نگاه اجمالی

آب فراوانترین ماده در سطح زمین است. بدون آب و خواص بی‌همتای آن هیچ گونه زندگی روی زمین وجود نخواهد داشت چرا که آب بخش عمده اجزای تشکیل دهنده همه موجودات زنده است. بخش عمده آبهایی که بصورت باران و برف به زمین فرو می‌ریزند بوسیله تبخیر به اتمسفر باز می‌گردد، به دریاها می‌ریزد یا در زمین نفوذ می‌کند و فقط درصد کمی از آن برای مصارف خانگی و صنعتی باقی می‌ماند.

ویژگیهای بی‌نظیر آب

ویژگیهای بی‌نظیر آب چه هستند و چه اثر بر زندگی ، آنچنان که آنرا می‌شناسیم دارند؟

• دانسیته آب جامد (یخ) کمتر از آب مایع است یعنی آب به هنگام انجماد منبسط می‌شود.
  
  اگر یخ یک جامد عادی بود دانسیته بیشتری از آب مایع داشت و دریاچه‌ها از ته یخ می‌زدند این امر نتایجی فاجعه‌آمیز برای حیات دریایی می‌داشت زیرا در این صورت آبزیان نمی‌توانستند در نواحی زمستانی زنده بمانند.
  
  
• آب در دمای اتاق مایع است. اما ، مواد مرکب هیدروژن‌دار تمام غیر فلزات اطراف اکسیژن در جدول تناوبی ، گازهای سمی و خورنده‌ای مانند NH₃ ، H₂S ، HF هستند.
  
  
• آب ظرفیت گرمایی زیادی به ازای واحد وزن دارد. این به آن معنی است که آب می‌تواند مقادیر نسبتا زیادی گرما جذب کند بدون آنکه متحمل تغییرات دمایی زیادی شود. این خاصیت تاثیر ملایم سازی اقلیمی دریاچه‌ها و اقیانوس را توجیه می‌کند. در این عمل جرم عظیمی از آب آزمایش‌های مربوط به گرما از خورشید جذب می‌کند و آن را در شب یا فصلهای سردتر آزاد می‌کند. اگر آب این ویژگی خاص را نداشت زمین تغییرات دمایی زیادی پیدا می‌کرد.
  
  
• آب بیشترین گرمای تبخیر تمام مواد شناخته شده را دارد. گرمای لازم برای تبخیر 1gr آب در100 درجه سانتیگراد برابر 540cal است. نتیجه این ویژگی آب ، اثر سرد کنندگی همراه با عمل تعرق است که به علت گرمای جذب شده از پوست به هنگام تبخیر آب ، صورت می‌پذیرد.
  
  
• آب کشش سطحی زیادی دارد. این خاصیت و توانایی آب برای تر کردن سطوح ، اساس عمل مویینگی است که موجب انتقال و رسیدن آب به برگ گیاهان و درختان می‌شود.
  
  
• آب حلال بسیار خوبی است و غالبا آن را حلال همگانی می‌گویند. در نتیجه آب طبیعی ، آب خالص نیست بلکه محلولی از موادی است که در تماس با آب در آن حل شده‌اند.

علت چیست؟

علت این خواص بی‌نظیر آب ، وجود پیوندهای هیدروژنی میان مولکولهای آب و قطبی بودن مولکول آب است. زیاد بودن نقطه جوش ، گرمای تبخیر و ظرفیت گرمایی آب ناشی از انرژی لازم برای شکستن پیوندهای هیدروژنی در آب مایع به هنگام گرم شدن یا بخار شدن آن است.

آب فراوانترین ماده مرکب

آب فراوانترین ماده بر سطح زمین است. اقیانوس حدود 72% سطح زمین را می‌پوشانند و عمق متوسط آنها تقریبا 4 کیلومتر است. اقیانوس منبع 97.2% تمام آبها ، یخچالهای طبیعی 2.16% ، آب شیرین دریاچه‌ها و رودخانه‌ها 0.0197% ، آبهای زیرزمینی 0.61% ، چاههای آب نمک و آبهای شور 0.01% و آب موجود در اتمسفر 0.001 آبها را تشکیل می‌دهند.
آب موجود در بدن یک انسان بزرگسال 70% یعنی تقریبا همان نسبتی است که در سطح زمین وجود دارد.

مصرف عمومی آب

در ایالات متحده مصرف روزانه هر فرد بطور متوسط 60 گالن است. یک عامل که در بحران آب دخالت دارد. این است که روزانه هر فرد فقط نیم گالن آب با کیفیتی که قابل شرب باشد نیاز دارد. فقط کسر کوچکی از آب شهری باید کیفیت آب آشامیدنی را داشته باشد. بیشترین بخش آب غیر آشامیدنی که برای آبیاری چمن ، تهویه مطبوع ، خنک کننده‌های صنعتی ، شستشو و مانند آنها بکار می‌رود فقط باید از لحاظ وجود باکتری ، ضد عفونی شده باشد و نیاز به رعایت مقررات آب آشامیدنی ندارد.

آب خالص

آبی را از نظر شیمیایی خالص می‌گوییم که فقط از مولکولهای H₂O تشکیل شده و هیچ جسمی در آن محلول و یا معلق نباشد. بنابراین ، آب که در طبیعت است تقریبا همیشه ناخالص می‌باشد. زیرا که اغلب دارای گچ ، آهک ، نمک طعام و ترکیبات منیزیم ، آهن ، اکسیژن ، ازت ، انیدرید کربنیک ، ترکیبات آلی و غیره است و مقدار این اجسام در آبهای مختلف متفاوت می‌باشد. در آب اجسام دیگری هم مانند گل و لای و غیره هستند که معلق می‌باشند. همچنین مقداری باکتری هم در آبها بافت می‌شوند. خالصترین آبها ، آب باران و برف است و در این آب هم تازه هوا حل شده است.

مباحث مرتبط با عنوان

• آب
• آب باران
• آب آشامیدنی
• آب شیرین
• آب مقطر
• آبهای زیرزمینی
• اقیانوس
• باکتری
• بحران آب
• بخار آب
• برف
• خنک کننده صنعتی
• رودخانه
• ظرفیت گرمایی
• عمل مویینگی
• کشش سطحی آب
• منابع طبیعی آب
• مولکول آب
• یخ