دید کلی
بسیاری از بیماران می‌پرسند با آنکه مسواک‌زدن را از سنین کودکی شروع نموده و تا کنون نیز به انجام آن مشغولند، چرا دندان‌هایشان دارای پوسیدگی است؟ دندانپزشکان علل پوسیدگی دندانهای این افراد را در چند چیز می‌دانند.
- روش مسواک‌کردن غلط بوده است.
- دفعات مسواک‌کردن کم بوده است.
- زمان مسواک‌کردن مناسب نبوده است.
- از نخ‌دندان برای تمیز نمودن دندانها استفاده نشده است.
- رژیم غذایی و تغذیه این افراد صحیح نبوده است.
نخ‌دندان و نقش آن در سلامتی دندانها
هنگامیکه به مردم توصیه می‌گردد که حتما از نخ‌دندان برای نظافت دندانها استفاده کنند، بسیاری از آنها با تعجب و با نگاهی پر از سوال دلیل این مسئله را می‌پرسند. بطور خلاصه استفاده از نخ‌دندان بدلایل زیر ضرورت دارد:
- اصولا هنگام مسواک‌کردن تنها یک‌چهارم سطح جانبی هر دندان تمیز می‌گردد و بقیه این سطح مسواک نخورده باقی می‌ماند.
- از سوی دیگر بعلت تماس و اتصال سطوح جانبی دندانها ، پوسیدگی این نواحی تا مدتها از نظر مخفی مانده، دیده نمی‌شود.
- همچنین بدلیل کمی فاصله مغز دندان (پالپ) تا سطوح جانبی ، پوسیدگی این نواحی خیلی زودتر به پالپ و عصب دندان سرایت می‌نماید مجموعه این عوامل (تمیز نشدن با مسواک ، مخفی‌ماندن پوسیدگی و نزدیک‌بودن پالپ دندان به سطوح جانبی) سبب پیشرفت پنهانی و سریع پوسیدگی در محل اتصال دندانها و در نهایت آلودگی پالپ و شروع دندان درد می‌شود. همچنین مطالعات دانشمندان نشان داده که شروع بیماری لثه در اغلب موارد از این ناحیه صورت می‌گیرد. لذا کسانی که می‌خواند دچار بیماریهای لثه نشوند باید کوشش فراوانی در جهت تمیز‌نمودن لای دندانها بنمایند. بهترین وسیله‌ای که امروزه برای تمیزکردن سطوح جانبی دندانها مورد استفاده قرار می‌گیرد نخ‌دندان نام دارد. جالب است بدانید اهمیت استفاده از نخ‌دندان از مسواک بیشتر است. نخ‌دندان را از داروخانه می‌توان تهیه نمود.
طرز استفاده از نخ‌دندان
- حدود 35 سانتیمتر از نخ‌دندان را جدا کنید.
- بیشتر نخ را به دور انگشت وسط دست راست و باقی مانده را به دور انگشت وسط دست چپ بپیچید.
- در مرحله بعد سه انگشت آخر بسته می‌شود. آنگاه هر دو دست از هم دور می‌شوند تا نخ محکم کشیده شود. به این ترتیب انگشت نشان و شست هر دست آزاد می‌ماند.
- سپس قطعه‌ای از همین نخ بطول 2 تا 5/2 سانتیمتر بین انگشت نشان و شست هر دست محکم نگاه می‌داریم هنگامیکه می‌خواهید نخ را بین دندانهای فک پائین عبور دهید از دو انگشت نشان استفاده کنید. در فک بالا این کار را با دو انگشت شست و یا یک شست نشان انجام دهید. در هرحال توجه داشته باشید که نخ از روی نوک انگشتان عبور کند.
- مرحله بعد عبوردادن نخ از بین دندان‌هاست قطعه نخ نامبرده را بر روی ناحیه تماس گذارده، آن را به آرامی و با حرکتی اره مانند از محل اتصال دندانها بطرف لثه حرکت دهید. این کار را بگونه‌ای انجام دهید که صدمه‌ای به لثه وارد نیابد.
- بمحض عبور نخ از ناحیه تماس آن را به دور یکی از دندانها حلقه کنید. حلقه‌کردن نخ به دور دندان سبب جلوگیری از برخورد نخ با لثه و آسیب آن می‌شود.
- در حالیکه نخ به دور سطح جانبی حلقه شده تا حد امکان آن را به سمت لثه ببرید. هنگامیکه به مقاومت برخورد نمودید نخ را به همان صورت در جهت معکوس حرکت دهید تا به محل اولیه برسید. این حرکات بالا و پایین بردن را در هر قسمت چندین مرتبه تکرار نمائید. با انجام این عمل سطح جانبی یک دندان بخوبی پاک می‌گردد.
- پس از نخ‌زدن دندان اول ، بدون آنکه نخ را از لای دندانها خارج کنید، بلافاصله آن را به دور سطح جانبی دندان مجاور حلقه کرده و حرکات ذکر شده را جدا تکرار نمائید.
- نخ را از محل اتصال دندانها رد کرده و بیرون آورید.
سایر نکاتی که به هنگام استفاده از نخ‌دندان باید مراعات نمود
- سعی کنید تمام دندان‌هایتان با نخ نظافت شود. برای موفقیت در این امر می‌توان ابتدا فک بالا و سپس فک پایین را نخ زد.
- در حین نخ‌زدن قسمت آلوده یا ریش ریش شد. نخ را به دور انگشت دست چپ بپیچید و در عوض از نخ انگشت دست راست بار نمود استفاده کنید.
- و بالاخره اینکه پشت دندان آخر هر فک را فراموش نکنید.
1
2
چند تذکر مفید
- بهتر است با هر نوبت مسواک‌کردن، از نخ دندان نیز استفاده کنید. اگر این کار امکان ندارد حداقل یکبار در شبانه‌روز این عمل را انجام دهید.
- استفاده از نخ‌دندان بخصوص در مورد دندانهای آسیا کمی مشکل است در آغاز بهتر است فقط دندانهای جدی دهان را نخ بزنید. بعدها وقتی این کار را بخوبی فرا گرفتید، می‌توانید دندانهای عقب دهان را نیز نظافت کنید. با کمی تمرین می‌توان هر دو فک را در زمانی کوتاهتر از چند دقیقه نخ زد.
- برای تمیز نمودن دندانها باید از نخهای مخصوصی که در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد استفاده نمود. نخهای معمولی از سوئی تمیز و بهداشتی نبوده و از سوی دیگر استحکام ، ضخامت ، ظرافت و خصوصیات ضروری دیگر را ندارند.
- در اوائل استفاده از نخ‌دندان ممکن است تعدادی خون از لثه‌ها جاری گردد. اگر لثه‌ها سالم و طبیعی باشند، این خونریزی در روزهای آینده متوقف می‌شود. اما در مواردی که این خونریزی در روزهای بعد نیز ادامه پیدا می‌کند بعلت بیمار بودن لثه‌ها و یا غلط بودن روش نخ‌زدن است که برای رفع آن باید به جرم‌گیری و اصلاح روش نخ‌زدن پرداخت.
سه نکته جالب
- افرادی که لثه‌های سالم و طبیعی دارند نباید از خلال ، سوزن ، چوپ کبریت و... جهت نظافت لای دندانها استفاده کنند. این گونه لوازم از طرفی قادر به تمیزکردن کامل بین دندانها نبوده، و از طرف دیگر باعث آسیب لثه می‌شوند.
- پاره شدن یا ریش‌ریش شدن نخ هنگام استفاده دلیل بر وجود پوسیدگی ، جرم یا پرکردگی غلط در ناحیه بین دندانی است. جهت برطرف‌کردن این شکل لازم است به دندانپزشک مراجعه نمائید.
- بسیاری از مردم فقط هنگامیکه گوشت یا غذائی در لای دندان‌هایشان گیر کند از نخ‌دندان استفاده می‌نمایند. در حالیکه وظیفه اصلی نخ‌دندان خارج‌کردن پلاک دندانی از لابلای دندان‌هاست. پس می‌توان حدس زد که استفاده از نخ‌دندان باید بطور منظم صورت پذیرد چه غذا در لای دندانها گیر کرده و چه نکرده باشد.
سایر روشهای استفاده از نخ‌دندان
روش دیگر استفاده از نخ‌دندان به اینصورت است که ابتدا دو سر آزاد آن را گره کرده، یک حلقه درست می‌نمائیم. آنگاه این حلقه را در دست گرفته، سایر مراحل ذکر شده را تکرار می‌کنیم.
آن دسته از بیمارانی که فاقد مهارت کافی برای بکاربردن نخ بوسیله انگشتان دست هستند، می‌توانند از کمان‌های مخصوصی که جهت اینکار ساخته شده است استفاده نمایند. از این کمانها برای نظافت دندانهای کودکان و با دندانهای آسیا که دسترسی به آنها مشکل است نیز می‌توان بهره جست. همچنین بیمارانی که بدلیل تهوع و استفراغ قادر به بردن انگشت به داخل دهان نیستند، می‌توانند از این کمانها استفاده نمایند.
فواید نخ دندان
- استفاده از نخ‌دندان می‌تواند سبب کاهش بوی دهان گردد.
- بسیاری از دندان‌هایی که به مرحله کشیدن می‌رسند، به علت استفاده‌نکردن از نخ دندان است.
- حتی هنگامیکه بطور منظم از نخ‌دندان استفاده می‌کند، لازم است هر شش ماه یکبار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه نمائید.
- استفاده از نخ‌دندان جهت تامین سلامت لثه‌ها امری ضروری می‌باشد. کسانیکه از نخ‌دندان جهت نظافت بین دندانها استفاده نکنند، ممکن است دیر یا زود دچار بیماری لثه شوند. همچنین کسانی که در حال درمان بیماری لثه خود می‌باشند، لازم است جهت تسریع و بهبودی و جلوگیری از بروز مجدد بیماری همواره از نخ‌دندان استفاده نمایند.
- یکی از دلائل عدم توانایی در نخ‌زدن دندانهای آسیا آن است که نخ را بطور صحیح بر روی ناحیه تماس دندانها قرار نمی‌دهند توجه داشته باشید در صورت عدم رعایت این مطلب قادر به انجام سایر مراحل نخواهد بود. جالب توجه آنکه اغلب کسانی که روی عدم و نخ به لای دندان‌هایشان می‌باشند، در واقع دچار این مشکل می‌باشند (البته به جز مواردی که این امر بدلیل وجود جرم یا پرکردگی غلط بر روی دندان‌هاست).
- اگر نخ دندان از لای دندانهای شما رد نمی‌شود، نباید باعث آن گردد که استفاده از نخ را منتفی بدانید جهت بررسی و یافتن علت این مسئله لازم است حتما با دندانپزشک خود مشورت نمائید.
مباحث مرتبط با عنوان
