ،
طیف شناسی ،
فیزیک پلاسما ، یونش ،
فیزیک ذرات بنیادی ، پدیده‌های
اشعه ایکس ،
نور شناخت ،
فیزیک پرتوی کیهانی ، پدیده های
برانگیزش ،
الکترودینامیک ،
مگنتوهیدرودینامیک ،
انتشار رادیویی و سایر فرآیندهای مربوطه را نیز باید فرا بگیریم.
تاریخچه
اولین بار
ادموند هالی به سال 1688 اسنادی را در زمینه پدیده‌های جوی و نقشه‌های مربوطه به بادهای متواتر در سطح اقیانوس‌ها ، برای بخشی از سطح زمین منتشر می‌کند و در سال 1840 هوری
نقشه بادهای اقیانوس‌ها را ترسیم و توان و جهت وزش آنها را مشخص می‌سازد و بدین ترتیب در رفع نیاز
دریانوردی گامی برداشته می‌شود.
سیر تحولی و رشد
- در اواخر قرن نوزدهم مطالعات جو شناسی در سطح زمین بویژه در زمینه اندازه گیری بارانها توسعه پیدا می کند و از سال 1916 مطالعه پدیده‌های جوی در زمینه پیش‌بینی هوا شکل می‌یابد و این بررسی ها بر مبنای ویژگیهای سیستماتیک صورت می‌گیرد.
- در سالهای بعد ، توسعه هوانوردی پیش بینی‌های دقیق تری را در وسعت گسترده‌ای ایجاب می‌کند و آگاهی هوانوردان از حالات احتمالی آزمایش‌های مربوط به هوا در ناحیه معین و برای یک لحظه از زمان الزامی می‌نماید و به منظور رفع همین نیاز هست که در پاره‌ای از نقاط دنیا سازمانهای هواشناسی به وجود می‌آید.
- به تدریج به موازات توسعه شناساییهای علمی ، برای بهره گیری منطقی از منابع اقتصادی زمین به آگاهی‌های بیشتری از پدیده‌های جوی احساس نیز می‌شود، به گونه‌ای که برای شناخت قدرت هیدرولیکی ناهمواریها و "نفت سفید" کوهستانها به عنوان منبع زایش آبها ، تعیین حجم متوسط آب رودخانه‌ها در رابطه با نوسان میزان بارندگی سالانه حوضه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
همچنین پیشرفت علم کشاورزی به منظور کاشت و برداشت محصولات کشاورزی مهندسین زراعی را به کسب اطلاعاتی در زمینه آب و هواشناسی وا‌می‌دارد و همین نیاز به عنوان انگیزه دیگری در پیشرفت تحقیقات کلیماتولوژی موثر می‌افتد.
شاخه‌های هواشناسی
