| عفونت یا infection به هجوم و تکثیر میکروبها در بافتهای بدن بخصوص اگر موجب آسیب موضعی سلولها در اثر متابولیسم ، سموم ، تکثیر داخل سلولی باکتریها و یا پاسخهای آنتی‌ژن - آنتی بادی شود، گفته می‌شود. |
مقدمه
به ندرت اتفاق می‌افتد که میکروارگانیسم‌هایی که روزانه با افراد سالم تماس پیدا می‌کنند باعث بیماری شوند. اغلب آنها در طی چند ساعت توسط مکانیزمی غیر اختصاصی شناسایی و نابود می‌شوند. تنها در صورتی که ارگانیزم عفونی ، بتواند این خط را بشکند، پاسخ ایمنی اختصاصی به راه می‌افتد. این پاسخ ایمنی ، بلافاصله بعد از وقوع عفونت وارد عمل می‌شود، اما ایمنی پایداری را ایجاد نمی‌کند چرا که برای گسترش پاسخ ایمنی نیاز به
تمایز سلولها ایمنی خاص و تولید آنتی بادیهای خاص است و این نیاز به چند روز وقت دارد در طی این مدت خاطره اختصاصی ایمنی ایجاد شده و ایمنی پایدار در برابر عفونی ایجاد می‌شود.
از جمله بیماریهای عفونی سندرم نقص ایمنی (AIDS) می‌باشد که
سیستم ایمنی بدن ، در برابر عامل عفونی نمی‌تواند مقاومت کند. در کشورهای در حال توسه شرایط غیر بهداشتی زندگی و
سوء تغذیه نیز در ایجاد خسارات سنگین ناشی از
بیماریهای عفونی ، که سالانه باعث مرگ بیش از 10 میلیون نفر می‌شود، سهم عمده‌ای دارند. اغلب این مرگها در میان کودکانی رخ می‌دهد که از
بیماریهای تنفسی و اسهال ناشی از ویروسها و باکتریهای رنج می‌برند.
تاریخچه روئیت بیماریهای عفونی
در سال 1796 جنر (Jenner) ، با معالجه بر روی کارگران شیردوش ، متوجه شد که آنها به بیماریهای عفونی آبله مقاوم هستند، و از آنجا گرفت که ویروس واکسینا (آبله گاوی) باعث ایجاد نوعی واکنش ایمنی می‌شد که عفونتهای بعدی ناشی از عامل آبله (ویروس واریولا) را مانع می‌شد. با این وجود بیماریهای عفونی مثل
جذام (leprospy) از زمان کتاب مقدس شناخته شده‌اند و شیستوزومهای انگلی در نتاشیهای مصر باستان نیز نشان داده شده‌اند با اینحال تعداد قابل توجهی از عوامل عفونی ، هر ساله کشف و ارائه می‌شود.
انواع عوامل عفونی
- پریونها: فقط از پروتئین تغییر یافته میزبان تشکیل شده‌اند که باعث بیماریهایی مثل کورو ، جنون گاوی می‌شوند.
- ویروسها: ویروسها ، انگل داخلی اجباری هستند برخیها از ویروسها بیماریزا نیستند، از جمله ویروسها بیماریزا ویروس کوکسالی B می‌باشد که موجب التهاب قلب می‌شود.
- باکتریوفاژها، پلاسمیدها و ترانسپوزونها: اینها عناصر ژنتیکی متحرکی هستند که عوامل بیماریزایی باکتریها را کد می‌کنند مثل مولکولهای اتصالی به سلول میزبان.
- باکتریها: باکتریها RNA,DNA و پروتئین هایشان را خود می‌سازند اما برای شرایط مناسب رشد به میزبان وابسته هستند بعد از ویروسها ، باکتریها ، فراوانترین و متنوع‌ترین دسته عوامل بیماریزا هستند.
- کلامیدیاها ، ریکتزیاها و مایکوپلاسماها: این عوامل مثل باکتریها ، تقسیم دوتایی دارند به آنتی‌بیوتیکها نیز حساس می‌باشند اما ساختمانهای خاصی را ندارند مثلا مایکوپلاسما دیواره سلولی ندارد. از جمله بیماریهای ایجاد شده توسط اینها تب Q ، تیفوس ، اسکراب و ... می‌باشند.
- قارچها: به عنوان نمونه ، بعضی از قارچها که متعلق به خانواده قارچهای کچلی هستند باعث ایجاد حالتی به نام پای ورزشکاران می‌شوند و محدود به لایه‌های پوست انسان هستند. در حالیکه مابقی بیشتر تمایل دارند که به ساقه مو و ناخن تهاجم کنند.
- پروتوزوآ: از این دسته تک‌یاخته مژکدار تریکوموناس واژینالیس از طریق تماس جنسی انتقال می‌یابد که موجب ترشح فراوان واژن به همراه خارش در مردها می‌گردد.
- کرمها: کرمهای انگلی به سه دسته گرد (آسکاریس ، قلابدار)، پهن (سیستی سرکی ، کیست ، هیداتید) ، فلوکها (کرم کبد ، فلوکهای ریوی) تقسیم می‌شوند.
- اکتوپارازیت‌ها (انگلهای خارجی): انگلهای خارجی بندپایان شپش ، ساس و کک هستند که به پوست متصل شده و در آنجا زندگی می‌کنند، علاوه بر این زنبورها و پشه‌ها نیز با نیش خود به پوست آسیب می‌زنند.
عوامل محیطی
اشکال بیماریهای ایجاد شده توسط عوامل عفونی جدید ، ممکن است وابسته به محل جغرافیایی باشد مثلا AIDS در ایالات متحده و کشورهای غربی بیماری افراد همجنس باز و استفاده کنندگان از
مواد مخدر تزریقی بود، در صورتیکه در آفریقا در مناطقی دیده می‌شد که مردان ختنه نمی‌شوند. تغییر محیط خود نیز در ایجاد یک بیماری موثر است چرا که همراه روبرویی با ناقلهای جدیدی می‌باشد که امکان دارد هیچ مقاومت قبلی در بدنه ایجاد نشده باشد.
مباحث مرتبط با عنوان
