طلوع و نفوذ مذهب اسلام به همان طریقی که برای مذاهب هندو و بودا بوده است، صورت گرفته منتهی به وسیله دو تاجر عرب ایرانی به نام عبدالله عریف و برهان الدین شاگرد وی که از بازرگانان مقیم جنوب مغربی هندوستان بوده‌اند و این دو بازرگان معارف و فرهنگ برجسته اسلامی را در منطقه عمل خود توسعه دادند.
فعالیتهای علنی مسلمین نیز در
سوماترا که دامنه فعالیت آن به
جاوه و
کالیمنتال کشیده شده بود منجر به اختلافات شدید بین مسلمانان و حکومت (بودا))یی در قرن 13و14 میلادی شد.
و نتیجة آن سقوط امپراطوری ( موچوپاهت)است و اندونزی مدت 1 قرن مرکز تبلغات اسلامی در جنوب شرق
آسیا شد و این بیشتر به واسطه اصول اخلاقی و مردمان اسلام که برپایه امانت و برابری و اخوت و محبت و سایر ملکات فاضله استوار است و این خصائص موافق طبع و قبول مردم بومی و عادات نیکان آنها بود.
دکتر
سوکارنو در نطق خود گفت: شرافت، صداقت، برابری و درستی؛ این است آنچه اسلام برای مردم اندونزی به ارمغان آورد.
قدیمیترین سند تاریخی موجود که در آن ذکری از رواج اسلام در اندونزی شده است شرح سفرهای
مارکوپولو است که بعد از سالها خدمت در دربار
قوبلای قاآن در
چین موقع مراجعت به ونیز در سال 692 هجری در ساحل شمالی
سوماترا توقف و مشاهده کرد که مردم آن نواحی در اثر تبلیغ سوداگران ساراسین به اسلام گرویده‌اند.
ابن بطوطه نیز در سال 746 هجری موقع مسافرت به چین از سامودرا دیدن نمود و در آن هنگام پادشاه آنجا ملک ظهیر بوده است وی می‌گوید:از استقرار اسلام تقریباً یک قرن می‌گذرد.از تواضع و زهد سلطان که مانند مردم آنجا پیرو مذهب
شافعی بود مطالبی را در سفرنامه خود می‌نویسد ملک ظهیر مجالس بحث درباره مطالب دینی و قرائت قرآن ترتیب داده بود و پیاده به نماز جمعه می‌رفت و گاهی با کفار داخلی می‌جنگید در ادامه آمده است که نُه نفر که به "
مقدسین نُه گانه" معروفند اسلام را در اندونزی ترویج کرده‌اند و یکی از آنها به نام سه سیتی جبار عقایدی صوفیانه مانند حلاج داشت و مورد انکار دیگران بوده است.
او اضافه می‌کند که اگر چه عقاید سه سیتی به حلاج شباهت دارد، ولی این امر دلیل نمی‌شود که اسلام از طریق ایران به جاوه آمده باشد، اما به طور مسلم می‌توان گفت اسلامی از ایران به هند غربی و سپس سوماترا آمده است.
برای تأیید مطلب خود مثال می‌آورد این که: در روز دهم محرم شیعیان به خاطر شهادت حسین بن علی علیه‌السلامعزاداری می‌کند در اندونزی غذایی تهیه می‌کنند بنام موبود سورا که شاید از لغت عاشورای ایرانی گرفته شده باشد در جاوه محرم را
راسورا می نامند. نفوذ بارز شیعه در شمال سوماترا این است که در آنجا محرم را
"ماه حسن و حسین" می‌گویند دیگر این که در اندونزی هنگام آموختن قرائت صحیح قرآن اصطلاحات فارسی به کار می‌برند.
منبع:خدمات متقابل اسلام و ایران؛مرتضی مطهری
رستاخیز اندونزی
اسلام،صراط مستقیم
