دید کلی
پدیده مغناطش فریتها فری مغناطیس نامیده میشود. فرق آن با
فرومغناطیس این است که اسپین اتمهای مجاور مخالف جهت هم قرار میگیرند. اگر اسپینهای مجاور مساوی و مختلف الجهت باشند ، مثلا در کروم ، مفناطش خالص ماده و همچنین
میدان مغناطیس خارج آن صفر خواهد بود.
مغناطش در فریت
مغناطش خالص فریتها با وجود پاد موازی بودن اسپینهای مجاور ، صفر نیست. دلیل وجود این مغناطش خالص تفاوت قدرت اسپینهای مجاور است. به همین دلیل ماکزیمم مغناطش فریتها اصولا از مواد فرومغناطیس کمتر است ، مقدار این ماکزیمم نوعا حدود 3000 گوس است، در حالیکه از مواد فرومغناطیس مقدار ماکزیمم 2x10
4 گوس است.
فرمول شیمیایی فریتها
فرمول شیمیایی فریتها بصورت (MO)(Fe2O3) است که در آن M یک فلز دو ظرفیتی مثل آهن (Fe) علامت اختصاری o نیز مربوط به اتمهای اکسیژن در ترکیب میباشد.
طرز ساخت فریت
فریتها با مخلوط کردن پودر (Fe
2O
3) و اکسید فلز (MO
2) و ذوب آنها تهیه میشود. اتمهای مغناطیسی یک شبکه در خلاف جهت اتمهای مغناطیس شبکه دیگر است. برای مثال اگر در گروه A ، N
a اتم با گشتاور M
a ، در گروه B ، Nb اتم با گشتاور M
a همجهت شده باشند، مغناطش حجمی ماده فری مغناطیس برابر است با M=N
am
a-N
bm
b
قدیمترین آهن ربا
ماگنتیت ، که همان آهنربای طبیعی شناخته شده است ، فریت Fe
3O
4 است که میتوان آن را بصورت (Fe
2+O)(Fe
3+2O
3) نوشت. گشتاورهای مغناطیس دو اتم Fe مخالف هم است ، بنابراین مغناطش ماده از Fe
++ نامش میشود. بنابراین قدیمترین آهنربا نه فرومغناطیس بلکه فریت بوده است.
خاصیت فریتها
خصوصیت منحصر به فرد فریتها ، نسبت به
آهن و دیگر
مواد فرومغناطیس ، عایق بودن آنها است. مقاومت ویژه نوعی فریتها 1 تا 10
4 اهم متر است ، در حالیکه از آهن
7-10 اهممتر است. به خاطر این مقاومت ویژه بالا ، فریتها در معرض جریانهای گردابی قرار ندارند و میتوان از آنها در فرکانسهای بالا از آنها بعنوان هسته پیچک استفاده کرد ، مثلا در پیچکهای rf ،
ترانسفورماتور تلویزیون و
حافظههای مغناطیس کامپیوترها.
کاربرد فریتها
فریتها را در محدود فرکانسهای
مایکروویو استفاده میکنند ، علت این امر آن است که میدانهای مایکروویو میتوانند بدون تضعیف و انعکاس زیاد در
مواد عایق منتشر شوند ، در حالیکه این میدانها به علت ایجاد جریانهای گردابی نمیتوانند درهادیها منتشر شوند.
چرا در وسایل توان بالا و فرکانس پایین از فریتها استفاده نمیکنند؟
اول اینکه تنها قسمتی از فریت مغناطیس است (بقیه ماده که ساختمان آن را به هم پیوند میدهند غیر مغناطیساند ، پس میدان اشباع فریت ، از میدان اشباع
مواد فرومغناطیس خیلی کمتر است. علت دوم گرانی نسبی این مواد است. دوم اینکه مقاومت مکانیکی آنها کم است و شکنندهاند ، بنابراین نمیتوان از آنها در وسایل توان بالا که غالبا تحت فشارهای مکانیکی هستند ، بکار برد.
مباحث مرتبط با عنوان