مقدمه

زادگاه گیاه فیکوس آسیای استوایی است. در هوای آزاد ارتفاع آن به 30 متر می‌رسد. دارای شیرابه مخصوص است که با زخمی شدن از پوست آن جاری می‌گردد. گیاهی مناسب ، جهت نگهداری در منازل و آپارتمان می‌باشد. برگها پهن و براق و چرمی با نوک تیز و به صورت متناوب در طول ساقه می‌رویند. با ریزش برگهای پیر در قاعده ، ساقه گیاه حالت بدمنظر به خود می‌گیرد که در این حالت می‌توان آن را از نزدیکی سطح خاک قطع تا گیاه جوان گردد و از اندام هوایی به عنوان منبع تکثیر استفاده نمود.

نیازهای فیکوس

• نور: اگر چه در سایه هم می‌تواند خود را زنده نگه دارد ولی رشد آن مطلوب نمی‌باشد. از معرض نور مستقیم آفتاب در امان نگهدارید.
  
  
• دما: حداقل درجه حرارت در زمستان 16 درجه سانتیگراد و حداکثر آن در تابستان 29 درجه سانتیگراد است.
  
  
• آبیاری: هرگز اجازه ندهید خاک گلدان باتلاقی شود. در فاصله بین دو آبیاری خاک گلدان باید خشک شود. با آب ولرم آبیاری کنید. هفته‌ای دوبار در تابستان و یکبار در زمستان کافی است.
  
  
• رطوبت: حداقل هفته‌ای یکبار غبار پاشی کنید، با بالا رفتن درجه حرارت در تابستان غبارپاشی را بیشتر کنید.
  
  
• تغذیه: جهت تامین مواد غذایی گیاه را با کودهای مایع یا جامد محلول در آب هردو هفته یکبار کوددهی نمایید.
  
  
• خاک مناسب: بهترین خاک ، خاک لیمونی است.
  
  
• تعویض گلدان: اگر رشد فیکوس سریع است هر سال احتیاج به تعویض گلدان با یک اندازه بزرگتر دارد. در صورت عدم امکان 7 - 5 سانتیمتر از خاکهای سطحی گلدان را با خاک غنی از مواد غذایی و نو تعویض و هر دو هفته یکبار کود دهی نمایید. شوک وارده به گیاه مریض در اثر تعویض گلدان ممکن است باعث تلف شدن آن گردد. گلدان گیاه مریض را تا بهبودی کامل تعویض نکنید.
  
  
• تمییز نمودن برگها: برگها را با ملایمت با پارچه پنبه‌ای و یا اسفنج مرطوب تمییز نمایید. از مواد براق کننده شیمیایی در هر ماه فقط یکبار استفاده نمایید.
  
  
• تکثیر: گرفتن قلمه حداقل با یک برگ در بهار و ریشه‌دار کردن آنها در درجه حرارت 27 - 24 درجه سانتیگراد صورت می‌گیرد. خوابانیدن هوایی هم روش دیگر تکثیر این گیاه است. به این ترتیب که با یک کارد تیز در زیر محل اتصال برگ به تنه ، خراش کوچک به طول یک سانتیمتر به موازات همدیگر در طول ساقه ایجاد کرده و با مالیدن مقداری شن نرم آغشته به هورمون تولید ریشه روی خراشها ، آنها را با خزه و دستمال کاغذی خیس پوشانده و با یک کیسه پلاستیکی محکم ببندید. ریشه‌ها پس از چند ماه ظاهر شده و می‌توانید شاخه را از بخش زیرین ریشه قطع نموده و در گلدان جدید کاشت نمایید.

عوارض و درمان فیکوس

• برگهای به شکل رنگ پریده و ریز هستند:گیاه احتیاج به کود دهی دارد.
  
  
• برگها بی‌رنگ شده‌اند: نور زیاد است. گیاه را به محل کم نورتری منتقل نمایید.
  
  
• در زیر برگها و روی ساقه لکه‌های برجسته قهوه‌ای مشاهده می‌گردد: عارضه مربوط به حمله حشره آفت است. هر ماه یکبار با سم حشره کش نفوذی گیاه را سمپاشی نمایید. با پنبه آغشته به سم نیز می‌توانید لکه‌ها را مسموم کنید.
  
  
• زخمهای پنبه‌ای شکل سفید در سطح برگها ظاهر می‌شوند: عامل آن حشره آفت است هر دو هفته یکبار تا رفع علایم با سم حشره کش نفوذی گیاه را سم پاشی نمایید. با بررسی مخصوص آغشته به محلول سم نیز می‌توانید زخمهای سفید پنبه‌ای شکل را مسموم نمایید.
  
  
• برگها دارای لکه‌های قهوه‌ای هستند و بطور ناگهانی سقوط می‌کنند: هوا خیلی سرد است گلدان را به محل گرمتری ببرید.
  
  
• لکه های زرد روی برگها است و تار عنکبوت زیر آنها مشاهده می‌گردد: کنه قرمز ریز ، عامل آن است هر دو هفته یکبار با سم کنه کش سمپاشی نمایید. غبارپاشی در کاهش آفت موثر است.
  
  
• لکه های سوخته روی برگها نمایان شده است: در آفتاب غبار پاشی نکنید. گیاه را از معرض اشعه مستقیم آفتاب در امان نگهدارید.
  
  
• برگها لوله شده و آویزان هستند: گیاه تشنه است. گلدان را به مدت 15 دقیقه درون تشت پر از آب قرار دهید و آبیاری را تنظیم کنید.
  
  
• برگهای پایینی زرد شده و سقوط می‌کنند: آبیاری بیش از اندازه است. اجازه دهید سطح خاک در فاصله بین دو آبیاری خشک شود سپس آبیاری کنید. این عارضه در گیاهان مسن طبیعی است.

فیکوس و ارتباط آن با علوم

• تاکسونومی: گیاه فیکوس بر حسب خویشاوندی با سایر گیاهان رده بندی می‌شود و جایگاه این گیاه از نظر رده بندی در سطح گونه مشخص می‌شود.
  
  
• مورفولوژی: تنوع ریختی گیاه فیکوس مطالعه می‌شود. به عبارتی مطالعه تنوع ریختی این گیاه باعث می‌شود تا بدانیم که با شرایط متفاوت در زیستگاههای مختلف سازگاری این گیاه چگونه صورت می‌گیرد.
  
  
• آناتومی: ساختمان داخلی گیاه فیکوس را مورد مطالعه قرار می‌دهد.
  
  
• مورفوژنز: از ابتدای تشکیل سلول تخم گیاه فیکوس تا بوجود آمدن شکل گیاه فیکوس بررسی می‌شود.
  
  
• فیزیولوژی: نحوه کار و فعالیت گیاه فیکوس از سطح اندامکهای درون سلول تا بافتها-اندامها و خود گیاه فیکوس مطالعه می‌شود.
  
  
• سیتولوژی: به مطالعه درباره رشد – تولید مثل و رفتار سلول گیاه فیکوس می‌پردازد.
  
  
• اکولوژی: به مطالعه چگونگی سازش گیاه فیکوس با محیط و ارتباط آنها با یکدیگر می‌پردازد.
  
  
• ژنتیک: چگونگی انتقال صفات وراثتی و عوامل انتقال دهنده و ساختار شیمیایی این عوامل را در گیاه فیکوس بررسی می‌کند.
  
  

مباحث مرتبط با عنوان

• شرایط لازم برای رشد فیکوس
• بیماری فیکوس