منیزیت یا مگنزیت (MgCO₃)

ریشه لغوی

نام منیزیت احتمالا از ترکیب شیمیایی آن گرفته شده است. برخی معتقدند که نام آن از ناحیه مگنزیا (Magnesia) در یونان اقتباس شده است. به آن ژئوبرتیت (Giobertite) نیز می‌گویند.

سیستم متبلور

این کانی در سیستم تری‌گونال ، رده اسکالنوئدریک متبلور می‌شود. به ندرت به صورت فرم بلوری دیده می‌شود و در صورت تشکیل به شکل رومبوئدری می‌باشد.

ترکیب شیمیایی و ساختار

در ترکیب شیمیایی آن 47.8 درصد منیزیم و 52.2 درصد دی‌اکسید کربن وجود دارد. ممکن است مقداری آهن جانشین منیزیم شود، که در صورت افزایش آهن ، ترکیب شیمیایی آن به سمت سیدریت پیش می‌رود. همچنین ممکن است مقداری کلسیم و منگنز نیز در ترکیب آن دیده شود. ساختار آن مشابه با کلسیت است و شبکه تبلوری آن شبیه به رومبوئدری است که در گوشه‌های آن ، به طور یک در میان ، بنیان (CO₃)2- و Mg قرار دارد.

مشخصات ماکروسکوپی

سختی منیزیت 3.5 تا 4.5 و چگالی آن در حالت خالص بودن 3.96 است. کلیواژ کامل موازی با سطح (IOII) دارد و زاویه بین کلیواژها 30'.72ْ می‌باشد. به طور معمول به صورت دانه‌ای ، خمیرمانند و یا متراکم ، و به ندرت ساقه مانند دیده می‌شود. شکننده است و سطح شکست آن ناصاف تا صدفی و جلای شیشه‌ای دارد. رنگ آن اغلب قهوه‌ای روشن تا تیره می‌باشد؛ اما گاهی سبز ، خاکستری ، سفید و بی‌رنگ نیز دیده می‌شود. بلورهای آن شفاف تا نیمه‌شفاف است. دیرگداز می‌باشد. پودر آن در اسید کلریدریک بسیار کم حل می‌شود؛ اما در اسید کلریدریک داغ محلول است.

مشخصات میکروسکوپی

ویژگیهای آن تقریبا مشابه با کلسیت می‌باشد. در نور طبیعی بی‌رنگ است و برجستگی متغیر دارد. بی رفرژانس آن قوی است و یک محوری منفی می‌باشد.

نحوه و محل پیدایش

منیزیت در رگه‌ها و توده‌های نامنظم هیدروترمال در سنگهای آهکی دولومیتی یافت می‌شود. همچنین از تجزیه سنگهای دگرگون غنی از کانیهای منیزیم‌دار تولید می‌شود. همچنین از تجزیه سنگهای آذرین اولترابازیک مانند پریدوتیت‌ها به‌وجود می‌آید. در ایران کانسارهای منیزیت در استان خراسان ، سیستان و بلوچستان وجود دارد. در استان خراسان در اطراف بیرجند و نهبندان معادن زیادی وجود دارد که در حال حاضر منیزیت استخراج می‌شود. همچنین در اطراف فریمن نیز کانسار منیزیت وجود دارد. در افیولیت‌های شمال نایین نیز رخنمونهای منیزیت یافت می‌شود.

کاربرد

منیزیت در تهیه اکسید منیزیم و فلز منیزیم مصرف می‌شود. اکسید منیزیم در ساخت آجر نسوز برای پوشش داخلی کوره‌های الکتریکی که تا دمای 3000 درجه را تحمل می‌کنند، همچنین در تهیه فرآورده‌های شیمیایی ، کود شیمیایی و ابریشم مصنوعی به عنوان عایق الکتریکی و نیز در صنایع کاغذسازی مصرف دارد. امروزه نیز منیزیم را از آب دریا استخراج می‌کنند.