نگاه اجمالی
فروید و روانکاوان دیگر بویژه دختر فروید (
آنا فروید) انواع مختلف مکانیسمها را شناسایی و تعریف کردهاند. مکانیسمهای دفاعی را میتوان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول مکانیسمهایی هستند که باعث سازگاری و
بهداشت روانی خوبی در فرد میشوند. دسته دوم مکانیسمهای هستند که در دراز مدت باعث اختلالات "نوروتیک" (Neurotic) میشوند، هر چند بکارگیری آنها بصورت مداوم و طولانی ممکن است به اختلالات "سایکوتیک" (Psychotic) منجر شود.
دسته سوم اختلالاتی هستند که دراز مدت باعث اختلالات
نوروتیک و روان پریشی میشوند. این دسته از مکانیسمها ، واقعیتها را به کلی دگرگون میکنند. نکته مهم در مورد
مکانیسمهای دفاعی این است که در انتساب
افکار و رفتار به آنها باید احتیاط کامل رعایت شود و این انتساب نیازمند تشخیص متخصص است.
والایش (sublimation)
با بکارگیری این مکانیسم توسط "خود" (Ego) خواستههای (غرایز) غیر قابل قبول ، نظیر تمایلات
جنسی و پرخاشگری (Sexual And Aggressive) در مسیرهای قابل قبول اجتماعی (فراخود) قرار میگیرند، به گونهای که حتی ممکن است مورد ستایش جامعه قرار گیرد که به نوبه خود باعث
رضایت واقعی او میشود. بعضی از رفتارهایی که احتمالا زیر بنای آنها این مکانیسم است عبارتند از رفتارها و کارهای ادبی ، نظیر
نقاشی ،
موسیقی ،
بازیگری تئاتر و سینما و ... که تغییر یافته تمایلات جنسی میتوانند باشند یا شرکت در
مسابقات ورزشی بویژه ورزشهای خشن و پرتحرک نظیر
بوکس ،
ورزش رزمی ،
فوتبال و ... که تغییر یافته تمایلات پرخاشگرانه باشند.
شوخی (Humor)
در این مکانیسم خواستههای (تکانهها) نهاد بدون
احساس گناه و ناراحتی (که از طرف فراخود اعمال میشود) و بدون تاثیر نامطلوب بر جامعه ابراز میشوند. شوخی باعث تحمل خواستههای وحشتناک نهاد میشود. نمونهای از کاربرد این مکانیسم در نوشتهها یا
نمایشهای طنزی است که توسط رسانه و کتابها به جامعه ارائه میشود.
ریاضت کشی (sceticismَA)
در این مکانیسم شخص از طریق محروم کردن خود از لذتهای بنیادی (نیازهای جسمی) به ارضا و لذت دست مییابد، بدین ترتیب که زندگی ریاضت گونه و عدم اولویت نیازها و خواستههای مادی باعث ارتقا مقام و منزلت مذهبی آنها در بین افراد جامعه به عنوان افرادی پاک و منزه یا روحانی و مذهبی میشود. نمونهای از رفتارهایی که احتمالا زیر بنای آنها این مکانیسم است در زندگی
مرتاضان هندی ، راهبان مسیحی و عارفان اسلامی دیده میشود.
نوع دوستی (Philanthropism)
در این مکانیسنم شخص تکانههای (خواستههای) نهاد (نظیر جنسی و پرخاشگری) را در راه خدمت به افراد دیگر (بخصوص نیازمند و محروم) بکار میگیرد و از طریق خدمت سازنده به رضایت و تجربه از بخش میرسد. نمونهای از رفتارهایی که احتمالا زیر بنای آنها این مکانیسم است در افراد عضو گروههای امداد رسان نظیر
هلال احمر ، صلیب سرخ ، پزشکان بدون مرز دیده میشود.
پیش بینی (Prediction)
احساس کنترل داشتن بر روی وقایع و کارها همیشه نوعی احساس امنیت و آسودگی به همراه میآورد. دراین مکانیسم شخص با برنامهریزی ، تعیین اهداف ، پیش بینی مشکلات و در نظر داشتن احتمال شکست در آیند. بصورت واقع گرایانه ناراحتیهای درونی را با قدرت بیشتری تحمل میکند. در واقع افراد احساس میکند که چون از قبل پیش بینی مشکلات و شکست را کرده بود پس کنترل حوادث از دست او (یا خود) خارج نشده است.
فرو نشانی
در این مکانیسم شخص تصمیم میگیرد با یک تکانه (خواسته) یا تعارض خودآگاه توجه یا فکر نکند. این خودداری ممکن است عمدا باشد. ولی حالت اجتنابی کامل ندارد. در واقع ناراحتی و
اضطراب ناشی از یک تکانه نهاد با این عدم توجه (فرو نشانی) کمتر میشود.
مباحث مرتبط با عنوان