همسر حضرت
ابوطالب و مادر امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) و از طایفه
بنی‌هاشم و دختر عموی ابوطالب و زنی هوشمند، باکمال، عفیف، نیکوسیرت و دانا بود.
فاطمه دختر اسد بن هاشم با ابوطالب پسر
عبدالمطلب بن هاشم قرشی ازدواج کرد. وی تنها همسر ابوطالب بود و برای او چهار پسر و دو دختر به دنیا آورد که عبارتند از: طالب،
عقیل،
جعفر،
علی علیه السلام،
ام هانی و جمانه.
او و ابوطالب اولین زن و مرد هاشمی بودند که با یکدیگر ازدواج کردند.
فاطمه بنت اسد زنی پاک‌دامن و موحد بود. هنگامی که به علی علیه السلام حامله بود به طواف خانه خدا اّمد و در همان حال درد زایمان به سراغش آمد. او نیز پروردگار کعبه را به یاری طلبید.
ناگهان دیوار کعبه شکافت و وی به درون خانه خدا داخل شد و در اّن جا « علی بن ابی طالب » را به دنیا آورد.
علامه امینی در کتاب گران‌سنگ الغدیر از کتاب‌های متعددی از
اهل سنت نقل نموده که علی (علیه السلام) در درون کعبه به دنیا آمده و آن را از قضایای مشهور تاریخ به شمار آورده است.
فاطمه بنت اسد نه تنها مادر علی (علیه السلام) بلکه مادر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز بوده است؛ زیرا ابوطالب پس از مرگ پدرش عبدالمطلب برادرزاده اش محمد صلی الله علیه و آله وسلم را -که حدود 8 سال سن داشت- به سرای خود آورد و همسرش فاطمه بنت اسد، چونان مادری به وی مهر می‌ورزید و همیشه محمد صلی الله علیه و آله و سلم را بر فرزندانش برتر و مقدم می‌داشت؛ چنان که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم این نکته را بارها بر زبان می‌آورد و از او به نیکی یاد می‌کرد.
فاطمه در همان سال‌های نخستین بعثت به پسر عمویش محمد صلی الله علیه و آله و سلم ایمان آورد و پیامبری وی را تصدیق نمود. او به اتفاق پسرش علی علیه السلام و فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیه، اندکی پس از هجرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به مدینه، به آن دیار مهاجرت نمود و در
قبا به حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم ملحق شد.
او تا سال چهارم هجرت در کنار بستگان خود در مدینه زیست و به طور طبیعی در مجلس عروسی علی و فاطمه سلام‌الله‌علیه حضور داشت و دو نوه عزیز خود حسن و حسین (علیهما السلام) را نیز دید و سرانجام در سال چهارم هجرت در شهر مدینه دار فانی را وداع گفت. نقل است که امیرالمومنین (علیه السلام) خبر وفات مادرش را به پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم رساند .
آن حضرت سخت گریست و فرمود: علی جان، او تنها مادر تو نبود؛ بلکه مادر من نیز بود. آن گاه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم عمامه خود را داد تا کفن فاطمه قرار دهند. سپس خود بر پیکر او نماز گزارد. وقتی قبر فاطمه آماده شد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به داخل قبر رفت و قدری قرآن تلاوت نمود و لختی بر قبر آرمید و سپس بیرون آمد. عمار علت این حرکت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را از آن حضرت جویا شد.
حضرتش فرمود: ابایقظان (کنیه عمار)، فاطمه استحقاق این رفتار را دارد؛ چه آن که بعد از مادرم
آمنه، او مادرم بود. با این که خود فرزندان زیادی داشت و در تنگ‌دستی به سر می‌برد، همیشه مرا در لباس، غذا و رسیدگی به سایر امور، بر فرزندانش مقدم می‌داشت . . .
مزار فاطمه بنت اسد، مادر و جده امامان معصوم علیهم السلام در قبرستان
بقیع قرار دارد .
منابع :
اعیان الشیعه، ج 8، ص 388؛ الطبقات، ج 8، ص 222؛ اسد الغابه،ج 7، ص 217؛الغدیر، ج 6، ص 21
