| نحوه ورود ویروس به سلول میزبان و تکثیر و گسترش آن در بافتها تحت عنوان عفونت و تکثیر ویروسی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. رابطه ویروس با سلول میزبان و ایجاد عفونتها در دو بخش عفونت پروداکتیو و غیر پروداکتیو مطالعه می‌شود. |
عفونتهای Productive
در این نوع عفونت ، ویروس وارد
سلول میزبان می‌شود (سلولی که رسپتور یا گیرنده ویروس را داراست) سلول را آلوده می‌کند. طی مراحل منظمی که به نام
رپلیکاسیون ویروسی نامیده می‌شود و همچنین به کمک سیستم
پروتئین سازی سلول ، قطعات مختلف خود را در داخل سلول می‌سازد و این قطعات باهم ادغام می‌شوند و پارتیکولهای جدید ویروسی تشکیل می‌شوند. این مراحل که معمولا در عفونتهای حاد ویروسی بوجود می‌آید رپلیکاسیون ویروسی گفته می‌شود.
عفونت غیر پروداکتیو None Productive
عفونت غیر پروداکتیو از جمله از عفونتهایی هستند که در آن ویروس وارد سلول میزبان می‌شود ولی عمل رپلیکاسیون بطور کامل انجام نمی‌گیرد و در نهایت ویروسهای جدید تشکیل نمی‌شوند ولی در سلول عفونت ویروسی به صورتهای مختلف تظاهر می‌یابد. علل مختلفی برای عدم
تکثیر ویروس در داخل سلول میزبان وجود دارد که برخی از این علل عبارتند از :
- عدم وجود رسپتور اختصاصی به ویروس در سلول
- ممکن است ویروس وارد سلول میزبان شود و مراحلی از رپلیکاسیون نیز انجام بگیرد ولی بعدا به علت عدم دستیابی ویروسی به مواد مورد نیاز خود عمل رپلیکاسیون کامل نمی‌شود.
- ممکن است ویروس وارد سلول میزبان شود. ژنوم ویروس با کروموزوم میزبان ادغام شود و هفته‌ها و ماهها و سالها بدون هیچ‌گونه فعالیتی باقی بماند. که به این نوع عفونت ، عفونت Latant گفته می‌شود.
- ویروس وارد سلول میزبان می‌شود و ژنوم ویروس با کروموزوم سلول میزبان ادغام می‌شود و باعث بوجود آمدن دو نوع آنتی‌ژن در غشای سلول میزبان می‌شود. به این نوع عفونت نیز ترانسفورماسیون سلول گفته می‌شود در این نوع عفونت ، تکثیر ویروس به صورت جزیی وجود دارد ولی پارتیکولهای جدید ویروسی تشکیل نمی‌شود.
مراحل تکثیر ویروس (Replication)
مرحله تماس ویروس Attachment یا Absitbtion
وقتی ویروس با سلول حساس به خود روبرو می‌شود، در صورت داشتن رسپتور اختصاصی روی سلول میزبان به آن سلول می‌چسبد و بعد ویروس با مکانیسم‌های مختلفی از دیواره غشای سلول به داخل سلول میزبان کشیده می‌شود (Penetration).
مرحله خارج شدن اسید نوکلوئیک از کپسیر Unciating
وقتی ویروس (
اسید نوکلوئیک + کپسیر) به داخل سلول میزبان کشیده می‌شود، تحت تاثیر آنزیم‌های داخلی پاره می‌شود و اسید نوکلوئیک آزاد می‌گردد. به این مرحله Uncoating یا پوشش برداری گفته می‌شود.
بیوسنتز (Biosynthesis)
وقتی اسید نوکلوئیک آزاد شده به کمک سیستم پروتئین سازی سلول عمل سنتز را شروع می‌کند که شامل مراحل مختلف ساخت قطعات مختلف ویروسی می‌باشد. که این مراحل عبارتند از :
مرحله رسیدگی کامل Maturation یا Assembly
به معنای تکامل و تولید ویروسهای جدید است. در این مرحله قطعات مختلف ویروس باهم ادغام می‌شوند و پارتیکولهای جدید ویروس داخل سلول شکل می‌گیرند.
مرحله خروج ویروس کامل از سلول میزبان (Release)
- در این مرحله در ویروسهای لفاف‌دار آنتی‌ژنهای لفاف ویروس به غشای سلول میزبان منتقل می‌شوند و ویروس با عمل جوانه زدن از سلول خارج می‌شود (Boding of) در ویروسهای بدون لفاف فرآیند اتولیز انجام می‌گیرد. یعنی پارتیکولهای ویروس در داخل سلول تکامل پیدا می‌کند و داخل سلول باقی می‌مانند. تا زمانی که سلول میزبان به کمک آنزیم‌هایی متلاشی شود و ویروسها در آن موقع همگی بیرون می‌ریزند.
- به کلیه این مراحل که با ورود یک ویروس به سلول شروع می‌شود و با خروج صدها و هزاران ویروس جدید تمام می‌شود مجموعا Viral Replication گویند.
- کلیه قطعات ساخته شده ویروسی همه به ویروسهای جدید تبدیل نمی‌شوند. 20% مواد سنتز شده به ویروس جدید تبدیل شده و 80%باقیمانده داخل سلول میزبان باقی می‌مانند. و در پاتوژنز (بیماری‌زایی) موثرند یعنی هم ایجاد تب می‌کنند و هم آنتی‌ژنهای محلول را ایجاد می‌کنند و با کمپلمان سرم وارد واکنش می‌شود و در مکانیسم ایمنی شرکت می‌کنند.
مباحث مرتبط با عنوان
