دیدکلی
طیف سنجی در واقع جدا سازی و تفکیک فیزیکی
نور بر اساس
طول موج است. یکی از دستگاههایی که به همین منظور بکار می‌رود، طیف سنج منشوری است. این طیف سنج که در ساخت آن از
منشور استفاده شده است، نقاطی را در خروجی می‌دهد که بر اساس طول موج نور منبع از یکدیگر جدا شده‌اند. این تصاویر جداگانه تکرنگ هستند و تصاویری از شکاف به حساب می‌آیند.
ساخت طیف سنج منشوری
جهت ساخت این نوع طیف سنج به سه
عدسی همگرا و منشور پاشنده و صفحه آشکار ساز نیاز است. به این ترتیب که ابتدا در مقابل منبع گسترده ، عدسی جمع کننده قرار می‌گیرد تا نورها را بر روی شکاف متمرکز کنیم. نورها پس از عبور از شکاف دوباره واگرا می‌شوند. دوباره توسط عدسی دیگری سعی می‌کنیم که این پرتوها را روی منشور متمرکز کنیم. منتها می‌خواهیم نورها بطور موازی به سطح منشور برسند. این عدسی به
فاصله کانونی خود عدسی از شکاف نوری قرار می گیرد. پرتوهایی که بطور موازی به سطح منشور می‌رسند، پس از عبور از منشور بر حسب رنگهای تشکیل دهنده منبع گسترده از یکدیگر جدا می‌شوند. اگر بخواهیم تصویری بر روی صفحه آشکار ساز داشته باشیم، باید عدسی جمع کننده را بعد از منشور قرار دهیم. بدین ترتیب تصاویر حاصل از رنگهای دیگر همپوشی نمی‌کنند.
محدودیت در قدرت تفکیک
محدودیت در
قدرت تفکیک عبارت است از
پراش نور توسط یکی از اجزا. هرگاه ابعاد همه عدسیهای موجود در سیستم بزرگتر از وجوه منشور باشد، در آن صورت تفکیک دستگاه توسط اندازه منشور تعیین می‌شود. در طیف سنجی ،
توان تفکیک به صورت نسبت طول موج مشاهده شده به کوچکترین تفاضل طول موجی است.
رابطه بین مشخصات هندسی منشور و توان تفکیک
توان تفکیک می‌تواند با بکارگیری یک منشور بسیار پاشنده با یک زاویه راس و یک طول قاعده بزرگ افزایش یابد. ولی فاصله کانونی عدسیها تاثیری در توان تفکیک ندارند، مشروط بر اینکه از لحاظ پراش محدود شده باشد. در این هندسه کمینه انحراف و زاویه شکست با نصف زاویه راس برابر است.
ترسیم هندسی طیف سنج منشوری
هندسه لیتر
پرتو ورودی از شکاف بر روی عدسی موازی ساز جمع شده است که بعد از عبور پرتوها از منشور توسط عدسی دیگر به آشکار ساز نمی‌رسد بلکه پرتو بعد از عبور از منشور به سطح
آینه تخت برخورد کرده و بعد از
انعکاس دوباره داخل منشور می‌شود و پرتوها به عدسی برخورد کرده و بر روی سطح آشکار ساز جمع می‌شوند.
روش دوم
در این روش نور بعد از عبور از شکاف بر روی سطح عدسی جمع کننده فرود می‌آید و توسط عدسی موازی ساز به سطح منشور جمع می‌شوند. این بار از منشور باریکتر استفاده شده و سطح پشتی منشور آینه است. دوباره نورها پاشیده شده و به سطح آشکار ساز می‌رسند. حسن این روش نسبت به روش قبلی این است که حجم این دستگاه کمتر است.
مزیت طیف سنج منشوری
این طیف سنجها از سادگی معقولانه تری برخوردارند و هیچ یک از مشکلات انواع همپوش که در طیف سنج نوری با آنها مواجه هستیم در این طیف سنجها وجود ندارند، ولی منشورها با توان تفکیک بالا می‌توانند گران قیمت باشند.
مباحث مرتبط با عنوان
