عناوین مشهور قرآن کریم : کلام الهی یعنی قرآن کریم به اسامی و عناوین متعددی نام برده می‌شود که از این اسامی نیز در قرآن یاد شده است. میان این اسامی چند نام دارای شهرت بیشتری می‌باشند که مورد اتفاق اکثر دانشمندان علوم قرآنی است که عبارتند از :

قرآن (اِنَّهُ لَقُرآنٌ کَریم)

• در وجه تسمیه و نامگذاری قرآن عده‌ای می‌گویند : قرآن به معنی جمع و گرد آوری است و چون قرآن گرد آورنده ثمرات کتب پیشین آسمانی است آنرا قرآن نامیده‌اند.
  
  
• تعدادی هم عقیده دارند قرآن به معنی قرائت است و چون قاری قرآن به هنگام قرائت قرآن حروف و کلمات آن را به دنبال هم می‌آورد قرآنش نامیده‌اند.
  
  
• همچنین این نظر هم وجود دارد که قرآن از ریشه (قَرَنَ) به معنی نزدیک ساختن چیزی به چیز دیگر است و چون حروف و کلمات و آیات قرآن مقرون به هستند آن را قرآن نامیده اند.
  
  
• کسانی هم می‌گویند قرآن از (قرائن) که جمع قرینه است گرفته شده و از این جهت که هر یک از آیات قرآنی ، قرینه آیات دیگر می‌باشد آنرا قرآن می‌گویند.

فرقان (نَزَلَ الفُرقانَ علی عَبدِهِ)

• در وجه تسمیه و نامگذاری قرآن به فرقان عده‌ای عقیده بر آن است که : چون قرآن فارق (جدا کننده) میان حق و باطل است و آن دو را از هم جدا می‌کند به فرقان نامیده شد.
  
  
• بعضی هم معتقدند که قرآن از آن جهتی فرقان نامیده شده که این کتاب آسمانی ، انسان را به نجات و موفقیت نائل می‌کند، زیرا که فرقان را به معنای نجات می‌دانند در آیه : (یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنوا اَن تَتَّقوا اللّهَ یَجعَل لَکُم فُرقاناً)

کتاب: (حم و الکِتابِ المُبین)

• وجه تسمیه قرآن به کتاب از آن جهت است که : کتاب در اصل لغت به معنای گرد هم آوردن است و هر نوشته‌ای را از آن جهت کتاب می‌نامند چون و کلمات در آن گرد هم آمده و قرآن را هم بدین جهت کتاب می‌نامند که انواع آیات و قصص و احکام در گرد هم آمده است.

ذکر (هذا ذکرٌ مُبارکٌ اَنزلناه)

• وجه تسمیه قرآن به ذکر از آن جهت است که خداوند متعال با سخن خود بندگان خویش را به فرائض و احکام یادآور می‌گردد.

تنزیل (اِنَّهُ لِتَنزیلٌ ربّ العالمین)

• وجه تسمیه قرآن به تنزیل از آن جهت است که آیات آناز طریق وحی به تدریج بر رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نازل گردید. چون کلمه تنزیل غالبا از نزول تدریجی قرآن حکایت می‌کند و کلمه انزال نمایانگر نزول دفعی قرآن می‌باشد.

اسامی غیر شایع قرآن کریم

علاوه بر اسامی و نامهای معروف قرآن کریم عناوینی نیز وجود دارند که دانشمندانی همانند (ابوالمعالی عزیزی) پنجاه و پنج نام برای قرآن کریم یاد کرده است البته بدون تردید همه این عناوین نمی‌توانند اسامی قرآن باشند بلکه اکثر آنها اوصاف قرآن می‌باشند و آنها عبارتند از : مبین ، کریم ، نور ، هدایت ، رحمت ، شفاء ، موعظه ، مبارک ، علی ، حکمت ، حکیم ، مصدق ، مهین ، حبل ، صراط مستقیم ، قیم ، قول ، فصل ، بناء عظیم ، احسن الحدیث ، متشابه ، مثانی ، روح ، وحی ، عربی ، بصائر ، بیان ، علم ، حق ، هدی ، عجب ، تذکر ، صدق ، عروة الوثقی ، عدل ، امر ، منادی ، بشری ، مجید ، زبور ، بشیر ، نذیر ، عزیز ، بلاغ ، قصص ، صحف ، مکرمه ، مرفوعه ، مطهره

تعریف قرآن طبق نظر دانشمندان

قرآن با هر تعبیری که از آن یاد شود عبارت از آیات و تعبیرات الهی است که از هر جهت اعجاز آمیز بوده و بیانی که از طریق وحی بر پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نازل گردیده و در مصاحف و دفاتر گرد آمده و به تواتر به ما رسیده و قرآن موجود همان کلام الهی است که مردم مامور به قرائت و عمل به مضامین آن می‌باشند و هیچ گونه دستبرد و تحریف و زیادت و کاستی در آن راه نیافته است و تعریف قرآن به این معانی مورد اتفاق دانشمندان اسلامی می‌باشد.

منابع

1. الاتقان فی علوم القرآن/سیوطی
2. تاریخ قرآن/دکتر حجّتی

همچنین ببینید

• قاری قرآن
• قرائت قرآن
• قرآن کریم