تئوری آزمایش

ترکیات خاصی با اسیدها و یا بازها واکنش می‌کنند و موادی با رنگهای مخصوص تولید می‌کنند. از این ترکیبات یا معرف‌ها ، می‌توان برای تعیین ویژگی‌های اسیدی یا بازی مواد خانگی یا غذاها استفاده کرد. در این آزمایش ، شما ، اثر اسیدها و بازها را روی معرف‌هایی که در خانه خواهید یافت، تعیین می‌کنید.

هدف آزمایش

تعیین اثری که اسیدها و بازها روی رنگ جوهر کلم قرمز دارند.

مواد لازم

• آب مقطر
• آمونیاک
• چهار عدد ظرف شیشه‌ای
• عصاره کلم قرمز
• غذای بچه ( دهانه گشاد )
• قلم نشانه گذاری
• سرکه سفید
• دو عدد قطره چکان

روش کار

مواظب باشید: آمونیاک را با دقت جابجا کنید و در محلی که هوای آن بخوبی تهویه می‌شود ، کار کنید؛ زیرا آمونیاک سمی است و بخاری که متصاعد می‌کند ، به پوست ، مخاط بینی ، دهان و چشم صدمه می‌رساند.

1. ظرف شیشه‌ای را تا نیمه از جوهر کلم پر کنید.
   
   
2. شیشه را از آب مقطر پر کنید، به حدی که شفاف شود، ولی رنگ آن صورتی کم‌رنگ بماند.
   
   
3. با قلم ، عبارت (معرف کلم) را روی یک قطره چسب بنویسید و آن را روی ظرف شیشه‌ای بچسبانید.
   
   
4. دو ظرف غذای بچه را تا یک‌چهارم با محلول رقیق شده جوهر کلم ( که از مرحله دوم بدست آمده است ) پرکنید.
   
   
5. یک ظرف غذای بچه دیگر را تا یک‌چهارم از سرکه پر کنید و برچسبی را که روی آن کلمه اسید نوشته شده است، روی آن بچسبانید. همچنین یکی از قطره چکان‌ها را داخل آن قرار دهید.
   
   
6. چند قطره از محلول اسید را با قطره چکان ، قطره قطره به یک ظرف کوچک معرف کلم اضافه کنید و بعد از هر بار اضافه کردن اسید ، محلول را هم بزنید. این عمل را تا مشاهده یک تغییر رنگ مشخص ادامه دهید.
   
   
7. چند قطره از محلول باز را به ظرف کوچک دیگر که حاوی معرف کلم است اضافه کنید و ظرف را بعد از افزودن هر قطره هم بزنید. این عمل را تا مشاهده یک تغییر رنگ مشخص ادامه دهید.

نتایج آزمایش

• آمونیاک که یک باز است، رنگ معرف کلم را سبز می‌کند و سرکه که یک اسید است، رنگ آن را صورتی مایل به قرمز برمی‌گرداند.
  
  
• چرا؟
  
  معرف ، ترکیبی است که در حضور اسید یا باز تغییر رنگ می‌دهد. رنگ هر ماده ، بستگی به عناصر شیمیایی دارد که آن ماده را تشکیل می‌دهد و این عناصر روی طول موجهای نور اثر می‌گذارد و آنها را جذب یا منعکس می‌کنند. محلولهای بازی شامل یونهای ^-OH هستند که این یونها ساختمان شیمیایی ( جوهر کلم ) را به گونه ای تغییر می‌دهند که بیشتر موجهای نور سبز را انعکاس می‌دهد.
  
  محلولهای اسیدی شامل یون هیدروژن ⁺H هستند که این یونها ساختمان ( جوهر کلم ) را به گونه ای تغییر می‌دهند که بیشتر طول موجهای نور قرمز رنگ منعکس می‌شوند. به سبب این تغییرات رنگی ویژه ، می‌توان از کلم قرمز برای تشخیص اسیدها و بازها استفاده کرد.