ساختمان قرنیه
قرنیه (Cornea) بافتی است شفاف در جلوی چشم که در محل لیمبوس (حلقه دور قرنیه) به ملتحمه متصل میشود. قطر افقی آن 75/11 و قطر عمودی 6/15 میلیمتر است. ضخامت آن از مرکز به محیط افزایش مییابد. (65/0- 52/0) میلیمتر. قرنیه نوزاد بزرگ است و تا 2 سالگی به حد طبیعی میرسد. منابع تغذیه قرنیه ، عروق لیمبوس ، زلالیه و اشک است. قسمت سطحی قرنیه بیشتر اکسیژن خود را از اتمسفر میگیرد. ساختمان یکنواخت ، بیآب بودن و بیرگ بودن عوامل شفافیت قرنیه میباشد.
عمل قرنیه
قرنیه قسمت شفاف و شیشه مانند جلوی چشم میباشد که مقطعی از یک کره یا یک جسم بیضوی منظم است که از ورای آن قسمت رنگی چشم یعنی عنبیه دیده میشود. در واقع رنگ چشم وابسته به عنبیه است که از فردی به فرد دیگر متفاوت میباشد و قرنیه کاملا شفاف است. نور پس از عبور از قرنیه و عدسی چشم به
شبکیه میرسد تا در آنجا تصویر تشکیل گردد و پس از فعل و انفعالاتی، اطلاعات این تصویر بصورت امواج الکتریکی-عصبی به مغز منتقل گردد و فعل بینایی کامل گردد. هر گونه اختلالی که در این مسیر بروز نماید سبب کاهش بینایی میشود. قرنیه اولین عنصر در این مسیر میباشد و وجود یک قرنیه شفاف و با شکل هندسی منظم، لازمه اصلی بینایی است.
مقاومت قرنیه در برابر عفونتها
اپی تلیوم قرنیه ، سد موثری در برابر ورود میکروارگانیسمها میباشد. ولی آسیب آن به علت بدون عروق بودن، ابتلاء به عفونت را تشدید میکند. باکتری استرپتوکوک پنومونیه میتواند باعث عفونت قرنیه شود ولی بقیه عوامل بیماریزا در افراد با نقص ایمنی عفونت قرنیه ایجاد میکنند.
بیماریهای قرنیه
دراثر بعضی از بیماریها و عفونتهای چشم، تروما (ضربه)، سوختگیهای شیمیایی و اعمال جراحی، قرنیه شفافیت خود را از دست میدهد و در سر راه عبور نور اختلال ایجاد میگردد. از این گروه میتوان از عفونتهای میکربی قرنیه،
تبخال چشمی، تراخم، دیستروفیهای قرنیه (نوعی بیماری ارثی که سبب کدورت قرنیه میگردد) و پارگی قرنیه ناشی از ضربه را نام برد. در برخی دیگر از بیماریهای چشم و یا اعمال جراحی، قرنیه ممکن است شکل هندسی منظم خود را از دست بدهد و باز هم در انکسار طبیعی نور اختلال ایجاد میگردد. سردسته این گروه، بیماری
قوز قرنیه یا کراتوکونوس (Keratoconus) میباشد.
علایم بیماری قرنیه
قرنیه دارای فیبرهای درد زیادی است، بنابراین اکثر ضایعات قرنیه باعث درد و فوتوفوبی یا ترس از نور (یعنی نور باعث ناراحتی چشم میشود) میشوند. همچنین اشک ریزش و بعضا ترشح چرکی در بیماریهای قرنیه دیده میشود. همچنین اکثر ضایعات قرنیه باعث
تاری دید میشوند.
پیوند قرنیه
در
عمل پیوند قرنیه (Corneal Transplant)، قرنیه بیمار با یک قرنیه سالم از چشم انسانی دیگر که فوت کرده، تعویض میگردد. تهیه قرنیه توسط بانک چشم از افرادی که خود و یا بستگان آنها اجازه اهدای چشم پس از مرگ را دادهاند، صورت میگیرد. بانک چشم معمولا بافت را در ساعات اولیه پس از مرگ، از بدن جدا ساخته و آن را برای انتقال به بیمارستان و یا کلینیک محل جراحی آماده میکند. در بانک چشم قبل از فرستادن بافت برای پیوند،یکسری آزمایشات انجام میگیرد تا از انتقال بیماریهایی مانند
ایدز و
هپاتیت جلوگیری گردد و همچنین از کیفیت بافت پیوندی اطمینان حاصل شود. عمل پیوند قرنیه شایعترین و موفقترین پیوند اعضاء در بدن انسان محسوب میگردد. چرا که قرنیه فاقد رگهای خونی میباشد و بنابراین شانس پس زدن پیوند در مقایسه با اعضای دیگر در حداقل است. البته نتیجه عمل پیوند قرنیه به بیماری اولیه وابسته است. برای مثال در افرادی که به علت قوز قرنیه پیوند شدهاند میزان موفقیت عمل بسیار خوب و بالای 90 درصد است. در مواردی که پیوند قرنیه در بیماریهایی مانند تراخم انجام گرفته باشد یا فرد زمینه بیماریهای لبه پلک و یا اختلال لایه اشک را داشته باشد عمل پیوند با مشکلات عدیدهای روبرو خواهد بود.
|
در هنگام عمل قسمت مرکزی قرنیه بیمار (7 تا 8 میلیمتر مرکز قرنیه) بصورت یک دایره بریده میشود و همین عمل روی قرنیه اهدایی نیز صورت میگیرد و سپس قرنیه اهدایی در محل قرنیه بیمار با کمک بخیه های بسیار ظریف دوخته میشود. عمل جراحی بصورت یک عمل سرپایی و تحت بیهوشی کامل و یا با بیحسی موضعی انجام میشود و بیمار پس از عمل میتواند بیمارستان را ترک کند. عمل پیوند قرنیه در مقایسه با دیگر اعمال جراحی چشم نیاز به مراقبت بیشتر و طولانیتری دارد. چرا که 6 ماه تا یکسال طول میکشد تا پیوند استحکام کافی پیدا کند. در این مدت با برداشتن بعضی از بخیهها،
آستیگماتیسم ناشی از عمل پیوند باید کنترل گردد. باید مراقبت گردد که عفونت، خشکی چشم، و پس زدن پیوند سبب از بین رفتن شفافیت نسوج پیوندی نگردد. چشم پیوندی باید در مقابل ضربه بخوبی حفاظت گردد چرا که استحکام چشم پیوند شده هیچگاه برابر با چشم سالم نخواهد شد. بطور طبیعی، برگشت دید بعد از پیوند نیز با تاخیر قابل توجهای مواجه است. در ماههای اول پس از عمل، بعلت آستیگماتیسم زیادی که وجود دارد، بینایی کیفیت مناسبی نخواهد داشت.
بتدریج در طی چندین ماه پس از عمل با برداشتن تعدادی از بخیهها یا همه آنها، آستیگماتیسم کاهش یافته و بینایی بهبود مییابد. باید دانست که حتی در اکثر پیوندهای موفق، هیچگاه آستیگماتیسم و شماره چشم بطور کامل اصلاح نمیگردد که فرد بی نیاز از عینک باشد. اما در اکثریت آنها شماره چشم و آستیگماتیسم در حدی خواهد بود که بیمار بتواند با عینکهای معمولی بینایی قابل قبولی داشته باشد. در مواردی هم بعد ازعمل ممکن است آستیگماتیسم هیچگاه در حد قابل قبول کاهش نیابد که در این صورت بیمار برای بهبود دید مجبور به استفاده از عینکهای با شماره بالا یا
لنز تماسی خواهد بود. حتی در مواردی برای پایین آوردن شماره آستیگماتیسم بعد از عمل پیوند، نیاز به اعمال جراحی اضافی مانند برش قرنیه، لیزیک، و لازک میباشد. پیوند قرنیه نیز مانند همه اعمال جراحی میتواند عوارض ریز و درشتی را به همراه داشته باشد. ازمهمترین عوارض عمل جراحی پیوند قرنیه میتوان از عفونت، پس زدن پیوند، نگرفتن پیوند، آستیگماتیسمهای بالا، و نیاز به اعمال جراحی تکمیلی، نام برد.
مباحث مرتبط با عنوان