آیه در اصطلاح
عبارت است از بخشی از حروف یا کلمات و یا جمله‌هایی که از طریق نقل و روایت حدود آنها مشخص شده است و این آیه‌ها از لحاظ حد و مرز - از کلامی که پس از آن است - در آغاز قرآن ، و از کلامی که قبل از آن است در پایان قرآن - و از ما قبل و ما بعد - در هر جای دیگر قرآن طبق اشاره و ارشاد پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم جدا و منقطع است.
آیه در لغت
این کلمه در لغت دارای معانی گوناگونی است که کلمه آیه طبق برخی از آن معانی در قرآن بکار رفته است که به برخی از این معانی اشاره می‌کنیم.
علامت و نشانه
در قرآن آیاتی وجود دارد که در آنها منظور از کلمه (آیه) نشانه می‌باشد. به عنوان مثال ایه 249
سوره بقره که می‌فرماید : «ان آیة ملکه...؛ نشانه پادشاهی او...»
جماعت
گاه آیه به معنی جماعت بکار برده می‌شود چنان که عرب می‌گویند : «
خرج القوم بآتیهم ؛
این گروه جماعت خود را بیرون بردند» که آیه در این جمله به معنای جماعت می‌باشد.
امر عجیب و شگفت آور
در برخی موقع کلمه آیه را هنگامی بکار می‌برند که امر عجیب و شگفت‌آوری وجود داشته باشد مثلا می‌گویند : «فلان آیة فی‌کذا ؛ یعنی فلانی در فلان امر، عجیب و فوق العاده است»
وجه تسمیه آیه
با توجه به هر یک از معانی لغوی که برای کلمه (آیه) بیان شد می‌توان وجه تسمیه و نامگذاری بخش‌های کوتاه هر سوره را به «آیه» از این جهت دانست که :
- هر آیه‌ای در قرآن ، نشانه صدق و راستی آورنده آن و علامت عجز و ناتوانی مخالفان و حاکی از انقطاع و جدایی آن از ما قبل و ما بعد آن است.
- آیه از جماعتی حروف و کلمات و یا جمله‌ها تشکیل شده است.
- هر آیه در همان حد کوتاه و محدود خود از نظر لفظ و مدلول در حد اعجاز قرار دارد و در حد خود عجیب و شگفت‌آور است.
منابع
همچنین ببینید
