• مفهوم لغوی عقوق
• مواردی که اطاعت از پدر و مادر واجب است
• همچنین ببینید:
• منابع:

مفهوم لغوی عقوق

عقوق از نظر لغوی به معنای شکافتن و بریدن است و عقوق والدین به معنای نافرمانی از والدین، بی‌احترامی نسبت به آنان، کوچک‌شمردن و قطع ارتباط با آنهاست.
عاق والدین کسی است که با برخوردهای ناشایست موجب نگرانی و نارضایتی آنان را فراهم سازد.
روایات فراوانی در مذمت عقوق والدین از اهل بیت علیهم السلام نقل شده است که به دو نمونه از آنها اشاره می‌شود:
پیامبر می‌فرماید:«از عقوق والدین بپرهیزید زیرا بوی بهشت از پانصد سال راه به مشام می رسد ولی هیچ گاه به کسانی که در حق والدین کوتاهی و کم لطفی دارند و ناراحتی و نارضایتی آنان را فراهم می سازند نمی رسد.»

• امام صادق علیه السلام می‌فرماید:«هر کس که با خشم به والدین خود نگاه کند خداوند نمازش را قبول نمی کند هر چند که آنان در حق وی ظلم و کوتاهی کرده باشند.»

• مجلسی در شرح کافی می گوید: عقوق والدین به این است که فرزند حرمت آنها را رعایت نکند و بی ادبی نماید و آنها را به سبب گفتار یا رفتاری برنجاند و آزار و اذیت کند و در مواردی که از نظر عقل و شرع مانعی ندارد از آنها نافرمانی کند که از گناهان کبیره محسوب می شود .
• رسول خداصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود : خداوند را دو ملک است که یکی از آنها می گوید خدایا از هر شری و آفتی نیکی کننده به والدین را نگهدار و دیگری می گوید : خدایا عاق والدین را به سبب اینکه به آنها غضب نمودی، هلاک کن و البته دعای ملک هم مستجاب است.
• حضرت امام هادی علیه‌السلام می فرمایند : عقوق والدین کمی مال و آبرو و عمر را در پی دارد و به ذلت در دنیا می کشد.

مواردی که اطاعت از پدر و مادر واجب است

1. سفر واجب و سفر مستحب بدون رضایت پدر و مادر حرام است (نماز هم در این سفرها تمام است)
2. در واجب کفائی (اگر کسانی آن را انجام دهند از گردن من ساقط است) اگر شرکت فرزند موجب اذیت پدر و مادر بشود در این صورت نباید فرزند آن واجب کفائی را انجام دهد و بیشتر بشود .
3. روزه مستحبی اولاد اگر سبب اذیت پدر و مادر بشود حرام است
4. اعتکاف فرزند بدون رضایت پدر و مادر اگر موجب ناراحتی آنان باشد باطل است .
5. اگر رفتن به نماز جماعت موجب ناراحتی پدر و مادر شود جماعت را ترک کند .
6. نذر و عهد اولاد بدون رضایت پدر و مادر باطل است مگر در واجبات و یا ترک حرام باشد .
7. اگر پدر و مادر فرزند خود را به کاری امر کنند و وقت نماز برسد باید نماز را به تاخیر بیندازد و امر آن را اطاعت کند .

همچنین ببینید:

نیکی به والدین

منابع:

• جامع السعادات، ‌محمد مهدی نراقی،‌ ج 2،‌ ص 262 و 263
• کتاب لغت اقرب المراد
• مجمع البحرین
• مستدرک الوسایل