مقدمه
بیشتر
رسوبات سیلیسی آواری در طول خطوط ساحلی
دریا در سواحل ،
جزایر سدی ، پهنه‌های جزر و مدی ، خلیجهای دهانه‌ای و حاشیه ساحلی کم عمق دورتر از ساحل رسوب کرده‌اند. تامین رسوب ، دامنه جزر و مد ، عمل امواج ، شدت طوفان ،
تغییرات سطح آب دریا ، نسبت نرخ فرونشینی به تکتونیک و آب و هوا تماما در
رسوبگذاری موثرند.
بر اساس دامنه جزر و مد ماسه حالت
میکروتایدال ، مزوتایدال و ماکروتایدال در خطوط ساحلی تشخیص داده می‌شود. سواحل و سدها به نحو مطلوبی در نواحی میکروتایدال با عمل امواج قوی تا متوسط گسترش می‌یابند. پهنه‌های جزر و مدی و خلیجهای دهانه‌ای همانند رشته‌های جزر و مدی در
فلات قاره باز به نحو مطلوبی در نواحی ماکروتایدال گسترش می‌یابند. دو سیستم رسوبگذاری اصلی ماسه‌ها در طول خطوط ساحلی شامل سیستم ساحلی- جزایر سدی و سیستم رشته‌های ساحلی - دشت ساحلی می‌باشد.
سیستم‌های ساحلی- جزایر سدی و دشت ساحلی
این سیستم در نواحی میکروتایدال ، که معمولا دامنه جزر و مدی در آنجا کمتر از سه متر است گسترش دارد. تامین مداوم ماسه و دشتهای ساحلی با شیب کم و پایداری متوسط ، برای تشکیل جزایر سدی لازم است.
مرداب در پشت جزیره سدی قرار داشته و از طریق مدخل جزر و مدی با دریای آزاد در ارتباط است. در نواحی میکروتایدال ، مدخل جزر و مدی در طول سد با فواصل زیادی از یکدیگر قرار دارند و لیکن در مناطق مزوتایدال مدخل جزر و مدی مشخص بوده و معمولا دلتاهای جزر و مدی در انتهای این مدخل تشکیل می‌شوند.
در مناطقی که مقدار ماسه فراوان بوده و انرژی امواج قوی و دامنه جزر و مد کم باشد یک دشت ساحلی از رشته‌های ساحلی تشکیل خواهد شد. رشته‌ها به توسط فرو رفتگیهایی که ممکن است
دریاچه‌ها و یا باتلاقهای باریکی وجود داشته باشد، از یکدیگر جدا شوند. دشتهای ساحلی بیشتر در زمانی که سطح آب دریا ثابت بوده یا اینکه افت کمی داشته باشد، تشکیل می‌گردد.
رسوبات سیستم‌های ساحلی
بطور کلی رسوبات در طول خط ساحلی سیلیسی آواری یک افزایش اندازه ذرات از طرف دریا به طرف ساحل و یک توالی از اشکال لایه‌ای که منعکس کننده تغییر شرایط امواج است را نشان می‌دهد. در منطقه‌ای از حاشیه ساحلی که امواج برخاسته و شکسته می‌شود، سدهای ماسه‌ای و فرورفتگی همراه با دون‌های زبانه‌ای با جهتی به طرف ساحل و ریپل‌های موجی تشکیل می‌شود.
تغییرات سطح آب دریا ، نرخ فرونشینی و تامین رسوب در تعیین ضخامت و نیز مهاجرت یک کمپلکس جزیره سدی - ساحلی حائز اهمیت است. در زمان ثابت بودن سطح آب دریا یا افت کم آن در صورتی که بطور مداوم ماسه تامین می‌گردد، در اثر پیشروی سیستم سدی - ساحلی به طرف دریا ، یک توده ماسه‌ای ورقه‌ای و ضخیم می‌تواند تشکیل شود.
ویژ گیهای ماسه‌های خط ساحلی
ماسه‌های خط ساحلی بطور تیپیک از نوع
کوارتز آرنایت هستند. یعنی از نظر ترکیبی سوپر مچورند، و معمولا از نظر بافتی نیز مچورند و گردشدگی و جورشدگی خوبی دارند. کانیهای سنگین ممکن استدر ماسه‌های ساحلی تمرکز یابند ، برخی از ذخایر مهم رسوبی که ارزش اقتصادی دارند بدین طریق تشکیل می‌شوند. توالی‌های قدیم سدی - ساحلی ، در ترشیاری سواحل
خلیج مکزیک ، جایی که سدها بر اثر گسل رشدی روی هم انباشته شده و توالی‌های به ضخامت 2.5 کیلومتر را تشکیل داده‌اند، بخوبی شناخته شده است.
این توده‌های ماسه‌ای خطوط ساحلی ، که مخازن اصلی نفت با تخلخلتا 30 درصد را تشکیل داده‌اند، در بین
سیستم‌های دلتایی اصلی که مقادیر زیادی رسوب را به داخل خلیج مکزیک اولیه می‌ریخته است قرار دارند. در جای حاضر برخی از رسوبات دلتای می‌سی‌سی‌پی در اثر حرکت مجدد به سدها در حال پیشروی برده می‌شود.
پهنه‌های جزر و مدی
پهنه‌های جزر و مدی با چندین کیلومتر عرض ، در اطراف مردابها و در پشت سدها خلیجهای دهانه‌ای و در دلتاهای تحت نفوذ جزر و مد تشکیل می‌شوند. معمولا اندازه دانه‌های رسوب در طول پهنه از ماسه در پایین منطقه بین جزر و مدی تا سلیت و رس در بخش بالاتر آن کاهش می‌یابد. ساختمانهای رسوبی مشخص در بخش میانی و فوقانی پهنه جزر و مد شامل انواع مختلف ریپل می‌باشد، که معمولا طرح‌های تداخلی را نشان می‌دهند و باعث تشکیل طبقه بندی فلاسر ، موجی و عدسی شکل می‌شوند. ترک‌های حاصل از خشک شدن در منطنقه بالای بین جزر و مدی تا قسمت پایین بالای جزر و مدی تشکیل می‌شود و بر اساس
آب و هوا ،
باتلاقها و سبخاها ، ناحیه بالای جزر و مدی را می‌پوشانند.
ماسه‌های با طبقه بندی مورب به همراه برخی ساختمانهای در هم در بخش پایین پهنه جزر و مد رسوب می‌کنند. پهنه‌های جزر و مدی توسط کانالهای جزر و مدی ماندری قطع می‌شوند و مهاجرت جانبی آنها باعث تشکیل سدهایی از لامینه‌های گلی و ماسه با زاویه مورب و ساختمانهای کانالی می‌گردد. پیشروی رسوبات پهنه جزر و مدی بطور تیپیک یک توالی ریز شونده به طرف بالا را تشکیل می‌دهد که توسط یک لایه خاکی یا تبخیری سبخا پوشیده شده می‌شود، ضخامت آنها دامنه جزر و مد قدیم را تعیین می‌کند. توده‌های ماسه خلیجی در داخل و یا مجاورت کانال اصلی قرار دارند و از رسوباتی که توسط
رودخانه حمل شده و از
فلات قاره دریای مجاور تامین شده است، تشکیل شده‌اند. پهنه‌های گلی و باتلاقها نیز در خلیج‌ها یافت می‌شوند.
مباحث مرتبط با عنوان
