مقدمه
خورشید ، ستاره درخشان روز ، یک عنصر معمولی آسمان پر ستاره است. فقط یک ستاره از صد میلیارد ستارهای است که
راه شیری را میسازند. اگر خورشید چندین میلیارد کیلومتر دورتر از ما بود، مانند ستارگان معمولی عجیب و غریبی در آسمان وجود دارند، ولی خورشید ما جزو آنها نیست. به سبب نزدیک بودن به زمین ، خورشید ستارهای بی همتا برای گیاهان ، جانوران و انسان است. گرما و نور آن ، پنج هزار میلیون سال است که بر زمین میتابد و باز هم ادامه خواهد داشت. از این رو همه موجودات زنده زمین ، حیات خود را به خورشید مدیون هستند. افزون بر
کلفها، نشانههای دیگری که بر فعالیتهای خورشیدی دلالت دارند، بر چهره کره مزبور دیده میشود که زبانهها ، مشعل درختهها ، روشنهها و ریسه را میتوان از آن جمله به شمار آورد.
روشنهها
نام روشنه از آنها اقتباس گردیده که اصل کلمه (یعنی پلاژ) در زبان فرانسه به مفهوم منطقهای از ساحل دریا بکار میرود که به دلیل سپیدی دانههای شن و ماسه نور
خورشید را به شدت منعکس نمود و پهنههای سفید و روشنی را در دیده مجسم میسازد و همانند لکههایی تابناک و روشن در زمینه رنگینکره جلوه گر میشوند. روشنههای تقریباً بر درختههای رخشانکره منطبق بوده و بیانگر مناطقی هستند که فروتنی بسیار زیاد دما از ویژگی آنهاست و عارضه تابناکی بنام
تاج خورشید بر فراز آنها قرار گرفته است. روشنهها بازگو کننده مناطقی هستند که از
میدان مغناطیسی نیرومندی برخوردار بوده و ازجمله نشانههای بارز فعالیتهای خورشید به شمار میآیند. این پدیدهها همانند درختههای رخشانکره پیش از پیدایش کلفهای خورشیدی بر سطح کره مزبور آشکار میگردند و تا مدتی پس از ناپدید شدن لکههای خورشیدی همچنان بر جای میمانند، به همین مناسبت از اصطلاحی چون درختههای رنگینکره نیز میتوان برای معرفی این پدیده استفاده نمود.
تصور بر این است که درخشندگی روشنهها به فزونی فوق العاده زیاد جریان انرژی به
درون جو خورشید مربوط بوده و همچنین با قدرت فراوان و شدت بسیار زیاد نیروی میدان مغناطیس در ارتباط باشند. برخلاف لکههای خورشیدی که ظاهراً به دلیل شدت میدان مغناطیس (که به 2000 تا 2000 گاوس بالغ می گردد) از جریان مواد داغ به قیمت سایه جلوگیری شده است. روشنهها از
میدان مغناطیسی ضعیفتری (حدود 100 تا 200 گاوس) برخوردار بوده و راه را برای پیدایش پدیده تابناکی بنام تاج خورشیدی که بر فراز آنها جای دارد، هموار ساختهاند.
ریسهها
همانطوری که از نام آنها پیداست، عبارت از رشتهها و با خطهای دراز و خنثی هستند (همانند خطی که مناطق مغناطیسی را از نظر تمایلات قطبی از هم جدا میسازد) که اغلب برای چندین ماه (بطور عادی 6 تا 10) به حیات خویش ادامه داده و گاه بلافاصله پس از ظهور ناپدید میگردند و کوتاه مدتی بعد دوباره از محل نخستین آشکار میشوند. ریسهها در واقع لولهها و یا حلقههایی از مواد نسبتاً متراکم و غلیظی هستند که دمای آنها کما بیش همان با رنگینکره بوده و برقراری گروه کلفها و در زیر تاج خورشیدی جای دارند. ریسهها را بیشتر بدان جهت در قرص خورشید میتوان دید که نور را به خود جذب کرده و بسان رشتههایی تاریک بر چهره تابناک این ستاره فروزان جلوه گر شدهاند، با وجود این ریسههایی که در کنار لبههای قرص خورشید قرار میگیرند، از تاجهای زمینه خورشید صد بار درخشانتر بوده و گویای آن هستند که باید در زمره عوارض گسیلشی به شمار آیند و پیشگامان زبانههای خورشیدی محسوب گردند.
مباحث مرتبط با عنوان